Օքսիտաներեն

Օքսիտաներեն
Տեսակ	լեզու, կենդանի լեզու և languages of Occitania?
Ենթադաս	Օքսիտանո֊ռոմանական լեզուներ
Մասն է	Ֆրանսիայի տարածաշրջանային լեզուներ
Երկրներ	Ֆրանսիա, Իտալիա, Իսպանիա և Մոնակո
Խոսողների քանակ	4 000 000 մարդ
Գրերի համակարգ	լատինական այբուբեն
IETF	oc
ISO 639-1	oc
ISO 639-2	oci
ISO 639-3	oci
	;
	Օքսիտաներենի տարածվածության տարածքները
	Occitan language Վիքիպահեստում

Օքսիտաներեն (պրովանսալերեն^[2], օքս.՝ occitan, óucitan, արտասանվում է [u(t)siˈtaⁿ, u(t)siˈtɔ, ukʃiˈtɔ], նաև օքս.՝ Lenga d'òc, [ˈleŋɡɔ ˈðɔ(k)], ֆր.՝ occitan, langue d’oc), Ֆրանսիայի հարավում՝ Օքսիտանիայի բուն բնակչության և Իսպանիային ու Իտալիային սահմանակից շրջանների լեզու։ Անվանման տարբերակներից են՝ պրովանսալերեն (provençal, proençal), լիմուզեներեն (lemozì), օք լեզու (lenga d'oc), ռոմաներեն (roman), տրուբադուրների լեզու^[3]։ Որոշ ռոմանագետներ օքսիտաներենը տեղադրում են գալլիա-ռոմանական ենթախմբի մեջ, իսկ որոշներներն էլ (Ա. Կուն, Գ. Ռոլֆս, Վ. Գարսիա դե Դիեգո) ռոմանական լեզուների մեջ զատում են առանձին պիրենեյան խումբ, որի մեջ մտնում են օքսիտաներենը, կատալաներենը, գասկոներենը և արագոներենը^[4]։ Մի մասն էլ օքսիտաներենը համարում է հնդեվրոպական լեզուների ռոմանական խմբի լեզու, որի կազմում կատալաներենի հետ ձևավորում է օքսիտա-ռոմանական ենթախումբը։ Հանդես է գալիս մի շարք բարբառներով և խոսվածքներով, որոնք ստորաբաժանվում են հյուսիսային և հարավային խմբերի։

Ներկայումս օքսիտաներենը առօրյա կյանքում կիրառում են ավելի քան երկու միլիոն մարդ։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

ԳրականությունԽմբագրել

Гурычева М. С., Катагощина Н. А., Сравнительно-сопоставительная грамматика романских языков. Галло-романская подгруппа, М., 1964.
Лободанов А. П., Морозова Е. В., Челышева И. И. Окситанский язык // Языки мира: Романские языки / Редакторы: Т. Ю. Жданова, О. И. Романова, Н. В. Рогова. — М.: Academia, 2001. — С. 278—304. — 720 с. — (Языки Евразии). — ISBN 5-87444-016-X
Формирование литературных романских языков: провансальский — окситанский. М., 1991.
Alibert L., Gramatica occitana segon los parlars lengadocians. Tolosa, 1935.
Anglade J., Grammaire de l’ancien provençal, ou ancienne langue d’oc: phonétique et morphologie. Paris, 1921.
Bayle L., Dissertation sur l’orthographe provençale comparée à la graphie dite occitane. Toulon, 1968.
Bec P., La langue occitane. Paris, 1963.
Bec P., Manuel pratique d’occitan moderne. Paris, 1973.
Camproux Ch., Situation actuelle des lettres d’oc, «Neophilologus», 1967, v. 51, № 2.
Koschwitz E., Grammaire historique de la langue des félibres. Genève; Marseille, 1973.
Kremnitz G., Versuche zur kodifizierung des Okzitanischen seit dem 19. Jahrhundert und ihre Annahme durch die Sprecher. Tübingen, 1974.
Lafont R., La phrase occitane. Essais d’analyse systématique. Paris, 1967.
Lexikon der Romanistischen Linguistik / Hrsg. von G. Holtus, M. Metzelin, Ch. Schmitt. Tübingen, 1991, Bd. V, 2.
Nouvel A., L’occitan sans peine. Paris, 1980.
Ronjat J., Grammaire historiques des parlers provençaux modernes. Montpellier, 1930—1941, vol. 1-4.
Salvat J., Grammaire occitane des parlers languedociens. Toulouse, 1973.
Wheeler M., «Occitan», The Romance Languages. New-York; London, 1988.

Բառարաններ

Alibert L., Dictionnaire occitan-français d’après les parlers languedociens. Toulose, 1965.
Coupier J., Dictionnaire français-provençal. Gignac-la-Nerthe, 1995.
Fourvières X. de, Lou Pichot Tresor, dictionnaire provençal- et français-occitan. Avignon, 1952.
Mistral F., Lou Tresor dou Felibrige ou dictionnaire provençal-français. Paris, 1932, 2 vol.

Ատլասներ

Boisgontier J., Atlas linguistique et ethnographique du Languedoc oriental. Paris, 1981—1986, vol. 1-3.
Bouvier J. C., Martel Cl., Atlas linguistique et ethnographique de la Provence. Paris, 1975—1986, vol. 1-3.
Guiter H., Atlas linguistique des Pyrénées orientales. Paris, 1966.
Nauton P., Atlas linguistique et ethnographique du Massif Central. Paris, 1957—1963, vol. 1-4.
Potte J. Cl., Atlas linguistique et ethnographique de l’Auvergne et de Limousin. Paris, 1975—1987, vol. 1-2.
Ravier X., Atlas linguistique et ethnographique du Languedoc occidental. Paris, 1978—1986, vol. 1-3.

Արտաքին հղումներԽմբագրել

[_0860821ed646dc04-1] ttp://www.culture.gouv.fr/content/download/138305/1515485/version/2/file/LgdeFr-2016.pdf — 2016.

[2] «Провансальский язык» // Большая советская энциклопедия

[Лободанов,_Морозова,_Челышева—2001——278-3] Лободанов, Морозова, Челышева, 2001, էջ 278

[Лободанов,_Морозова,_Челышева—2001——279-4] Лободанов, Морозова, Челышева, 2001, էջ 279

[2]

[3]

[4]

[1]