Նովոռոսիյսկ
Նովոռոսիյսկ (ռուս.՝ Новороссийск), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնության Կրասնոդարի երկրամասում, հանդիսանում է Նովոռոսիյսկի քաղաքային օկրուգի վարչական կենտրոնը։ Տեղաբաշխված է երկրամասի հարավ-արևմուտքում, Սև ծովի ափին։
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Նովոռոսիյսկ | |||||
| ռուս.՝ Новороссийск | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Ռուսաստան | ||||
| Դաշնային սուբյեկտ | Կրասնոդարի երկրամաս | ||||
| Քաղաքային օկրուգ | Նովոռոսիյսկի քաղաքային օկրուգ | ||||
| Քաղաքապետ | Դյաչենկո Իգոր Ալեքսեևիչ | ||||
| Հիմնադրված է | 1838 թ. | ||||
| Տվյալ կարգավիճակում | 1866 թվականից | ||||
| Մակերես | 81,1[1] կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 10 մ | ||||
| Բնակչություն | 273 278 մարդ (2018) | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+3 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 8617 | ||||
| Փոստային դասիչ | 353900—353925 | ||||
| Պաշտոնական կայք | admnvrsk.ru (ռուս.) | ||||
| |||||
_(2006).png)
Կարևորագույն տրանսպորտային կենտրոն է։ Այստեղ է գտնվում Ռուսաստանի Դաշնության Նավատորմի ռազմա-ծովային բազան և Ռուսաստանի ամենախոշոր սևծովյան նավահանգիստը։
Հերոս քաղաք է 1973 թվականի սեպտեմբերի 14-ից։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Քաղաքը ձգվում է 25 կմ Ցեմեսկի ծովախորշի ափերով, և շրջապատված է Հյուսիսայի Կովկասի լեռներով։ Նովոռոսիյսկից 14 կմ հեռու է գտնվում Կրասնոդարի երկրամասի ամենամեծ քաղցրահամ ջրով լիճը՝ Աբրաու։
Բնակչություն խմբագրել
- Ազգային կազմը
2010 թվականի համառուսաստանյան մարդահամարի տվյալների համաձայն[2]՝
| Ազգություն | Քանակ, մարդ |
Մասը ամբողջ բնակչության մեջ, % |
|---|---|---|
| ռուսներ | 212 931 | 88,01 % |
| հայեր | 8 164 | 3,37 % |
| ուկրաինացիներ | 5 767 | 2,38 % |
| թաթարներ | 2 153 | 0,89 % |
| հույներ | 1 718 | 0,71 % |
| Այլ | 7 188 | 2,97 % |
| Ազգությունը չեն նշել | 4 031 | 1,67 % |
| Ընդամենը | 241 952 | 100,0 % |
Հայերը Նովոռոսիյսկում խմբագրել
Նովոռոսիյսկը հիմնվել է 1838-ին՝ հայազգի ծովակալ Լազար Սերեբրյակովի (Արծաթագործյան) նախաձեռնությամբ։ 1840-ին այստեղ հայեր են հասաաավել Ղրիմից, 1868-ին՝ Սամսունի և Տրապիզոնի շրջաններից։ 1849-ին կազմավորվել է հայկական ծխական համայնք։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին Նովոռոսիյսկում կար 1800, 1920-ական թվականների կեսին՝ 4 հազարից ավելի հայ։ Հայրենական մեծ պատերազմից հետո համայնքը համալրվել է Վրաստանի հայաշատ շրջաններից և Շիրակի գյուղերից եկած հայերով։ 1990-ական թթ. Նովոռոսիյսկի հայ բնակչությունը կտրուկ աճել է ի հաշիվ Հարավային Կովկասից գաղթած հայերի։ 2003 թվականի այստեղ բնակվում է շուրջ 20 հազար հայ։
1990-ական թթ. սկզբից գործում է «Լույս» հայկական մշակութալուսավորական ընկերությունը։ Լույս է տեսնում «Լույս» (1992, ռուսերեն, հայերեն) թերթը։
Նովոռոսիյսկի քաղաքային դումայի պատգամավոր է եղել Ռ. Մինասյանը[3]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Генеральный план городского округа муниципального образования город Новороссийск Краснодарского края. Схема административно-территориальных границ.
- ↑ «Население по национальности и владению русским языком по муниципальным образованиям Краснодарского края»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-05-ին։ Վերցված է 2018-12-30
- ↑ Հայ սփյուռք հանրագիտարան, Ե., 2003, էջ 473։
