Սամուիլ Նևելշտեյն

Սամուիլ Նևելշտեյն (ռուս.՝ Самуил Григорьевич Невельштейн, մարտի 22, 1903(1903-03-22), Խերսոն, Ռուսական կայսրություն - նոյեմբերի 16, 1983(1983-11-16), Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդային նկարիչ, գեղանկարիչ, գրաֆիկական նկարիչ, ՌԽՖՍՀ նկարիչների միության Լենինգրադի կազմակերպության անդամ։

Սամուիլ Նևելշտեյն
Ծնվել է	մարտի 22, 1903(1903-03-22)
Ծննդավայր	Խերսոն, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	նոյեմբերի 16, 1983(1983-11-16) (80 տարեկան)
Մահվան վայր	Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Կրթություն	Ի. Ե. Ռեպինի անվան գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ինստիտուտ և Վխուտեմաս
Մասնագիտություն	նկարիչ
Ոճ	ռեալիզմ
Ժանր	բնանկար
Թեմաներ	գեղանկարչություն
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ նկարիչների միություն

Կենսագրություն

Սամուիլ Նևելշտեյնը ծնվել է 1903 թվականի մարտի 22-ին Խերսոնում։ Վաղ տարիքում կորցնելով հորը՝ արդեն տասներեք տարեկան հասակում աշխատել է գործարանում որպես ձուլորդի օգնական։ 1919 թվականին զորակոչվել է Կարմիր բանակ։ Զորացրվելուց հետո վերադարձել է Խերսոն և աշխատել է յուղագործական գործարանում որպես բանվոր։ 1923 թվականին գործարանի ուղեգրով գնացել է Մոսկվա և ընդունվել Վխուտեմասի բանֆակ։

1927 թվականին Նևելշտեյնը ավարտել է Մոսկվայի Վխուտեմասը և մեկնել Լենինգրադ, որտեղ առանց մրցույթի ընդունվել է Վխուտեինի գեղանկարչության բաժինը։ Սովորել է Վասիլի Սավինսկու և Արկադի Ռիլովի մոտ։ 1931 թվականին Նևելշտեյնը ավարտել է Պրոլետարական կերպարվեստի ինստիտուտը (1930-1932 թվականներին այդպես է կոչվել նախկին Վխուտեինը, իսկ 1932 թվականից՝ Լենինգրադի գեղարվեստի, քանդակագործության, ճարտարապետության ինստիտուտ) և ստացել է «Զանգվածային-կենցաղային գեղանկարչության նկարչի» կոչում։ Դիպլոմային աշխատանքը եղել է «Մանկական արձակուրդ» նկարը։

Ինստիտուտը ավարտելուց հետո Նևելշտեյնը շարունակում է ուսումը ասպիրանտուրայում։ Միաժամանակ 1934 թվականից նա ներգրավված էր մանկավարժական աշխատանքներում Երիտասարդ տաղանդների դպրոցում, որը կազմակերպվել էր Սերգեյ Կիրովի նախաձեռնությամբ, և որը շուտով վերափոխվել է Համառուսական արվեստի ակադեմիային առընթեր Գեղարվեստի միջնակարգ դպրոցի։ Դպրոցը ուղղորդում էր ԽՍՀՄ-ում մանկական գեղարվեստական կրթության զարգացումը. նրա փորձը լայնորեն քարոզվում էր Նևելշտեյնի կողմից, և վերջինս զեկույցներ էր ներկայացնում մի շարք տարբեր հանդիպումների ընթացքում, այդ թվում 1940 թվականին Գեղարվեստի միջնակարգ կրթության համառուսական համաժողովում։

1935 թվականին Նևելշտեյնը դարձել է Լենինգրադի նկարիչների խորհրդային միության անդամ

Հայրենական մեծ պատերազմի սկսվելուց հետո Նևելշտեյնը միացավ ժողովրդական աշխարհազորին և մինչև 1942 թվականը մնացել է շրջափակված Լենինգրադում։ 1942 թվականի մարտի վերջին տարհանվել է Կիշտիմ (Ուրալ)։ Կիշտիմում նա ստեղծեց մի շարք գրաֆիկական դիմանկարներ և ջրաներկային բնանկարներ, որոնք ցուցադրվել են 1944 թվականին Լենինգրադից վերադառնալուց հետո Լենինգրրադի նկարիչների միությունում։

