Պելլեգրինո Տիբալդի
Պելլեգրինո Տիբալդի (իտալ.՝ Pellegrino Tibaldi, հայտնի է նաև որպես ՝ իտալ.՝ Pellegrino di Tibaldo de Pellegrini, 1527[1], Puria, Վալսոլդա, Կոմո, Լոմբարդիա[2] - մայիսի 27, 1596[2][3][4], Միլան[2]), իտալացի մաներիստ ճարտարապետ, քանդակագործ, որմնանկարիչ։
Պելլեգրինո Տիբալդի իտալ.՝ Pellegrino Tibaldi | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | 1527[1] |
| Ծննդավայր | Puria, Վալսոլդա, Կոմո, Լոմբարդիա[2] |
| Վախճանվել է | մայիսի 27, 1596[2][3][4] |
| Մահվան վայր | Միլան[2] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Միլանի դքսություն |
| Մասնագիտություն | ճարտարապետ և նկարիչ |
| Ոճ | մաներիզմ |
| Թեմաներ | գեղանկարչություն |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Basilica of San Gaudenzio?, San Fedele Church?, Venus and Minerva? և Visitation (Meeting of Mary and Elizabeth in the Presence of Saints Joseph and Jerome)? |
| Ուսուցիչ | Պերինո դել Վագա |
| Աշակերտներ | Domenico Tibaldi? |
 Pellegrino Tibaldi Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Տիբալդին ծնվել է Վալսոլդայում, որն այն ժամանակ եղել է Միլանի դքսության կազմում։ Մեծացել է Բոլոնյայում։ Հայրը եղել է քարտաշ։ Հավանական է, որ աշակերտել է Բարտոլոմեո Ռամենգիին և Իննոչենցո դա Իմոլային։ Առաջին փաստագրած կտավը՝ «Սուրբ Կատարինեի ամուսնությունը», ստեղծել է տասնհինգ տարեկան հասակում։
1547 թվականին մեկնել է Հռոմ՝ ուսանելու Պերինո դել Վագայի մոտ։ Հռոմում ներգրավվել է Սուրբ Հրեշտակի ամրոցի խորհրդակցական սենյակի (Sala del Consiglio) ձևավորման աշխատանքներում։ 1547 թվականին Պերինոյի մահից հետո Տիբալդին պալատական լայնածավալ որմնանկարչության մեջ առաջատար դիրք է զբաղեցրել (1547-1549)։ Որմնանկարների վրա զգալի է եղել Միքելանջելոյի ազդեցությունը։
Բոլոնյայում տարբեր աշխատանքներ է կատարել կարդինալ Ջովանի Պոջջիի համար։ Պոջջիի պալատում ստեղծել է Ուլիսի պատմության որմնանկարների շարք, Պոջջիի մատուռում՝ տեսարաններ Մկրտչի կյանքից, Հռոմի Սաչետի պալատում՝ տեսարաններ Մովսեսի կյանքից։ Իր հովանավորությամբ Ջակոմո Մաջջորե եկեղեցում կառուցել է մատուռ, որի համար ստեղծել է «Սուրբ Հովհաննեսը քարոզում է անապատում» և «Ընտրյալների տարանջատումը անիծյալներից» տեսարանները։ Կարդինալ Պոջջինին նրան է հանձնարարել ստեղծելու Լորետոյի Բազիլիկա դելլա Սանտա Կազա եկեղեցու մատուռը, որտեղ ստեղծել է «Սուրբ Ծնունդ», «Տաճար ներկայանալը», «Այլակերպություն», «Սուրբ Հովհաննեսի գլխատումը» որմնանկարները։
1558-1561 թվականներին Տիբալդին ապրել է Անկոնայում, որտեղ որմնանկարներ է ստեղծել Անկոնայի պատմական Loggia dei Mercanti[5] և Ֆերետտի պալատների համար։ 1561 թվականին հանդիպել է կարդինալ Կառլո Բորրոմեոյին, ում հանձնարարությամբ Միլանում աշխատել է որպես ճարտարապետ, աշխատանքներ է կատարել տաճարում, արքեպիսկոպոսի պալատի բակում (1564-1570), Սան Ֆեդելե ( 1569-1579) և Սան Սեբաստիանո (1577) եկեղեցիներում։ Միլանում աշխատել է նաև որպես քաղաքացիական ճարտարապետ, նախագծել Spinola, Erba Odescalchi և Prospero Visconti պալատները։ 1575 թվականին կարդինալ Տոլոմեո Գալյոյի հանձնարարությամբ Կոմո լճի ափին սկսել է Villa d'Este վերածննդի դարաշրջանի արիստոկրատ նստավայրի շինարարությունը։
