Պերվոմայսկայա փողոց (Վիբորգ)
Պերվոմայսկայա փողոց, փողոց Վիբորգի կենտրոնական միկրոշրջանում։ Սկսվում է Կուտուզովի բուլվարից և շարունակվում Շկոլնայա հրապարակից մինչև «А» միկրոշրջան։
| Պերվոմայսկայա փողոց | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Գտնվում է | Վիբորգ |
| Անվանվել է | Մայիսի մեկ |
Պատմություն խմբագրել
Այն տարածքը, որտեղ տեղակայված էր փողոցը, մինչև 1860-ականները գտնվում էր քաղաքից դուրս։ Մեծ մասամբ այն պատկանում էր Պետերբուրգի արվարձանին, իսկ Վիբորգի արվարձանին պատկանում էր անբարեկարգ փայտե շինություններով տարածքը։ 1861 թվականին Վիբորգի նահանգային հողաշինարար Բերնդտ Օտտո Նյումալմը մշակեց քաղաքային հատակագիծ, որով նախատեսվում էր քանդել Եղջյուրավոր ամրոցի հնացած ամրությունները նոր ուղիղ փողոցների ցանց կազմավորելու նպատակով՝ նախկին արվարձանի տարածքը բաժանելով ուղղանկյունաձև տեղամասերի։ Ըստ հատակագծի՝ հին և նոր քաղաքային թաղամասերը շրջապատված էին բուլվարների շղթայով, որը ներառում էր ժամանակակից Լենինի անվան զբոսայգին, Վիբորգյան գնդերի հրապարակը, Սադովայա փողոցը, Կուտուզովի բուլվարը և Պերվոմայսկայա փողոցը։ Ըստ հատակագծի, քաղաքը բաժանված էր 9 շրջանների, ներառյալ Անինայի քաղաքային շրջանը՝ լայնածավալ բուլվարով-Կալևսկայա փողոցով (ֆիններեն՝ Kalevankatu, շվեդ.՝ Kalevagatan), որը կոչվել է ֆիննական ժողովրդական բանահյուսության կերպարի անունով), Ֆինլանդիայի անկախության հռչակումից հետո, անվան ֆիննական տարբերակը դարձավ պաշտոնական։ Քաղաքային շրջանի որոշ հարևան փողոցներ նույնպես կրում էին անուններ, որոնք տրվել էին ի պատիվ կարելա-ֆիննական «Կալեվալա» էպոսի կերպարների։
Սակայն քաղաքի կառուցապատման կարգավորումը Պետերբուրգի արվարձանի սեփականատիրական հողամասերի սահմանների վերաբաշխման հետ կապված տևեց երկար տարիներ, Կալևսկայա փողոցը քարե շենքերով սկսեց կառուցապատվել 20-րդ դարի սկզբից, երբ կառուցվեց Վիբորգի հրշեջ դեպոն։ Կենտրոնից հեռու գտնվող տարածքներում հիմնականում կառուցվում էին փայտե տներ, օրինակ՝ Վիբորգի սինագոգը։ Փողոցի կանաչապատման ծրագրերը չիրագործվեցին։
1929 թվականին ճարտարապետ Օտտո-Իիվարի Մեուրմանը մշակեց Վիբորգի նոր գլխավոր հատակագիծը, որի համաձայն ենթադրվում էր, որ լայն փողոցը պետք է կառուցվի ոչ թե որպես բուլվար, այլ նախագծվող գլխավոր քաղաքային ճանապարհի հիմնական բաղադրիչ, որը անցնում է Հարավային գերեզմանատնից Ջրաղացային լեռան հրապարակի միջոցով մինչև Լալլուկկայի տան շրջան։ Հարավարևելյան կողմից քաղաքի մուտքն ուղղելուց հետո Կալեվանկատուն պետք է դառնար Ալինայի գլխավոր փողոցը, որը վերանվանվեց Կալևա։ Սակայն, նոր ծրագրերին վիճակված չէր իրականանալ, 1930-ականներին իրականացված մայրուղու հորատման և ծակման միջոցով անցման աշխատանքներն ընդհատվեցին խորհրդա-ֆիննական պատերազմների (1939-1944) կապակցությամբ, որի ընթացքում փողոցի բոլոր փայտե շենքերը ավերվեցին, որի հետևում 1944 թվականին, Հայրենական մեծ պատերազմից հետո, ամրագրվեց փողոցի ժամանակակից անվանումը[1]։ Հետպատերազմյան խորհրդային շրջանում քաղաքի կենտրոնը չէր բաժանվել վարչական շրջանների, այդ պատճառով էլ «Կալևա» անվանումը դուրս էր եկել գործածությունից։
