Յազեպ Վիտոլ
Յազեպ Վիտոլ (Իոսիֆ Իվանովիչ) (հուլիսի 26, 1863[1][2], Վալմիերա, Լիֆլանդիայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2] - ապրիլի 24, 1948[1], Լյուբեկ, Շլեզվիգ-Հոլշտայն, Բիզոնիա, Գերմանիան 1945-1949 թվականներին, Գերմանիա[3]), լատիշ կոմպոզիտոր և երաժշտական քննադատ։ Լատիշական պրոֆեսիոնալ երաժշտության հիմնադիրներից։
| Յազեպ Վիտոլ | |
|---|---|
 | |
| Բնօրինակ անուն | լատիշ․՝ Jāzeps Vītols |
| Ծնվել է | հուլիսի 26, 1863[1][2] Վալմիերա, Լիֆլանդիայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2] |
| Երկիր |  Ռուսական կայսրություն և  Լատվիա |
| Մահացել է | ապրիլի 24, 1948[1] (84 տարեկան) Լյուբեկ, Շլեզվիգ-Հոլշտայն, Բիզոնիա, Գերմանիան 1945-1949 թվականներին, Գերմանիա[3] |
| Գերեզման | Անտառային գերեզմանատուն |
| Ժանրեր | սիմֆոնիա |
| Մասնագիտություն | դաշնակահար, դիրիժոր, կոմպոզիտոր, համալսարանի դասախոս և երաժշտական քննադատ |
| Գործիքներ | դաշնամուր և երգեհոն |
| Աշխատավայր | Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա |
| Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա |
| Պարգևներ |  և  |
 Jāzeps Vītols Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրել1886 թվականին ավարտել է Պետերբուրգի կոնսերվատորիայի Ն. Ա. Ռիմսկի-Կորսակովի կոմպոզիցիայի դասարանը։ 1886- 1918 թվականներին դասավանդել է նույն կոնսերվատորիայում, 1901 թվականից՝ պրոֆեսոր։ Աշակերտներից են Ս. Ս. Պրոկոֆևը, Ն. Մյասկովսկին, Վ. Վ. Շչերբաչյովը, Ա. Տեր-Ղևոնդյանը և ուրիշներ։ Մասնակցել է «Բելյաևյան խմբակ»-ին։ 1897-1914 թվականներին եղել է «Սանկտ Պետերսբուրգեր ցայտունդ» («St. Petersburger Zeitung») թերթի երաժշտական գրախոսը։ 1918 թվականին՝ Ռիգայի լատիշական օպերային թատրոնի տնօրեն։ Ռիգայում Լատվիայի կոնսերվատորիայի (ներկայումս՝ Վիտոլի անվան) հիմնադիրներից է, (1919-1944 թվականներին՝ ռեկտոր և պրոֆեսոր, ընդմիջում՝ 1935-1937)։ 1920-1930-ական թվականներին ղեկավարել է լատիշական երգի տոները։ Վիտոլի ստեղծագործությունը ձևավորվել է 19-20-րդ դարերի սահմանագծին, ազատագրական ձգտումների և ռուսական դասական երաժշտության ազդեցությամբ։ Նրա ստեղծագործության մեջ մեծ զարգացում են գտել խմբերգի (100-ից ավելի) և մեներգի (մոտ 100) ժանրերը։ Գործերից են՝ 6 կանտատ, «Լիգո տոմաաիկական նախերգանք» (1895), «Սպիրիդիտիս» սիմֆոնիկ նախերգանքը (1907), «Թանկագին քարեր» սիմֆոնիկ սյուիտը (1924) և այլն։ Ստացել է Գլինկայի անվան մրցանակ (1905, 1907, 1910, 1911)։ Պետերբուրգի կոնսերվատորիայի մասին Վիտոլը գրել է հուշեր, որտեղ խոսում է նաև Մակար Եկմալյանի մասին։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 В. Витоль (ռուս.) // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 1. — С. 247.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119033062 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 467)։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յազեպ Վիտոլ» հոդվածին։ |