Սամեդ Վուրղունի անվան ռուսական դրամատիկական թատրոն
Սամեդ Վուրղունի անվան Ադրբեջանի պետական ռուսական դրամատիկական թատրոն (ադրբ.՝ Səməd Vurğun adına Azərbaycan dövlət rus dram teatrı), դրամայի պրոֆեսիոնալ թատրոն է Բաքվում, որը գործում է 1920 թվականից։
 Səməd Vurğun adına Azərbaycan dövlət rus dram teatrı | |
|---|---|
.jpg) | |
| Տեսակ | թատերական կազմակերպություն |
| Գլխավոր ռեժիսոր | Ալեքսանդր Շարովսկի |
| Երկիր |  Ադրբեջան |
| Գտնվելու վայրը | Բաքու, Ադրբեջան |
| Հիմնադրման ամսաթիվ | 1920 թ, դեկտեմբերի 20 |
| Անվանված է | Սամեդ Վուրղուն |
| Նախկին անվանումներ | Պետական ազատ ծաղրա-ագիտթատրոն, Բաքվի աշխատավորական թատրոն, Ադրբեջանի ռուսական դրամայի պետական կարմիր դրոշի շքանշանակիր թատրոն |
| Կայք | rusdrama-az.com |
 Azerbaijan State Academic Russian Drama Theatre Վիքիպահեստում | |
Թատրոնի անվանումները խմբագրել
- Պետական ազատ ծաղրա-ագիտթատրոն
- Բաքվի աշխատավորական թատրոն
- Ադրբեջանի ռուսական դրամայի պետական կարմիր դրոշի շքանշանակիր թատրոն
- Սամեդ Վուրղունի անվան ռուսական դրամատիկական թատրոն
Թատրոնի պատմությունը խմբագրել
Պետական ազատ ծաղրա-ագիտթատրոն խմբագրել
1920 թ. դեկտեմբերի 20-ին Լուսժողկոմի որոշմամբ կայացավ Պետական ազատ ծաղրա-ագիտթատրոնի հանդիսավոր բացումը։ Թատրոնը ձևավորվել էր Թբիլիսիի Ն. Բալիևի կազմալուծված «Չղջիկ» թատրոնի թատերախմբի և մասամբ «Մոմուս» թատրոնի հիման վրա։ Թատրոնի ղեկավարը և գլխավոր ռեժիսորը Վ. Շվեյցերն էր, ադմինիստրատորը՝ Պ. Օրեշկովը, գրականագետը՝ Ն. Գորոդեցկայան, բեմանկարիչը՝ Բ. Վորոնովը։ Հետագայում թատրոնը ղեկավարում էր Վ. Սախնովսկին։ Թատրոնը գոյատևեց մինչև 1923 թվականը։
Բաքվի աշխատավորական թատրոն խմբագրել
Բաքվի քաղգործկոմի 1923 թվականի ապրիլի 29-ի որոշման համաձայն Պետական ազատ ծաղրա-ագիտթատրոնը վերանվանվեց Բաքվի աշխատավորական թատրոն։ Կես տարի անց՝ հոկտեմբերի 25-ին, թատրոնում կայացավ Ս. Մինինի պիեսի հիման վրա բեմադրված «Քաղաքը օղակում» ներկայացումը։ Նոր թատրոնի կազմի մեջ մտան Մոսկվայից, Օդեսայից, Իրկուտսկից ժամանած դերասաններ՝ Ս. Տանեևը, Կ. Լավրեցկին, Ն. Սնեժինան, Լ. Լիտվինովան, Օ. Լանսկայան, Ն. Լեշչինսկայան, Լ. Մորոզովան, Ա. Գորսկին, Ն. Կոլոմենսկին, Ն. Սոկոլովը, Ս. Կլիմովը, Ն. Ռոգոժինը և այլք։ Թատրոնի խաղացանկը հիմնականում բաղկացած էր հեղափոխական սովետական և արտասահմանյան դրամատուրգիայից։
1924 թ Բաքվի աշխատավորական թատրոնին կից բացվում է գործնական պարապմունքների ստուդիա, որը 1926 թվականից ղեկավարում էին պրոֆեսորներ Վ. Ֆեոդորովը և Ս. Մայորովը (ռեժիսորներ), դերասան Մ. Ժարովը։ Թատերախմբում հանդես էին գալիս դերասաններ Վ. Կուզնեցովը, Ֆաինա Ռանևսկայան, նկարիչներ Ս. Եֆիմովը և Ի. Շլետենովը։
Ադրբեջանի ռուսական դրամայի պետական կարմիր դրոշի շքանշանակիր թատրոն խմբագրել
Թատրոնը ստանում է այս անունը 1937 թ։ Թատրոնը հյուրախաղերով հանդես է գալիս Հյուսիսային Կովկասի և Անդրկովկասի քաղաքներում, իսկ ավելի ուշ՝ ամբողջ Խորհրդային Միության քաղաքներում։ Թատրոնի զարգացումը, ինչպես նաև հետխորհրդային շրջանում նրա հանրահայտությունը կապված է ռեժիսորներ Դ. Գուտմանի, Է. Լոյտերի, Ա. Իվանովի, Ֆ. Ֆեոդորովի, Ս. Մայորովի, Ե. Գակելի, Ա. Ռիդալի, Ա. Տուգանովի, Ա, Գրիպիչի, Յա. Յարոսլավսկու, Ի. Իդայատ-զադեի, Կ. Ստեպանով-Կոլոսովի և այլոց անվան հետ։