Փողոցում շինարարական աշխատանքները վերսկսվեցին միայն 1960-ականներին`1963 թվականին հաստատված գլխավոր հատակագծի համաձայն, որը նախատեսում էր զանգվածային շինարարության ծավալում արդյունաբերական հիմունքներով` միկրոշրջանների ձևավորման միջոցով։ Արդյունքում, փողոցի հարավարևելյան հատվածում կառուցվեց «Ա» միկրոշրջանը՝ այն առանձնացնելով քաղաքի գլխավոր մուտքից՝ Լենինգրադյան մայրուղուց։ Պատերազմի ժամանակ ազատված հողամասերը կառուցապատվեցին խորհրդային ճարտարապետության տիպային տներով՝ «Խրուշչովկաներ»-ով։ Նրանց միօրինակ սիլիկատային աղյուսից ճակատների միատեսակությունը չզարդարեցին փողոցը և հետագայում քննադատության ենթարկվեցին։ Խանութներով բնակելի շենքերը գրականության մեջ ներկայացվում էին որպես զարգացման ավելի հաջող օրինակներ՝ ինը հարկանի շենքը, որը կառուցվել էր 1974 թվականին ճարտարապետ Բ․ Ի․ Սոբոլևի նախագծով (Կուտուզովի պողոտա 43), և վեց հարկանի շենքը, որը կառուցվել էր 1991 թվականին ճարտարապետ Վ. Կոմարովի նախագծով (Պերվոմայսկայա փողոց, 7) ավարտուն տեսքի բերեցին Շկոլնայա հրապարակի մուտքի ձևավորումը։ Իսկ 20-րդ դարասկզբին մինչպատերազմական ժամանակաշրջանում կառուցված շենքերը՝ Վիբորգի հրշեջ դեպոյի շենքը և փողոցում տեղակայված չորս բնակելի շենքերը, հետպատերազմական շրջանում վերանորոգվեցին և ներառված են մշակութային ժառանգության օբյեկտների գրանցամատյանում` որպես ճարտարապետական հուշարձաններ։
2008 թվականից՝ Վիբորգի ամբողջ տարածքը միկրոշրջանների բաժանվելուց հետո, Պերվոմայսկայա փողոցը ընդգրկվեց քաղաքի Կենտրոնական միկրոշրջանի կազմում։
Գրականություն խմբագրել
- Кауппи У.-Р., Мильчик М. Выборг. Столица Старой Финляндии / Ред. М. Инбар. — Хельсинки, 1993. — 200 с. — ISBN 951-717-743-7
- Кепп Е.Е. Выборг. Художественные достопримечательности / Ред. О.В. Казаков. — Выборг: «Фантакт», 1992. — 200 с.
- Неувонен П., Пёюхья Т., Мустонен Т. Выборг. Архитектурный путеводитель / Пер. Л. Кудрявцевой. — 2-е изд. — Выборг: «СН», 2008. — 160 с. — ISBN 5-900096-06-8
- Страницы Выборгской истории. Сборник статей. Книга вторая / Сост. С.А. Абдуллина. — Выборг: «Европейский дом», 2004. — 734 с. — ISBN 5-8015-0167-3
Ծանոթագրություններ խմբագրել
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Պերվոմայսկայա փողոց (Վիբորգ) կատեգորիայում։ |