Մուխթար Աուեզով
Մուխթար Օմարխանովիչ Աուզեով (ղազ.՝ Мұхтар Омарханұлы Әуезов, սեպտեմբերի 16 (28), 1897[1], Ռուսական կայսրություն - հունիսի 27, 1961[2][1][3][…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ), ղազախ սովետական գրող և գիտնական։ ՂԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1946), գիտության վաստակավոր գործիչ (1957)։ Լենինյան (1961) և Ստալինյան առաջին աստիճանի (1949) մրցանակների դափնեկիր[4]։ Եղել է Ղազախստանի գրողների միության նախագահ։ Նրա «Աբայի ուղի» վեպն ընդգրկել է «Համաշխարհային գրականության գրադարանում»[5]։
Մուխթար Աուեզով ղազ.՝ Мұхтар Омарханұлы Әуезов | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 16 (28), 1897[1] |
| Ծննդավայր | Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանվել է | հունիսի 27, 1961[2][1][3][…] (63 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
| Գերեզման | Central Cemetery (Alma-Ata) |
| Մասնագիտություն | գրող և բանաստեղծ |
| Լեզու | ղազախերեն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի լեզվաբանական ֆակուլտետ |
| Գիտական աստիճան | բանասիրական գիտությունների դոկտոր |
| Ժանրեր | վեպ |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն և Ղազխստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա |
| Պարգևներ | |
| Զավակներ | M. Auėzov? և Q12579229? |
| Մուխթար Աուեզով Վիքիդարանում | |
 Mukhtar Auezov Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելՄուխթար Օմարխանովիչ Աուզեովը ծնվել է 1897 թվականին հոկտեմբեր 16-ին Ղազախական ՍՍՀ Սեմիպալատինսկի մարզի Չինգիսթաու բնակավայրում[5]։ 1928 թվականին ավարտել է Լենինգրադի համալսարանը, հետագայում՝ Տաշքենդի միջինասիական համալսարանին կից ասպիրանտուրան։ Գրական ասպարեզ է մտել 1917 թվականիին, ֆեոդալական ցեղային կարգերի դեմ ուղղված «Էնլիք–Քեբեք» պիեսով։ Գրել է պիեսներ, կոլտնտեսային կյանքն ու սոցիալիստական շինարարությունը պատկերող պատմվածքներ։ Սովետական գրականության աչքի ընկնող սաեղծագործություններից է ղազախ մեծ բանաստեղծ–լուսավորիչ Աբայ Կունանբաևի կյանքին նվիրված «Աբայի ուղին» վեպ–էպոպեան, որը կազմված է «Աբայ» և «Աբայի ուղին» մասերից[6].։ Նա եղել է ականավոր գիտնական, աբայագիտության հիմնադիրը, ղազախական և կիրգիզական գրականությանը և բանահյուսությանը նվիրված ուսումնասիրությունների հեղինակ։ Մուխթար Աուզեովը մահացել է 1961 թվականին հուլիսի 27-ին Մոսկվայում։ Ղազախական ակադեմիական թատրոնը կրում է Աուզեովի անունը։ Ալմա–Աթայում է գտնվում նրա տուն-թանգարանը։
Մուխթար Աուեզովը հայերեն
խմբագրելԳրքեր
խմբագրել- Աբայ (վեպ), Ե., Հայպետհրատ, 1952, 724 էջ։ Ռուսերենից թարգմ.՝ Հրանտ Բորոզանյան։
Մամուլ
խմբագրել- Սգավոր գեղեցկուհին։ «Գարուն», 1978, թիվ 8, էջ 40։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Ауэзов Мухтар Омарханович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
- ↑ Стадничук Б. Перевод неадекватен. Тернистый путь Абая к русскому читателю Արխիվացված 2015-09-23 Wayback Machine // 27 мая 2008
- ↑ 5,0 5,1 Из КНЭ|1|304|Памятники Ауэзову
- ↑ «УО school.edu.by». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 4-ին.
Գրականություն
խմբագրել- Нурпеисов Р. Ауэзов и Алаш. — Алматы, 1995.
- Анастасьев Н. Трагедия триумфатора. — М., 2006. — (серия ЖЗЛ)
- Анастасьев Н. Трагедия триумфатора. — Алматы, 2007. — Издание 2-е, исправленное и дополненное.
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մուխթար Աուեզով» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մուխթար Աուեզով» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|