Վիքիպեդիա

Յովան Ռայիչ

Վարդապետ Յովան կամ Յովան Ռաիչ (սերբ.՝ Јован Рајић, սեպտեմբերի 21, 1726(1726-09-21) կամ նոյեմբերի 22, 1726(1726-11-22)[1], Սրեմսկի Կառլովցի, Military Frontier - դեկտեմբերի 22, 1801(1801-12-22) կամ դեկտեմբերի 23, 1801(1801-12-23)[1], Kovilj, Slavonian Military Frontier), սերբ գրող և պատմաբան։

Յովան Ռայիչ
սերբ.՝ Јован Рајић
Ծնվել էսեպտեմբերի 21, 1726(1726-09-21) կամ նոյեմբերի 22, 1726(1726-11-22)[1]
ԾննդավայրՍրեմսկի Կառլովցի, Military Frontier
Վախճանվել էդեկտեմբերի 22, 1801(1801-12-22) (75 տարեկան) կամ դեկտեմբերի 23, 1801(1801-12-23)[1] (75 տարեկան)
Վախճանի վայրKovilj, Slavonian Military Frontier
ԳերեզմանKovilj monastery
Մասնագիտությունպատմաբան, աշխարհագրագետ, գրող, փիլիսոփա, դրամատուրգ և բանաստեղծ
Քաղաքացիություն Ավստրիական կայսրություն
ԿրթությունԱզգային համալսարան «Կիև-Մոգիլայական ակադեմիա»
 Jovan Rajić Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Վարդապետ Յովանը ծնվել է Սրեմսկի Կարլովցի գյուղում, սովորել է Կոմորանի ճիզվիտական գիմնազիայում, ապա Շոպրոնի բողոքական գիմնազիայում[2]։ 1752-1756 թվականներին աստվածաբանություն է սովորել Կիևի աստվածաբանական ակադեմիայում։ Որոշ ժամանակ դասավանդել է Սրեմսկի Կառլովցիում և Նովի Սադում, իսկ 1772 թվականին թագադրվել է Կովիլսկի վանքում, որտեղ հետագայում դարձել է վարդապետ և իր կյանքի մնացած մասը անցկացրել գրական և պատմական երկեր գրելով[3]։

Ստեղծագործություն խմբագրել

Յովանը գրել է տարբեր լեզուներով, այդ թվում՝ ռուսերեն, գերմաներեն, հունգարերեն, եկեղեցական սլավոներեն և լատիներեն։ Յովանին է պատկանում Սլովենիայի տարբեր ժողովուրդների, հիմնականում բուլղարների, խորվաթների և սերբերի պատմությունը, դուրս է եկել մոռացության խավարից աշխատությունը, որը տպագրվել է Վիեննայում 1794-1795 թվականներին, ինչպես նաև Օձի ճակատամարտը արծվի հետ պոեմը (Բոզմայա Օռլովիի հետ)՝ նվիրված Ռուսաստանի և Ավստրիայի միջև թուրքերի հետ պատերազմին[4][5][6]։ Նա նաև գրել է կաթողիկոսություն և վանքում կյանքի համար օգտակար կանոնների ժողովածու։

Գործունեություն խմբագրել

Յովանը ձեռնարկել է ուսման երկար ճանապարհ, որը նրան բերել է Լեհաստան Վալախիա, Մոլդովա։ Նա հասավ մինչև Կոստանդնուպոլիս և Աթոս լեռան վանքում մնալու ընթացքում, չնայած վանականների անվստահությանը, նա կարողացավ ծանոթանալ թանկարժեք և չհրապարակված փաստաթղթերին, որոնք օգտակար էին իրեն իր պատմական աշխատությունը կազմելու համար։ Տպագրվել է հովանավորի ներդրման շնորհիվ։ Նա երկար ժամանակ ապրել է Մոսկվայում։ Նրան դիմավորեցին որպես Սերբիայի գիտությունների և արվեստի ակադեմիայի անդամ։

Նշանավոր գործեր խմբագրել

  • 1790 թվական, Տերունական տոների բանաստեղծություններ (Վիեննա)
  • Կանտը մահվան հիշատակի մասին, կանտատ
  • Ճակատամարտ վիշապի և արծիվների միջև, էպիկական պոեմ
  • Տարբեր սլավոնական ժողովուրդների, հատկապես բուլղարների, խորվաթների և սերբերի պատմությունը բուլղարների, խորվաթների և սերբերի, առաջին համակարգված աշխատությունը խորվաթների և սերբերի պատմության վերաբերյալ, չորս հատորով
  • Սերբական Կատեխեզիա
  • Ուրոշ V (վերամշակված դրաման՝ Էմանուել Կոզաչինսկու՝ նրա ուսուցչի կողմից)

Տես նաև խմբագրել

  • Արկադիե Պեժիչ
  • Մարկո Ելիսեջիչ
  • Անտոնիե Հաջիչ
  • Յոակիմ Վուջիչ
  • Դոսիտե Օբրադովիչ
  • Ստեֆան ֆոն Նովակովիչ
  • Էմանուել Կոզաչինսկի
  • Վիսարիոն Պավլովիչ
  • Սիմեոն Կոնչարևիչ
  • Զաքարիա Օրֆելին
  • Վիկենտիե Յովանովիչ
  • Գերասիմ Զելիչ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Wurzbach D. C. v. Raič, Johann (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 24. — S. 249.
  2. ↑ «Большая Школьная Энциклопедия «Руссика». История Нового времени. 16–18 вв» (ռուսերեն). ОЛМА Медиа Групп. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 22-ին.
  3. ↑ «PATRIOT». web.archive.org. 2007 թ․ մարտի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 22-ին.
  4. ↑ Boia, Lucian; Historiography, International Committee of Historical Sciences Commission of the History of (1989). «Great Historians from Antiquity to 1800: An International Dictionary» (անգլերեն). Greenwood Press. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 22-ին.
  5. ↑ «Journal of Central European Affairs» (անգլերեն). 1956. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 22-ին.
  6. ↑ Trencsényi, Balázs; Janowski, Maciej; Baar, Monika; Falina, Maria; Kopecek, Michal (2016 թ․ փետրվարի 26). «A History of Modern Political Thought in East Central Europe: Volume I: Negotiating Modernity in the 'Long Nineteenth Century'» (անգլերեն). Oxford University Press. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 22-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յովան Ռայիչ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Յովան_Ռայիչ&oldid=9743716» էջից