Սախիբժամալ Գիզզատուլլինա-Վոլժսկայա
Սախիբժամալ Գիզզատուլլովնա Գիզզատուլլինա-Վոլժսկայա (թաթ.՝ Сәхибҗамал Гыйззәтулла кызы Гыйззәтуллина-Волжская, մայիսի 15, 1892, Կազան, Ռուսական կայսրություն - ապրիլի 6, 1974, Չիստոպոլ, Թաթարստանի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդային թաթար-ռուս դերասանուհի և ռեժիսոր, ԹԻԽՍՀ վաստակավոր դերասանուհի։
 թաթ.՝ Сәхибҗамал Гыйззәтулла кызы Гыйззәтуллина-Волжская | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | մայիսի 15, 1892 |
| Ծննդավայր | Կազան, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | ապրիլի 6, 1974 (81 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Չիստոպոլ, Թաթարստանի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Գերեզման | Կազանի Նովո Տատարսկի սլոբոդայի թաթարական գերեզմանատուն |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | դերասանուհի և թատերական ռեժիսոր |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  |
Կենսագրություն
խմբագրելՍախիբժամալ Գիզզատուլինա-Վոլժսկայան ծնվել է 1892 թվականին Կազանում։ 1907 թվականին ընդգրկվել է Իլյասբեկ Աշկազարսկու խմբում, 1912 թվականին Ուֆայում կազմակերպել է «Նուռ» առաջին թատրոնի թաթարական խումբը, որի ժառանգորդը համարվում է ժամանակակից «Նուռ» թատրոնը։ Այս խումբը կազմալուծվել է Ռուսաստանում քաղաքացիական պատերազմի ծանր տարիներին, իսկ Սախիբժամալը դարձել է ԲԳԿԲ–ի Արևելյան ռազմաճակատի 2-րդ բանակին կից 6-րդ ռազմաճակատային խմբի ղեկավար։ Քաղաքացիական պատերազմի ավարտից հետո Սախիբժամալն աշխատել է Իժևսկի և Կազանի դրամատիկական թատրոնների կոլեկտիվներում։ 1923 թվականին ելույթ է ունեցել Բաշկիրիայի դրամատիկական թատրոնում։
Սախիբժամալ Գիզզատուլինա-Վոլժսկայան հայտնի է որպես ռեալիստական ուղղության դերասանուհի։ Կատարել է այնպիսի դերեր, ինչպիսիք են՝
- Լուիզան (Շիլլեր «Սեր և խարդավանք»)
- Տրիլբին (Գ. Գե պիես` ըստ Ջորջ Դյումորիեի վեպի)
- Մարիանան (Մոլիեր, «Ժլատը»)
Խաղացել է նաև վառ դերեր Շաֆիկա (դեբյուտային դեր, 1907 թվականին ըստ Նամըք Քեմալի «Խղճուկ երեխան»), Սարբի (Գալիասկար Քամալ, «Անառակություն»), Բիբի (Զ. Սեիդ-Զադե, «Դժբախտ Բիբիժիհանը»), Կատերինա Ալեքսանդր Օստրովսկի, «Որոտ»)։
Բաշկիրիայի դրամատիկական թատրոնում խաղացել է Զուլեյխայի դերը (Կարիմ Տինչուրին, «Յուսուֆ և Զուլեյխա»), Սարբի (Ֆ. Բուռնաշ, «Երիտասարդ սրտեր»)։ Որպես ռեժիսոր՝ դիմել է հերոսական-ռոմանտիկական, ողբերգական ստեղծագործությունների, մեծ և ուժեղ զգացմունքների պատկերմանը «Երիտասարդություն», «Անհավասարները» (Ֆատիխ Ամիրխան), «Զուլեյխա» (Գայազ Իսխակի) պիեսներում և այլն։
Թաթար գրող, բանաստեղծ և դրամատուրգ Նակի Իսանբետը Սախիբժամալ Գիզզատուլինա-Վոլժսկայայի կյանքին և ստեղծագործությանն է նվիրել «Գուլջամալ» պիեսը (թաթ.՝ Гөлҗамал): Բնակվել է Կազանում՝ Կ. Մարքսի , 60 հասցեում[1]։
Մահ
խմբագրելՄահացել է Չիստոպոլում 1974 թվականին։ Թաղված է Կազանում, Նոր Թաթարական արվարձանում գտնվող գերեզմանոցում։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Дом, где в 1966-1974 гг. жила актриса Гизатуллина-Волжская Сахибджамал» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 7-ին.