Գորշ վզիկ

Գորշ վզիկ
Տեսակ	կարճամետրաժ մուլտիպլիկացիոն ֆիլմ
Ժանր	հեքիաթ
Հիմնված է	Մոխրագույն վզիկ
Ռեժիսոր	Լեոնիդ Ամալրիկ և Վլադիմիր Պոլկովնիկով
Սցենարիստ	Գեորգի Բերյոզկո
Հնչյունավորում	Ֆեոդոր Կուրիխին, Վերա Ենյուտինա, Յուրի Խրժանովսկի, Վալենտինա Տելեգինա, Վիկտորյա Իվանովա և Վլադիմիր Պոպով
Բեմադրող նկարիչ	Ալեքսանդր Տրուսով
Երաժշտություն	Յուրի Նիկոլսկի
Օպերատոր	Նիկոլայ Վոինով
Երկիր	ԽՍՀՄ
Լեզու	ռուսերեն
Ընկերություն	Սոյուզմուլտֆիլմ
Տևողություն	1203 վայրկյան
Թվական	1948

«Գորշ վզիկը» (ռուս.՝ «Серая шейка»), խորհրդային նկարված մուլտիպլիկացիոն ֆիլմ՝ նկարահանված Դմիտրի Մամին-Սիբիրյակի համանուն հեքիաթի հիման վրա 1948 թվականին «Սոյուզմուլտֆիլմ» կինոստուդիայում։ Ռեժիսորներ Լեոնիդ Ամալրիկն ու Վլադիմիր Պոլկովնիկովը, որոնց միավորում էին ստեղծագործական միանման ձգտումները, մուլտֆիլմի վրա աշխատելիս գտել են սեփական ոճը^[1]։

Սյուժե խմբագրել

Մուլտֆիլմը պատմում է այն մասին, թե կյանքում ինչքան կարևոր է ընկերությունը։

Մի անգամ Գորշ վզիկ անունով բադիկը փրկում է նապաստակին, որի վրա հարձակվել էր աղվեսը։ Նապաստակը մնում է ողջ ու անվնաս, բայց աղվեսը ջարդում է բադի թևը, և վերջինս չի կարողանում մյուս թռչունների հետ չվել հարավ։ Գորշ վզիկը մնում է ձմեռելու սառցահալատեղում, որն օրեցօր սառչում էր ու փոքրանում։ Աղվեսը հաճախ էր գնում այնտեղ՝ սպասելով ջրի վերջնական սառչելուն, որպեսզի բռնի բադին։ Գորշ վզիկն ստիպված է լինում պայքարել իր կայնքի համար՝ փրկվելով չարամիտ աղվեսից, սակայն նապաստակի ու խլահավի հետ իր ընկերության շնորհիվ նրան հաջողվում է խուսափել գիշատչի կեր դառնալուց։

Տարբերություններ գրքից խմբագրել

Ի տարբերություն Դմիտրի Մամին-Սիբիրյակի գրքի՝ մուլտֆիլմում բացակայում են մարդիկ։
Մուլտֆիլմում Գորշ վզիկի թևը կոտրվում է աղվեսի թաթի հարվածից, իսկ գրքում աղվեսը կծում է բադի թևն ու կոտրում այն։
Մուլտֆիլմում ավելացված են Գորշ վզիկի ապաքինումն ու աղվեսի հետ հաշվեհարդարը ներկայացնող էպիզոդներ։

Ստեղծողներ խմբագրել

Սցենարի հեղինակ	Գեորգի Բերյոզկո
Ռեժիսորներ	Լեոնիդ Ամալրիկ, Վլադիմիր Պոլկովնիկով
Խորհրդատու ռեժիսոր	Վիկտոր Գրոմով
Բեմադրող նկարիչ	Ալեքսանդր Տրուսով
Նկարիչ-մուլտիպլիկատորներ	Նադեժդա Պրիվալովա, Ֆեոդոր Խիտրուկ, Ալեքսանդր Բելյակով, Ֆաինա Եպիֆանովա, Բորիս Պետին, Իոսիֆ Ստարյուկ, Բորիս Մեերովիչ, Տատյանա Տարանովիչ, Բորիս Տիտով, Լամիս Բրեդիս, Լիդիա Ռեզցովա, Ռոման Դավիդով, Բորիս Ստեպանցև, Դմիտրի Բելով, Վադիմ Դոլգիխ
Նկարիչներ	Գալինա Նևզորովա, Իրինա Սվետլիցա, Դմիտրի Անպիլով, Կոնստանտին Մալիշև
Օպերատոր	Նիկոլայ Վոինով
Կոմպոզիտոր	Յուրի Նիկոլսկի
Հնչյունային օպերատոր	Ս. Ռենսկի
Դիրիժոր	Գրիգորի Գամբուրգ
Տեխնիկական օգնական	Ի. Կուլնևա
Մոնտաժող	Ա. Ֆիրսովա

Դերերը հնչյունավորել են խմբագրել

Դերասան	Դեր
Ֆեոդոր Կուրիխին	կարդում է տեքստը կարդում է տեքստը
Վիկտորյա Իվանովա
Վլադիմիր Պոպով
Վալենտինա Տելեգինա
Յուրի Խրժանովսկի
Լիդիա Կազմինա	աղվես աղվես
Վերա Ենյուտինա	Գորշ վզիկ Գորշ վզիկ

Մրցանակներ խմբագրել

«Գորշ վզիկը» մուլտֆիլմն արժանացել է մրցանակների մի շարք փառատոններում^[2].

