Սիրահետում

Միջանձնային հարաբերություններ;
	Հարաբերության տեսակներ;
	Ագամիա · Ամուսնություն · Այրիություն · Քաղաքացիական միություն · Ընկերություն (բրոմանս, ռոմանտիկ) · Նշանակալի անձ · Մոնոգամիա · Պեդերաստիա · Բազմահավատարմություն · Բազմահարաբերություն · Բազմակնություն · Ազգակցություն · Ընտանիք · Ծնողներ (Հայր · Մայր) · Չգրանցված ամուսնություն · Սեքսի համար հարաբերություն
	Փուլեր;
	Սիրահետում · Ֆլիրտ · Ժամադրություն · Նշանադրություն · Ամուսնության առաջարկ · Ամուսնություն · Ամուսնալուծություն · Ամուսնական դավաճանություն · Բաժանում
	Զգացումներ և զգացմունքներ;
	Մտերմական կապ · Գրավչություն · Կոմպերսիա · Սիրահարվածություն · Սեր (էրոս, ֆիլիա, ստորգե, ագապե, պլատոնական, անպայմանական, կիրք, սեռականություն) · Սեռական կյանք · Կապվածություն · Խանդ · Ռոմանտիկ հարաբերություններ · Հոբբի ·
	Բռնություն հարաբերություններում;
	Ընտանեկան բռնություն · Մեծերի նկատմամբ · Երեխաների նկատմամբ · Դեռահասների հանդեպ · կանանց նկատմամբ · Նարցիստիկ ծնող · Իշխանության և վերահսկողության չարաշահում · Բռնություն զենքի գործադրմամբ ·

Սիրահետում, սովորույթ սոցիոլոգիայում, ըստ որի՝ մեկ անձը ուշադրության նշաններ է դրսևորում մեկ այլ անձի նկատմամբ։ Տարբեր մշակույթներում այն ունի տարբեր նորմատիվային կազմակերպվածություն^[1]։ Կենսաբանության մեջ ենթադրում է կենդանիների՝ զուգավորմանը նախորդող վարքագիծը։

Տևողություն Խմբագրել

Սիրահետման միջին տևողությունը մեծապես տատանվում է ամբողջ աշխարհում։ Բացի այդ, զույգերի միջև ևս կան անհատական տարբերություններ։ Այս երևույթը կարող է բացակայել այն զույգերի պարագայում, որոնք նախքան ամուսնությունը չեն հանդիպում։

Միացյալ Թագավորությունում 3000^[2] նշանված կամ ամուսնացած զույգերի հետազոտությունը ցույց է տվել, որ առաջին հանդիպման և ամուսնության առաջարկի ընդունման միջին տևողությունը կազմել է 2 տարի և 11 ամիս^[2]^[3], ընդ որում, կանայք իրենց պատրաստ են զգում ընդունել այդ առաջարկը միջինը 2 տարի և 7 ամիս հետո^[2]։ Ինչ վերաբերում է առաջարկի և հարսանիքի միջև տևողությանը, Մեծ Բրիտանիայում անցկացված հարցումը ցույց է տվել միջինը 2 տարի և 3 ամիս^[3]։

Դերեր Խմբագրել

Սովորաբար սիրահետման մեջ արուն համարվում է ակտիվ, իսկ էգը՝ պասիվ։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ արուն մեծ արժեք է ներկայացնում որպես սերունդների զարգացման պատասխանատու^[4]։ Ավանդական մարդկային հասարակություններում, որպես կանոն, ակտիվ է տղամարդը, սակայն զարգացած մշակույթով (եվրոպական և հյուսիսամերիկյան) առաջադեմ հասարակություններում կնոջը թույլատրվում է հանդես գալ որպես սիրահետման նախաձեռնող^[5]։