1928 թվականից Նևելշտեյնը մասնակցել է Լենինգրադի նկարիչների ցուցահանդեսների։ Պատերազմից հետո նա թողեց մանկավարժական գործունեությունը և ամբողջովին նվիրվեց ստեղծագործական աշխատանքների։ Նկարել է դիմանկարներ, ժանրային կոմպոզիցիաներ, բնանկարներ, նատյուրմորտներ։ Նկարչի անհատական ցուցահանդեսները տեղի է ունեցել Լենինգրադում (1944, 1956, 1964, 1968, 1985)։

Մահացել է 1983 թվականի նոյեմբերի 16-ին Լենինգրադում, կյանքի 81-րդ տարում։

Ս. Նևելշտեյնի աշխատանքները գտնվում են տարբեր թանգարաններում և մասնավոր հավաքածուներում` Ռուսաստանում, Մեծ Բրիտանիայում, Գերմանիայում, Ֆրանսիայում, ԱՄՆ-ում և այլ երկրներում։

Որոշ աշխատանքներ

• «Ամպեր» (1936),
• «Ամպրոպից առաջ» (1948),
• «Գորշ օր» (1950),
• «Օլյա» (1954),
• «Վարդեր»,
• «Աշնանային օր։ Յուկկի», «Նկարչի դիմանկարը» (обе 1956),
• «Գարուն», «Անյա», «Օլյա», «Ոսկե օր», «Մթնշաղ» (բոլորը 1957 թվական),
• «Ուսանողուհի Զակիան», «Ապրիլ» (երկուսն էլ 1958 թվական),
• «Աղջիկը կարմիր ժապավենով», «Պարտիզանուհի», «Նատաշա» (բոլորը 1959 թվական),
• «Բուժքույր Պոլյակովայի դիմանկարը» (1960),
• «Խորհրդային միության հերոս Լիա Մագդագուլովա», «8-րդ դասարանցի» (երկուսն էլ 1961 թվական),
• «Լեհ ուսանողուհու դիմանկարը» (1962), «Կոլյա», «Լյուսիա» (երկուսն էլ 1965 թվական),
• «Վերջին ձյուն», «Աշնանային ծաղկեփունջ» (երկուսն էլ 1972 թվական),
• «Պատմության դաս» (1967),
• «Առաջին զանգի տոնին», «Բուժքույր» (երկուսն էլ 1975 թվական),
• «Կատյա» (1976),
• «Լյուդմիլա», «Վերոնիկա» (երկուսն էլ 1977 թվական),
• «Ալյոնուշկա» (1980),
• «Первокурсница» (1982),
• «Նատաշա Սեմյոնովա» (1983) և այլն։

