Յուլիա Վրևսկայա
Յուլիա Պետրովնա Վրևսկայա (ռուս.՝ Юлия Петровна Вревская, ի ծնե ազգանունը՝ Վարպախովսկայա, հունվարի 25, 1838, Լուբնի, Պոլտավայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - հունվարի 24 (փետրվարի 5), 1878, Բյալա, Ռուսեի մարզ, Բուլղարիա), ռուս բարոնուհի, Իվան Տուրգենևի ընկերը։ 1877-1878 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ եղել է Ռուսական Կարմիր խաչի դաշտային հոսպիտալի գթության քույր[1]։
| Յուլիա Վրևսկայա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 25, 1838 |
| Ծննդավայր | Լուբնի, Պոլտավայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | հունվարի 24 (փետրվարի 5), 1878 (39 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Բյալա, Ռուսեի մարզ, Բուլղարիա |
| Գերեզման | Բուլղարիա |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն |
| Մասնագիտություն | բուժքույր |
 Yulia Vrevskaya Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելՅուիա Վրևսկայան ծնվել է 1838 թվականի հունվարի 25-ին Պոլտավայի նահանգի Լուբնի քաղաքում՝ Բորոդինոյի ճակատամարտի մասնակից, Առանձին պահեստային հեծյալ դիվիզիայի հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Պյոտր Եվդոկիմովիչ Վարպախովսկու (1791-1868) և Կառոլինա Իվանովնայի (օրիորդական ազգանունը՝ Բլեխ, 1805—1870) ընտանիքում։
Յուլիա Պետրովնան սովորել է Օդեսայի ազնվազարմ օրիորդների դպրոցում։ 1848 թվականին նա իր ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Ստավրոպոլ, ինչից հետո սկսել է սովորել Ստավրոպոլի «Իգական սեռի դաստիարակության Սուրբ Ալեքսանդրայի անվան միջնակարգ կրթական հաստատությունում»։ 1857 թվականին նա ամուսնացել է Իպոլիտ Վրևսկու հետ։ Հարսանիքից հետո նրանք Ստավրոպոլից տեղափոխվել են Վլադիկավկազ, սակայն նրանց համատեղ կյանքը երկար չի շարունակվել։ 1858 թվականի օգոստոսի վերջին Իպոլիտ Վրևսկին վիրավորվել է մարտում և մահացել մի քանի օր անց։ Այրիանալով 18 տարեկան հասակում՝ Յուլիա Վրևսկայան տեղափոխվել է Պետերբուրգ, որտեղ հրավիրվել է արքունիք և ընդգրկվել Մարիա Ալեքսանդրովնա թագուհու շքախմբում։ Արքունիքում անցկացրած տասը տարվա ընթացքում (1860-1870) Յուլիա Վրևսկայան թագուհու հետ եղել է Ֆրանսիայում, Իտալիայում, Սիրիայում, Եվրոպայի լավագույն լողափերում, Աֆրիկայում, Պաղեստինում, Երուսաղեմում։
Ռուսաստանում Յուլիա Վրևսկայայի ընկերների թվում էին գրողներ Դմիտրի Գրիգորովիչը, Իվան Տուրգենևը, Վլադիմիր Սոլոգուբը, բանաստեղծ Յակով Պոլոնսկին, նկարիչներ Վասիլի Վերեշչագինը և Հովհաննես Այվազովսկին։ Նա շատ է ճանապարհորդել Եվրոպայում, Կովկասում, Մերձավոր Արևելքում, ծանոթացել է նշանավոր անձանց հետ (այդ թվում՝ Վիկտոր Հյուգոյի և Ֆերենց Լիստի հետ)։ Յուլիա Վրևսկայան բոլորին գրավել է իր կարդացածությամբ։ 1873 թվականից Յուլիա Վրևսկայան ընկերություն է արել և նամակագրական կապ է պահպանել Իվան Տուրգենևի հետ։
1877 թվականին, երբ սկսել է ռուս-թուրքական պատերազմը, Յուլիա Վրևսկայան որոշել է մեկնել գործող բանակ։ Օրյոլում գտնվող իր կալվածքի վաճառքից ստացված գումարով նա անհրաժեշտ պարագաներ է գնում սանիտարական ջոկատի համար։ Յուլիա Վրևսկայան դառնում է շարքային գթության քույր․ 1877 թվականի հունիսի 19-ից նա եղել է Յաշ քաղաքի (Ռումինիա) 45-րդ ժամանակավոր ռազմական էվակուացիոն հոսպիտալում, իսկ նույն թվականի նոյեմբերի 20-ից՝ 48-րդ ժամանակավոր ռազմական էվակուացիոն հոսպիտալում, որ տեղակայված էր Բուլղարիայի Բյալա քաղաքի մերձակայքում։ Նա կատարել է ամենածանր ու ամենակեղտոտ գործերը։ «Պատերազմը մոտիկից ահավոր է, այնքան դառնություն կա, այնքան այրիներ ու որբեր»,- գրում է նա հայրենիք ուղարկած իր նամակում։ Դեկտեմբերին Յուլիա Վրևսկայան աշխատում էր ռազմաճակատին մոտ գտնվող վիրակապական կետում, որ տեղակայված էր Օբրետենիկ գյուղում։ Վերջին նամակը Յուլիա Վրևսկայան գրել է իր քրոջը՝ Նատալիային, 1878 թվականի հունվարի 12-ին։ Հունվարի 17-ին Յուլիա Վրևսկայան հիվանդացել է բծավոր տիֆի ծանր ձևով։ Նա մահացել է 1878 թվականի փետրվարի 5-ին։ Յուլիա Վրևսկայային թաղել են գթության քրոջ զգեստով Բյալայի ուղղափառական եկեղեցու մոտ։
Հիշատակ
խմբագրել- Յուլիա Վրևսկայային են նվիրված Յակով Պոլոնսկու «Կարմիր Խաչի ներքո» (ռուս.՝ Под Красным Крестом) և Վիկտոր Հյուգոյի «Ռուսական վարդը, որ զոհվեց բուլղարական հողի վրա» բանաստեղծությունները։
- Իվան Տուրգենևը Յուլիա Վրևսկայայի մահվանն անդրադարձել է իր արձակ բանաստեղծություններից մեկում՝ «Յու․ Վրևսկայայի հիշատակին» (ռուս.՝ «Памяти Ю. Вревской»)։
- 1920-ական թվականներին Փարիզում գործել է «Գթության քույրերի՝ Վրևսկայայի անվան ռուսական միությունը»։
- Յուլիա Վրևսկայայի կյանքի մասին 1977 թվականին նկարահանվել է «Յուլիա Վրևսկայա» ռուս-բուլղարական գեղարվեստական ֆիլմը, որի գլխավոր դերում հանդես է գալիս Լյուդմիլա Սավելևան։