Շիրակամուտ

գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզում

Շիրակամուտ, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Սպիտակ համայնքում[1]։

Գյուղ
Շիրակամուտ
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզԼոռու մարզ
ՀամայնքՍպիտակ (համայնք) | Սպիտակ համայնք[1]
ԲԾՄ1650 մ
Պաշտոնական լեզուհայերեն
Բնակչություն1821[2] մարդ (2011)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Շիրակամուտ (Հայաստան)##
Շիրակամուտ (Հայաստան)
Շիրակամուտ (Լոռու մարզ)##
Շիրակամուտ (Լոռու մարզ)

Մարզկենտրոն Վանաձորից հեռու է 26 կմ հյուսիս-արևմուտք։

Գյուղը հիմնադրվել է 1829 թվականին ներկայիս վայրում։

Աշխարհագրություն

խմբագրել

Գյուղը տեղակայված է Փամբակ գետի ձախ ափին՝ ծովի մակերևույթից 1650 մետր բարձրության վրա։ Այն գտնվում է Լոռու մարզում, նախկին Սպիտակի շրջանի վարչական տարածքում` Փամբակ գետի վերին հովտում։ Սահմանակցում է Գեղասար, Կաթնաջուր, Մեծ Պարնի, Գոգարան գյուղերին։ Այստեղով են անցնում Վանաձոր-Գյումրի խճուղային ճանապարհը և երկաթգիծ Նալբանդ կայարանով[3]։

1988 թվականի երկրաշարժը

խմբագրել

Գյուղը գտնվում է ուժեղ սեյսմիկ գոտում և հաճախակի են լինում երկրաշարժները։ Հիշարժան են 1926 թվականի և 1988 թվականի երկրաշարժերը։ Վերջինիս էպիկենտրոնը եղել է Շիրակամուտ-Նալբանդ գյուղը, որտեղ զոհվել է 313 մարդ, ավերվել են բազմաթիվ տներ[4]։

Պատմամշակութային հուշարձաններ

խմբագրել

Գյուղում և շրջակայքում պահպանվել են բնակատեղի, դամբարանադաշտ (մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակ) և Չիչխանավանքը (7-րդ դար

Բնակչություն

խմբագրել

Ըստ ՀՀ 2011 թվականի մարդահամարի արդյունքների՝ Շիրակամուտի մշտական բնակչությունը կազմել է 1821, առկա բնակչությունը՝ 1608 մարդ[2]։ 1831 թվականից ի վեր բնակիչները հայեր են[5]։

Շիրակամուտի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև[6].

Տարի 1831 1873 1897 1926 1939 1959 1970 1979 1989 1993 2001 2011
Բնակիչ 161 619[5] 1030 1545 1854 2118 2531 2408 1872 2628 2310 1821[2]

Տարվա եղանակներից մեղմ է աշունը, ձմեռը երբեմն խստաշունչ է, գարունը սովորաբար ուշացած է գալիս, իսկ ամառը տաք է, հաճախակի քամիներով։ Տարեկան տեղումները քիչ է, իսկ վերջին տարիներին նկատվում է, որ ձյուն քիչ է գալիս։

Տնտեսություն

խմբագրել

Հողագործության բնագավառում բնակիչները հիմնականում զբաղվում են կարտոֆիլի, կաղամբի, առանձին բանջարաբոստանային մշակաբույսերի, ցորենի, գարու, առվույտի, կորնգանի, միամյա խոտաբույսերի արտադրությամբ։ Անասնապահությամբ զբաղվում է ազգաբնակչության շուրջ 50-55%-ը։ Առանձին տնտեսություններ զբաղվում են մեղվապահությամբ։

Հասարակական կյանք

խմբագրել

Գյուղն ունի 1 միջնակարգ դպրոց։ Գյուղն ունի նաև ութամյա և երաժշտական դպրոցներ։

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 Տեղեկություններ Սպիտակ համայնքի մասին Լոռու մարզի մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 02․07․2023 թվական)։
  2. 2,0 2,1 2,2 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
  3. Հակոբյան, Սամվել; Հակոբյան, Արտեմ (2015). Հայաստանի Հանրապետության պատմական հանրագիտարան. Երևան: Հեղինակային հրատարակություն. էջեր 500–501.
  4. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 4, էջ 131
  5. 5,0 5,1 Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
  6. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 159» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2013 Հոկտեմբերի 26-ին.