Ռիխարդ Բեր-Հոֆման
Ռիխարդ Բեր-Հոֆման (գերմ.՝ Richard Beer-Hofmann, հուլիսի 11, 1866[1][2][3][…], Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն[4] - սեպտեմբերի 26, 1945[1][2][3][…], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4]), ավստրիացի վիպագիր, դրամատուրգ, պոետ։
Ռիխարդ Բեր-Հոֆման գերմ.՝ Richard Beer-Hofmann | |
|---|---|
_1927_%C2%A9_Georg_Fayer_(1892%E2%80%931950)_OeNB_10450755.jpg) | |
| Ծնվել է | հուլիսի 11, 1866[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն[4] |
| Վախճանվել է | սեպտեմբերի 26, 1945[1][2][3][…] (79 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4] |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, գրող, դրամատուրգ և արվեստի կոլեկցիոներ |
| Լեզու | գերմաներեն |
| Քաղաքացիություն |  Ավստրիա |
| Կրթություն | Վիեննայի ակադեմիական գիմնազիա |
| Ամուսին | Paula Beer-Hofmann? |
| Զավակներ | Miriam Beer-Hofmann? և Naemah Beer-Hofmann? |
_Autogramm_1906.jpg){kind=small} | |
 Richard Beer-Hofmann Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Բեր-Հոֆմանը ծնվել է 1866 թվականին Վիեննայում։ Մոր վաղաժամ մահից հետո Ռիխարդին իր ընտանիք է տարել պահելու մորաքույրը, ով տներ ուներ Բրյունեում (Բռնո) ու Վիեննայում, որտեղ Ռիխարդը հաճախել է Ակադեմիական գիմնազիա։ Գիմնազիան ավարտելուց հետո նա զբաղվել է իրավունքի ուսումնասիրմամբ և 1890 թվականին ստացել է դոկտորի աստիճան։ Նույն թվականին ծանոթացել է գրողներ Հուգո ֆոն Հոֆմանսթանի, Հերման Բարի և Արթուր Շնիցլերի հետ, որոնց հետ երկարատև բարեկամություն է հաստատել։ 1898 թվականին ամուսնացել է Պաուլինա Աննա Լիսի հետ, ում բոլորը Պաուլա էին ասում։ Ամուսնությունից ծնվել են երեք երեխաներ` Միրիամը, Նաեման և Գաբրիելը։
Լինելով լավ ապահովված` Բեր-Հոֆմանը գրական գործունեությունը չէր դիտարկում որպես ապրուստի վաստակման միջոց և գրում էր իր հաճույքի համար։ 1893 թվականին լույս է տեսել «Նովելներ» (Novellen) ժողովածուն, 1897 թվականին՝ բանաստեղծությունների Schlaflied für Mirjam ժողովածուն, 1900 թվականին՝ «Der Tod Georgs» պատմվածքը, իսկ 1904 թվականին՝ «Der Graf von Charolais» ողբերգությունը։ 1906 թվականից Բեր-Հոֆմանն աշխատել է «Die Historie von König David» դրամատիկական շարքի շուրջ։
Առաջին համաշխարհային պատերազմը և դրան հաջորդած փողի արժեզրկումը ազդել են Բեր-Հոֆմանի ֆինանսական բարեկեցության վրա։ Ստիպված լինելով աշխատանք փնտրել` նա դարձել է ռեժիսոր` այդ գործով զբաղվելով մինչև 1932 թվականը և համագործակցելով Մաքս Ռայնհարդի հետ։ Այս շրջանում նա մասնակցել է ավստրիացիների ազգային ու լեզվական ինքնօրինակության թեմայով բանավեճերին։ Մոտ 1933 թվականին նա հյուսիսգերմանական միատարր ստանդարտ լեզվի մասին ասել է.
|
Նա, ով ապրում է հարավային` ավստրիական հողում, հանդիպելով հյուսիսգերմանացուն, կա'մ առնչվում է իր համար խորթ բառագործածությանը, կա'մ իրեն համոզում է, որ ճիշտ է ոչ թե իր գործածած ձևը, այլ հյուսիսգերմանականը (...), կա'մ էլ չնայած իր հոգում շարունակում է մերժել (...), բայց ամեն դեպքում, փոքր-ինչ վախեցած լինելով այդ հակասությունից, համակերպվում է հյուսիսգերմանական բառագործածմանը` անարդար մնալով իր խղճի առաջ[5]: Բնօրինակ տեքստ (գերմ.)