Տես նաև

• Սանկտ Պետերբուրգի նկարիչների միություն

Աղբյուրներ

• Всесоюзная художественная выставка. Каталог. — М: Государственная Третьяковская галерея, 1946.
• Выставка произведений ленинградских художников 1947 года. Каталог. — Л: ЛОСХ, 1948.
• Всесоюзная художественная выставка 1947 года. Каталог. — М — Л: Комитет по делам искусств при СМ СССР, 1947.
• Выставка произведений ленинградских художников. Живопись, скульптура, графика. Каталог. — Л: ГРМ, 1954.
• Коровкевич C. Ярче и глубже показывать новое, передовое. Заметки о весенней выставке работ ленинградских художников. // Вечерний Ленинград, 1954, 12 июня.
• Осенняя выставка произведений ленинградских художников. 1956 года. Каталог. — Л: Ленинградский художник, 1958. — С.17.
• Земцова А. Самуил Невельштейн. Каталог выставки произведений. — Л: 1958.
• 1917 — 1957. Выставка произведений ленинградских художников. Каталог. — Л: Ленинградский художник, 1958. — С.22.
• Всесоюзная художественная выставка, посвящённая 40-летию Великой Октябрьской социалистической революции. Живопись. Скульптура. Графика. Работы художников театра и кино. Каталог. — М: Министерство культуры СССР, 1957. — С.52.
• Передвижная выставка произведений ленинградских художников. Каталог. — Мурманск: ЛССХ, 1957.
• Передвижная выставка ленинградских художников. Каталог. — Новгород, Псков, Кохтла-Ярве, 1958.
• Осенняя выставка произведений ленинградских художников 1958 года. Каталог. — Л: Художник РСФСР, 1959. — С.19.
• Выставка произведений ленинградских художников 1960 года. Каталог. — Л: Художник РСФСР, 1961. — С.29.
• Выставка произведений ленинградских художников 1961 года. Каталог. — Л: Художник РСФСР, 1964. — С.29.
• Самуил Невельштейн, Николай Тимков. Выставка произведений. Живопись. Графика. Каталог. М., 1964.
• Работы двух художников // Вечерний Ленинград, 1964, 16 марта.
• Ленинград. Зональная выставка. — Л: Художник РСФСР, 1965. — С.36.
• Третья Республиканская художественная выставка «Советская Россия». Каталог. М., МК РСФСР, 1967. С.40.
• Наш современник. Каталог выставки произведений ленинградских художников 1971 года. — Л: Художник РСФСР, 1972. — С. 16. — 48 с.
• По родной стране. Выставка произведений художников Ленинграда. 50 Летию образования СССР посвящается. Каталог. — Л: Художник РСФСР, 1974. — С.19.
• Наш современник. Вторая выставка произведений ленинградских художников 1972 года. Каталог. — Л: Художник РСФСР, 1973. — С.9.
• Каталог произведений художников Российской Федерации, переданных в дар организациям и учреждениям культуры (1963—1971 гг.). — М: СХ РСФСР, 1972. — С.73.
• Выставки советского изобразительного искусства. Справочник. Том 3. 1941—1947 годы. — М: Советский художник, 1973. — с.263, 334, 342, 358, 375.
• Наш современник. Зональная выставка произведений ленинградских художников 1975 года. Каталог. — Л: Художник РСФСР, 1980. — С.20.
• Портрет современника. Пятая выставка произведений ленинградских художников 1976 года. Каталог. — Л: Художник РСФСР, 1983. — С.44.
• Изобразительное искусство Ленинграда. Каталог выставки. — Л: Художник РСФСР, 1976. — С.24.
• Выставка произведений ленинградских художников, посвящённая 60-летию Великого Октября. — Л: Художник РСФСР, 1982. — С. 18, 43.
• Справочник членов Союза художников СССР. Том 2. — М: Советский художник, 1979. — С.112.
• Зональная выставка произведений ленинградских художников 1980 года. Каталог. — Л: Художник РСФСР, 1983. — С.18.
• Справочник членов Ленинградской организации Союза художников РСФСР. -Л: Художник РСФСР, 1987. — С.91.
• Выставки советского изобразительного искусства. Справочник. Том 5. 1954—1958 годы. — М: Советский художник, 1981. — С. 25, 27, 121, 130, 162, 259, 376, 386, 420, 534, 571. — 964 с.
• Александрова И. А. Самуил Григорьевич Невельштейн. — Л: Художник РСФСР, 1989. — 40 с.
• Peinture Russe. Catalogue. — Paris: Drouot Richelieu, 26 Avril, 1991. — Р. 7,52.
• Charmes Russes. Catalogue. — Paris: Drouot Richelieu, 15 Mai 1991. — Р. 37.
• Les Saisons Russes. Catalogue. — Paris: Drouot Richelieu, 29 Novembre 1993. — Р. 12.
• Ленинградские художники. Живопись 1950—1980 годов. Каталог. — Санкт-Петербург: Выставочный центр ПСХ, 1994. — С.4.
• Этюд в творчестве ленинградских художников. Выставка произведений. Каталог. — Санкт-Петербург: Мемориальный музей Н. А. Некрасова, 1994. — С.4.
• Лирика в произведениях художников военного поколения. Выставка произведений. Каталог. — Санкт-Петербург: Мемориальный музей Н. А. Некрасова, 1995. — С.4.
• Живопись 1940—1990 годов. Ленинградская школа. Выставка произведений. Каталог. — Санкт-Петербург: 1996. — С.4.
• Натюрморт в живописи 1940—1990 годов. Ленинградская школа. Каталог выставки. — Санкт-Петербург: Мемориальный музей Н. А. Некрасова, 1996. — С.4.
• Время перемен. Искусство 1960—1985 в Советском Союзе. — Санкт-Петербург: Государственный Русский музей, 2006. — С. 154.
• Иванов С. В. Неизвестный соцреализм. Ленинградская школа. — Санкт-Петербург: НП-Принт, 2007. — С.9, 15, 363, 366, 384, 385, 387—397, 399, 401, 402, 404, 405, 407, 439, 441, 442, 445. — 450 c. ISBN 5-901724-21-6, ISBN 978-5-901724-21-7.
• Пышный И. Н. Ленинградская живописная школа. Соцреализм 1930—1980. Некоторые имена. — Санкт-Петербург: Коломенская верста, 2008. — 344 С. — ISBN 978-5-91555-005-5.
• Невельштейн С. Г. Розы // 80 лет Санкт-Петербургскому Союзу художников. Юбилейная выставка. Пб., «Цветпринт», 2012. С.207.

Արտաքին հղումներ

• Самуил Невельштейн на сайте «Неизвестный соцреализм. Поиски и открытия»
• Ленинградская школа живописи. Очерк истории.
• Хронология Ленинградской школы живописи.