Բազմակնության հարաբերություններում տղամարդը սիրահետման ժամանակ շահագրգռված է արագ զուգավորման մեջ, որպեսզի անցնի հաջորդ կնոջը, մինչդեռ կինը փորձում է երկարաձգել սիրահետման ժամանակահատվածը, որպեսզի բազում տարբերակներից ընտրի արժանի տղամարդուն^[6]։

Գործառնություն Խմբագրել

Սիրահետման հիմնական խնդիրն է օգնել կնոջն ու տղամարդուն ավելի լավ ճանաչել միմյանց և կառուցել վստահելի հարաբերություններ։ Բացի այդ, սիրահետումը ստիպում է նրանց համաձայնեցնել իրենց գործողությունները զուգավորման ժամանակ և արագացնում է կնոջ հորմոնալ զարգացումը^[4]։

Վարքագիծ սիրահետման ժամանակ Խմբագրել

Սովորական արու սիրամարգը սիրահետում է էգին։

Ցուցադրական վարքագիծ, արուն ընդգծում է իր առողջությունը, վերարտադրողական ունակությունները և էգի նույն տեսակին պատկանելությունը։
Զուգում (օրինակ՝ մարդկանց շրջանում)^[7]
Երգեցողություն (օրինակ՝ միջատների շրջանում)
Պար (օրինակ՝ միջատների և ձկների շրջանում)^[4]
Ենթակայություն (էգը պատրաստակամություն է հայտնում կատարել արուի պահանջները)^[6]
Կերակրում (արուն կերակրում է էգին^[4], Վիկտոր Դոլնիկը համբույրը համարում է մարդու նման վարքագծի ձև^[6])
Խաղաղացում (էգը ցուցադրում է թուլություն և անպաշտպանություն արուի ագրեսիայից խուսափելու նպատակով)^[4]

Շեղումներ Խմբագրել

Գենետիկական մուտացիաները սիրահետման ժամանակ կարող են առաջացնել որոշ շեղումներ՝ հանգեցնելով զուգավորման անհնարինության։ Օրինակ՝ միջատների դեպքում խախտվում է արուի երգի կառուցվածքը, կամ այն հասցեագրվում է իր սեռի ներկայացուցչին^[8]։

Ծանոթագրություն Խմբագրել

↑ Энциклопедия социологии
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 "Average man proposes after three years Archived 2020-08-25 at the Wayback Machine." Marie Claire 18 February 2008
↑ ^3,0 ^3,1 Average man takes 3 years to propose Archived 2008-05-04 at the Wayback Machine. Metrosexual, Sunday, February 17, 2008
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Тинберген, Николас Социальное поведение животных
↑ «Баранова Е. В. Социальное конструирование сексуальных сценариев в подростковом возрасте»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-06-ին։ Վերցված է 2010-05-10
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Дольник, Виктор Рафаэльевич Непослушное дитя биосферы(չաշխատող հղում)
↑ Ефремов К., Ефремова Н. Пришёл, пометил, победил
↑ Жимулев, Игорь Фёдорович Генетическая детерминированность поведения дрозофилы и человека(չաշխատող հղում)

[1] Энциклопедия социологии

[mc-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 "Average man proposes after three years Archived 2020-08-25 at the Wayback Machine." Marie Claire 18 February 2008

[metro-3] 3,0 ^3,1 Average man takes 3 years to propose Archived 2008-05-04 at the Wayback Machine. Metrosexual, Sunday, February 17, 2008

[Тинберген-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Тинберген, Николас Социальное поведение животных

[5] «Баранова Е. В. Социальное конструирование сексуальных сценариев в подростковом возрасте»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-06-ին։ Վերցված է 2010-05-10

[Дольник-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Дольник, Виктор Рафаэльевич Непослушное дитя биосферы(չաշխատող հղում)

[Ефремов-7] Ефремов К., Ефремова Н. Пришёл, пометил, победил

[8] Жимулев, Игорь Фёдорович Генетическая детерминированность поведения дрозофилы и человека(չաշխատող հղում)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]