Մցխեթ[3] (վրաց.՝ მცხეთა), քաղաք Վրաստանի Շիդա Քարթլի երկրամասում, Մցխեթի մունիցիպալիտետի վարչական կենտրոնը։ Բնակչությունը՝ 7606 մարդ (2021)[1]։

Քաղաք
Մցխեթ
վրաց.՝ მცხეთა
Mtskheta panorama with the Svetitskhoveli cathedral (January 2013).jpg
Մցխեթ քաղաքի համայնապատկեր
ԵրկիրՎրաստան Վրաստան
ՄխարեՇիդա Քարթլի
ՄունիցիպալիտետՄցխեթի
Տվյալ կարգավիճակում1956 թվականից
ԲԾՄ460 մ
Պաշտոնական լեզուՎրացերեն
Բնակչություն7606 մարդ (2021)[1]
Ազգային կազմվրացիներ 96,5 %[2]
Կրոնական կազմՎրաց Ուղղափառ եկեղեցի
Տեղաբնականունմցխեթցի
Ժամային գոտիUTC+4
Փոստային ինդեքս3300
Փոստային ինդեքսներ3300
Պաշտոնական կայքmtskheta.gov.ge
##Մցխեթ (Վրաստան)
Red pog.png

ՊատմությունԽմբագրել

Հիմնադրվել է մ. թ. ա. առաջին հազարամյակի երկրորդ կեսին։ Ըստ լեգենդի՝ քաղաքը հիմնադրել է լեգենդար Մցխեթոսը։

Լեոնտի Մրովելին իր «Քարթլիս ցխովրեբա» աշխատության մեջ գրում է․

  Քարթլոս արքայի մահվանից հետո նրա կինը երկիրը բաժանել է երկու եղբայրների միջև։ Ավագը՝ Մցխեթոսը, բնակություն հաստատեց Արագվի և Մթկվարի (Կուր) գետերի միախառնման վայրում, կառուցեց քաղաք և կոչեց իր անունով։  

19-րդ դարի իսպանացի գրող Խուան Վան Հալենը, ով այս վայրերն այցելել էր, Մցխեթի մասին խոսելիս նաև նշում է, որ Նոյի անմիջական ժառանգներից մեկը՝ Մեսխեթը՝ քաղաքի հիմնադիրը, այն հայտարարեց իր մայրաքաղաքը ոչ միայն այս վայրի հմայքի, այլև տեղանքի հարմար դիրքի պատճառով։

Մ. թ. ա. 4-րդ դարում քարթվելական Ազո (Ազովի) արքայի կողմից քաղաքը հայտարարվել է Քարթվելական թագավորության մայրաքաղաքը։ Մ. թ. ա. 5-րդ դարի վերջում Քարթվելական թագավորության մայրաքաղաքի տիտղոսը փոխանցվում է Թբիլիսիին։ Մինչ Սամեբա տաճարի կառուցման ավարտը, Մցխեթում էր գտնվում Վրաստանի պատրարքի ամբիոնը։

Տեսարժան վայրերԽմբագրել

Մեծ Մցխեթի հին շրջաններն են՝ Սարկինե, Ծիծամուրի, Նակուլբակևի, Կարսանի, Մուխտագվերդի, Կալոուբանի Կոդմանի։

Այստեղ են գտնվում Արմազի (Արմազցիխե) բերդի պարսպապատ բնակավայրերի, քաղաքային թաղամասերի մնացորդներ, գերեզմանատներ, Սամթավրո վանական համալիրը (11-րդ դարի գլխավոր վանքը) և Սվետիցխովելի մայր տաճարը։

Մցխեթի մոտ է տեղակայված երկրի հնագույն վանքերից մեկը՝ Ջվարին (6-րդ դար), Շիո Մգվիմի վանքը։ Տարածաշրջանի մշակութային հուշարձանները գտնվում են ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի պաշտպանության տակ և համաշխարհային ժառանգության ցանկում են ընդգրկված։

ԱղբյուրներԽմբագրել

  1. 1,0 1,1 http://pop-stat.mashke.org/georgia-cities.htm
  2. Ethnic composition of Georgia 2014
  3. Հովհաննես Բարսեղյան (2006)։ «Վրացական տեղանունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում»։ Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու։ Երևան: 9-րդ հրաշալիք։ էջ 46։ ISBN 99941-56-03-9