Wer in südlicherem, in österreichischem Land sitzt, wird, mit norddeutschem, ihm fremden Sprachgebrauch konfrontiert, entweder sich überzeugen lassen, daß der norddeutsche - nicht sein eigener Sprachgebrauch der richtige sei (...), oder er wird ihn zwar weiterhin (...) innerlich ablehnen, aber dennoch - sozusagen 'wider die Natur' . eingeschüchtert, mit schlechtem Gewissen, dem norddeutschen Sprachgebrauch sich fügen. |
|
Գերմանիայում նացիստների` իշխանության գլուխ գալուց հետո Բեր-Հոֆմանի գրքերը ներառվել են այն գրքերի ցանկում, որոնք ենթակա են այրման։
Միայն Անշլյուսից մեկ տարի անց` 1939 թվականի օգոստոսի 19-ին, Բեր-Հոֆմանին հաջողվում է արտագաղթել շվեյցարական Ցյուրիխ, որտեղ հոկտեմբերի 30-ին մահանում է նրա կինը` Պաուլան։ Դրանից հետո Բեր-Հոֆմանը հրաժարվում է Դավիթ թագավորին նվիրված շարքի վրա աշխատելուց, ինչը այդպես էլ մնում է անավարտ, և մեկնում է Նյու Յորք։ Նրա հետագա ողջ գործունեությունը նվիրված է եղել իր կնոջ հիշատակին։ 1945 թվականին նա ստանում է ամերիկյան քաղաքացիություն և նույն թվականին էլ մահանում։
Բեր-Հոֆմանի ստեղծագործությունները պատկանում են մոդեռնիզմի ժանրին։ Նա բազմիցս դարձել է գրական մրցանակների դափնեկիր։ Այսպես, 1905 թվականին Գերմանիայում նրան հանձնվել է Շիլլերի անվան ժողովրդական մրցանակ, իսկ 1945 թվականին նա արժանացել է ԱՄՆ-ի Արվեստների ու լեզվաբանության ազգային ինստիտուտի մրցանակին։ Նրա մահից մեկ տարի անց Նյու Յորքում հիմնվել է Բեր-Հոֆմանի ընկերությունը։
Ռիխարդ Բեր-Հոֆմանի գրական ժառանգությունը պահվում է նյույորքյան Լեո Բեկի ինստիտուտում։
1968 թվականին Վիեննայի 21-րդ շրջանում` Ֆլորիդսդորֆում, Բեր-Հոֆմանի պատվին նրբանցք է անվանվել (Beer-Hofmann-Gasse):
1999 թվականին Վիեննայի հրեական թանգարանում կայացել է «Բեր-Հոֆմանին հյուր» ցուցահանդեսը։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
- Novellen, 1893.
- Schlaflied für Mirjam, 1897.
- Der Tod Georgs, 1900.
- Der Graf von Charolais. Ein Trauerspiel, 1904.
- Gedenkrede auf Wolfgang Amadé Mozart, 1906.
- Die Historie von König David (անավարտ շարք)
- Jaákobs Traum. Ein Vorspiel, 1918.
- Der junge David. Sieben Bilder, 1933.
- Vorspiel auf dem Theater zu König David, 1936.
- Verse, 1941.
- Paula. Ein Fragment, 1949.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #118654756 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Ingo Reiffenstein. Deutsch in Österreich im 18. bis 20. Jahrhundert. // Dieter Langewiesche, Georg Schmidt. Deutschlandkonzepte von der Reformation bis zum Ersten Weltkrieg. – München: Oldenbourg Wissenschaftsverlag, 2000. – ISBN 3-486-56454-4. – S. 303.
Գրականություն խմբագրել
- Berlin, Jeffrey B. Notes on an Unpublished Letter: Brandes, Beer-Hofmann, Schnitzler. // Text & Kontext. Zeitschrift für germanistische Literaturforschung in Skandinavien. — Kopenhagen/München: Wilhelm Fink, 1982. — S. 164—170.
- Berlin, Jeffrey B. The Unpublished Letters of Richard Beer-Hofmann to Hermann Bahr (with the unpublished letters between Beer-Hofmann and Theodor Herzl). // Gelber, Mark H. (Hrsg.). Identity and Ethos: A Festschrift for Sol Liptzin on the Occasion of His 85th Birthday. — New York/Bern/Frankfurt am Main: Peter Lang, 1986. — S. 121—144.
- Berlin, Jeffrey B. The Friendship and Unpublished Correspondence between Thornton Wilder and Richard Beer-Hofmann. // Germanisch-Romanische Monatsschrift. — NF. — Bd. 40. — Heft 3. — 1990. — S. 304—323.
- Eberhardt, Sören; Goer, Charis (Hrsg.). Über Richard Beer-Hofmann. Rezeptionsdokumente aus 100 Jahren. — Paderborn: Igel, 1996 (= Kölner Arbeiten zur Jahrhundertwende. — Bd. 8; Literatur- und Medienwissenschaft, Bd. 46). — ISBN 978-3-89621-023-4.
- Helmes, Günter; Schardt, Michael M.; Thomasberger, Andreas (Hrsg.). Große Richard Beer-Hofmann-Ausgabe. — 8 Bände. — Paderborn/Oldenburg: Igel, 1993—2002.
- Hoh, Daniel. Todeserfahrungen und Vitalisierungsstrategien im frühen Erzählwerk Richard Beer-Hofmanns. — Oldenburg: Igel, 2006.
- Scherer, Stefan. Richard Beer-Hofmann und die Wiener Moderne. — Tübingen: Max Niemeyer, 1993.
- Weidermann, Volker. Das Buch der verbrannten Bücher. — Köln: Kiepenheuer & Witsch, 2008. — ISBN 978-3-462-03962-7. — S. 73-75.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Ռիխարդ Բեր՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
- Ռիխարդ Բեր-Հոֆման
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռիխարդ Բեր-Հոֆման» հոդվածին։ |