Մոսկվայի թատերական արվեստի ինստիտուտի (ԳԻՏԻՍ) շրջանավարտ Մ. Աշումովի անվան հետ է կապված թատրոնի զգալի թռիչքը։ Թատրոնի խաղացանկը համալրելով ռուսական և արտասահմանյան դասականների ստեղծագործությունների բեմադրությամբ, Աշումովը Բաքվի հանդիսատեսի համար բացահայտեց բազմաթիվ նոր տաղանդներ՝ Վ. Շիրիե, Ռ. Գինզբուրգ, Կ. Ադամով, Մ. Ադուշև, Լ. Գրուբեր, Պ. Ժարիկով, Մ. Լեզգիշվիլի, Ա. Մեշալկին, Ա. Ֆալկովիչ, Կ. Իրմիչ, Յու. Կոլեսնիչենկո, Ա. Սուվիրովա, Ն. Սարնացկայա, Ա. Կորնիլով, Կ. Մյակիշև, Վ. Օտրադինսկի, Պ. Յուդին, Կ. Բաբիչև, Գ. Սորին և այլն։
Սամեդ Վուրղունի անվան ռուսական դրամատիկական թատրոն խմբագրել
1956 թ թատրոնը կոչվել է ժողովրդական պոետ Սամեդ Վուրղունի անունով։
1960-1980 թվականները կապված են ռեժիսորներ Գ. Ահմեդովա-Մարտինովայի, Դ. Սելիմովայի, Ի. Խասինի, Ե. Սախարովի, Է. Բեյբուտովի, Է. Ալիևի, Ռ. Իբրահիմբեկովի հետ։ Թատերախումբը համալրվեց տաղանդավոր դերասաններով՝ Մ. Յագիզարով, Տ. Գալակիչիև, Ե. Նևմերժիցկայա, Լ. Չեսնակովա, Լ. Դուխովնայա, Դ. Տումարկինա, Ա. Շարովսկի, Ռիտա Ամիրբեկովա, Ս. Միրզահասանով, Ն. Տագիև, Մ. Մագերամով, Ա. Նիկուշինա, Յուրի Բալիև, Ն. Բալիևա և այլն։
Սամեդ Վուրղունի անվան ռուսական դրամատիկական թատրոնը պարգևատրվել է Աշխատանքի կարմիր 2 շքանշանով։
Ներկայումս թատերախմբի կազմը զգալիորեն փոխվել է Ադրբեջանի՝ մշակույթի և արվեստի պետական համալսարանի, Պարարվեստի ուսումնարանի, և թատրոնի Դրամատիկական ստուդիայի երիտասարդ շրջանավարտների շնորհիվ։
Ստեղծագործական կազմ խմբագրել
Ռեժիսորներ խմբագրել
- Ալեքսանդր Շարովսկի, Ադրբեջանի ժողովրդական արտիստ
- Բորիս Լուկինսկի, Ադրբեջանի վաստակավոր արտիստ
- Իրանա Տագիզադե, Ադրբեջանի վաստակավոր մշակույթի գործիչ
Թատերախումբ խմբագրել
Ադրբեջանի և Ռուսաստանի ժողովրդական դերասաններ խմբագրել
- Նոդար Շաշիգօղլի
Ադրբեջանի ժողովրդական դերասաններ խմբագրել
|
|
|
|
|
|
|
Ադրբեջանի վաստակավոր դերասաններ խմբագրել
|
|
|
|
|
|
Դերասաններ խմբագրել
|
|
|
|
|
|
|
Բեմանկարիչներ խմբագրել
- Ալեքսանդր Ֆեոդորով
- Օլգա Աբբասովա
Խաղացանկ խմբագրել
Ներկայացումներ խմբագրել
- Ուիլյամ Շեքսպիր՝ Արքա Լիր, ողբերգություն
- Ռիչարդ Բաէր՝ «Խառը զգացմունքներ», սիրո պատմություն
- Էլչին՝ «Աստղը, սերը և շամպայնը», քրեական միջադեպ
- Րաֆֆի Շարտ՝ « Իմ կնոջ անունը Մորիս է», կատակերգություն
- Ժան Անույ՝ «Արտույտ», առեղծվածային ողբերգություն
- Մակսուդ Իբրահիմբեկով՝ «Ձերդ Գերազանցության Ռոլս-Ռոյսը», ցնդաբանություն
- Էլչին՝ «Դժոխքի վարձակալները»
- Ֆեոդոր Դոստոևսկի՝ «Կարամազով եղբայրներ», ընտանեկան տարեգրություն
- Ժ. Ռասին՝ «Ֆեդրա», ողբերգություն
- Ռեյ Կունի՝ «Չափազանց ամուսնացած տաքսիստը», կատակերգություն
- Միխայիլ Զադոռնով՝ «Ցանկանում եմ գնել ամուսին», ողբերգություն
- Ուիլյամ Շեքսպիր՝ «Միջամառային գիշերվա երազ», կատակերգություն
- Օլեգ Երնև՝ «Ոչ ընտանեկան դիմանկար ինտերիերում», կատակերգություն
- Կառլո Գոլդոնի՝ «Միրանդոլինա», կատակերգություն
- Մարկ Կամոլետտի՝ «Ախ, Աննա, Աննա կամ կրքոտ կիրակի», կատակերգություն
- Ալեքսանդր Օստրովսկի՝ «Գայլեր և ոչխարներ», կատակերգություններ
Մանկական ներկայացումներ խմբագրել
- Վալենտինա Ռեզնիկովա։ «Ձկան հրամանով», հեքիաթ
- Վլադիմիր Նևորով՝ «Գուշակիր հեքիաթ-1», «Գուշակիր հեքիաթ-2», «Գուշակիր հեքիաթ-3», «Գուշակիր հեքիաթ-4», հեքիաթ
- Եկատերինա Չերնյակ՝ «Գեղեցկուհի Վասիլիսան», հեքիաթ