1586 թվականին Տիբալդին մեկնել է Իսպանիա, որտեղ փոխարինել է պալատական նկարիչ Ֆեդերիկո Ցուկկարոյին։ Ֆիլիպ II Հաբսբուրգի խնդրանքով նկարազարդել է Էլ Էսկորիալ պատմամշակութային համալիրի ստորին կամարակապ սրահները։ Նրա ամենամեծ աշխատանքը գրադարանի որմնանկարներն են [1][2]: Վերադառնալով Միլան՝ մինչև կյանքի վերջ եղել է Միլանի տաճարի ճարտարապետը։
Պելլեգրինոյի եղբայրը՝ Դոմենիկո Պելլեգրինո Տիբալդին, եղել է փորագրող վարպետ, ով ակտիվ գործունեություն է ծավալել Բոլոնյայում։ Նրա աշակերտներից են եղել Օրանցիո Սամաչինին[6], Լորենցո Սաբբատինին[7] և Ջիրոլամո Միրուոլին[8]։ Որդին՝ Դոմենիկո Տիբալդին, Բոլոնյայում ճարտարապետ է եղել։
Ստեղծագործությունների անթոլոգիա խմբագրել
- «Սուրբ Կատարինեի ամուսնությունը», Բոլոնյայի պատկերասրահ
- «Սուրբ Միքայելի որմնանկարը», Սուրբ Հրեշտակի ամրոց
- «Հովիվները երկրպագում են Քրիստոսին», Բորգեզե պատկերասրահ[3] Արխիվացված 2005-03-12 Wayback Machine
- «Հովհաննես Մկրտչի կոնցեպցիան» (1555), Սան Ջորջե Մաջջորե, Բոլոնյա
- «Ամբոխի քարոզը», (Սան Ջորջե Մաջջորե, Բոլոնյա)
- «Սուրբ ընտանիք և Հովհաննես Մկրտիչը», Ինդիանապոլիսի արվեստի թանգարան
- «Քրիստոսի մկրտությունը», Անկոնա
- Խորանի նկար, Սուրբ Ագոստինո, Անկոնա
- «Թովմասի կասկածամտությունը»(1565), գծանկար, 1565, Ամրոզինա, Միլան[4] Արխիվացված 2005-04-07 Wayback Machine
- «Թովմասի կասկածամտությունը» (recto), «Թովմասի կերպարի ուսումնասիրությունը» (verso, գծանկար, Փոլ Գեթթի թանգարան [5] Արխիվացված 2005-11-21 Wayback Machine
- «Սուրբ Հովհաննես Մկրտչի գլխատումը» Բրերա պատկերասրահ, Միլան
- «Մադոննան մանկան հետ», մասնավոր հավաքածու[6] Արխիվացված 2005-06-18 Wayback Machine
- «Սուրբ ընտանիք և սուրբ Եղիսաբեթ»[7]
- «Լռության այլաբանություն»(1569), Բոլոնյայի քաղաքացիական թանգարան
- «Պոլիֆեմի կուրացումը», Բոլոնյայի միջազգային թանգարան և երաժշտական գրադարան[8] Արխիվացված 2006-01-10 Wayback Machine
- «Սուրբ կույսի կյանքը», Էլ Էսկորիալ, Մադրիդ
- «Քրիստոսի չարչարանքները», Էլ Էսկորիալ, Մադրիդ
- «Ecce Homo» (1589), Էլ Էսկորիալ, Մադրիդ
- «Սուրբ Միքայել» Էլ Էսկորիալ, Մադրիդ[9] Արխիվացված 2013-01-17 archive.today
- «Սուրբ Լորենսի նահատակությունը» Էլ Էսկորիալ, Մադրիդ[10]
- «Հովսեփի պատմությունը», Մոնրեալի գեղարվեստի թանգարան, Մոնրեալ, Կանադա
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Pellegrino Tibaldi (դան.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ «foto14a». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
- ↑ Bryan, page 442.
- ↑ Bryan, page 434.
- ↑ Bryan, page 158.
Աղբյուրներ խմբագրել
- The Age of Correggio and the Carracci: Emilian Painting of the 16th and 17th Centuries (exh. cat., Washington, N.G.A.; New York, Met.; Bologna, Pinacoteca; 1986)
- Painting in Italy 1500–1600, S.J. Freedberg, (Penguin History of Art, 2nd Edition, 1983). 567–572.
- Pellegrino Tibaldi – Catholic Encyclopedia article
- Bryan, Michael (1889). Walter Armstrong & Robert Edmund Graves, ed. Dictionary of Painters and Engravers, Biographical and Critical (Volume II: L-Z). York St. #4, Covent Garden, London; Original from Fogg Library, Digitized May 18, 2007: George Bell and Sons. p. 571.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պելլեգրինո Տիբալդի» հոդվածին։ |