1949 – Մարիանսկե Լազնեի IV միջազգային կինոփառատոն (Չեխոսլովակիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն) – Մրցանակ երեխաների համար նախատեսված լավագույն անիմացիոն ֆիլմի համար,
1949 – Չեխոսլովակիայի քաղաքներում աշխատողների II միջազգային կինոփառատոն – Մրցանակ լավագույն մանկական ֆիլմի համար,
1952 – Բոմբեյի միջազգային կինոփառատոն – «Մարմարե սկահակ» մրցանակ։

Քննադատական արձագանքներ խմբագրել

«Խորհրդային կինոյի պատմության ուրվագծերում» (հատոր 3) նշված է, որ մուլտֆիլմը որոշիչ է եղել մուլտիպլիկացիայի ժանրի զարգացման հարցում մի քանի տարվա ընթացքում^[3]։ «Սոյուզմուլտֆիլմ» ստուդիայի առաջին տնօրեն Նիկոլայ Կիվան ֆիլմը գնահատել է որպես «սրտառուչ, ոճի տեսանկյունից խիստ զուսպ, մեղմ, քնարական, հոգեբանորեն ստույգ»^[4]։ Քննադատ Լարիսա Մալյուկովան 2013 թվականի իր գրքում նշել է.

«Պոլկովնիկովի ու Ամալրիկի «Գորշ վզիկը» (1948) մինչ այժմ հիացնում է ապշեցուցիչ գրաֆիկայով, մեղմ գունապնակով, որում անհավատալի կերպով փոխանցվել է տրամադրությունների նուրբ գամման... Հետպատերազմյան ժամանակաշրջանի ամենաապշեցուցիչ, մարդկային ու դրամատիկ ֆիլմերից մեկն աչքի է ընկնում ...կերպարների հոգեբանական նուրբ մշակմամբ»^[5]։

Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)

«Серая шейка» (1948) Полковникова и Амальрика до сих пор сражает поразительной графикой, мягкой цветовой палитрой, в которой невероятным образом передана тонкая гамма настроений … Одна из самых пронзительных, человечных и драматичных картин послевоенного времени отличается выдающейся работой одушевителей, тончайшей психологической разработкой характеров.

Թողարկումներ խմբագրել

Մուլտֆիլմը բազմիցս թողարկվել է DVD-ով մուլտֆիլմերի տարբեր հավաքածուներում.

«Սիրելի հեքիաթ։ Գորշ վզիկ» ռուս.՝ «Любимая сказка. Серая шейка», «Սոյուզմուլտֆիլմ»)^[6],
«Անտառային հեքիաթներ» (ռուս.՝ «Лесные сказки», «Սոյուզմուլտֆիլմ»)^[7]։

Վերականգնում և վերահնչյունավորում խմբագրել

2001 թվականին մուլտֆիլմը վերականգնվել է ու նորից հնչյունավորվել «Студия АС» և «Детский сеанс 1» ընկերությունների կողմից։ Նոր տարբերակում ամբողջովին փոխվել է ֆոնոգրաման, հնչյունավորմանը մասնակցել են ժամանակակից դերասաններ (Իրինա Մալիկովա, Տատյանա Կանաևա, Վիտալի Օվանեսով, Յուլիեն Բալմուսով)։ Վերահնչյունավորումը խիստ բացասական է գնահատվել հեռուստադիտողների մեծ մասի^[8]^[9], ինչպես նաև պրոֆեսիոնալ միության անդամների կողմից^[10]^[11]։ Վերականգնման որակը նույնպես երբեմն քննադատության է արժանացել։ Այդ տարբերակը թողարկվել է DVD-ով։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Сергей Капков. «Лица. Леонид Амальрик». // «Наши мультфильмы». / Арсений Мещеряков, Ирина Остаркова. — «Интеррос», 2006. — ISBN 5-91105-007-2
↑ Сергей Капков Энциклопедия отечественной мультипликации. — М.: Алгоритм, 2006. — С. 521-522. — 816 с. — 3000 экз. — ISBN 5-9265-0319-4
↑ Очерки истории советского кино. Том третий. 1946—1956 гг. / Под редакцией Ю. С. Калашникова, Л. П. Погожевой, Р. Н. Юренева. — М.: Искусство, 1961. — C. 483. — 776 c.
↑ Кива Н. «Союзмультфильм» — начало пути // Киноведческие записки. — 2006. — № 80. — С. 162. — C. 153—173.
↑ Малюкова Л. Л. «СВЕРХ/КИНО» (Современная российская анимация. Девяностые / нулевые). — СПб: Умная Маша, 2013. — С. 277. — 366 c. — ISBN 978-5-990-41931-5.
↑ DVD «Любимая сказка. Серая шейка»
↑ DVD «Лесные сказки»
↑ Переозвучка наших старых мультфильмов Արխիվացված 2013-10-02 Wayback Machine
↑ Мы против переозвучки советских мультиков!!! Արխիվացված 2013-10-02 Wayback Machine
↑ Директор «Союзмультфильма» Акоп Гургенович Киракосян отвечает на вопросы читателей «Ленты. Ру»
↑ НЕТ — фальсификации анимационного наследия!

Գրականություն խմբագրել

Фильмы-сказки. Сценарии рисованных фильмов. Выпуск 1. — М.: Госкиноиздат, 1950. — 208 с. Г. Берёзко «Серая шейка» с. 137-156.
Мамин-Сибиряк Д. Н. «Серая шейка». — М.: «АСТ», 2013. — 48 с. — («„Союзмультфильм“ представляет»). — ISBN 978-5-17-077930-7 Книжная серия: «„Союзмультфильм“ представляет»: впервые легендарные мультфильмы в книгах!

Արտաքին հղումներ խմբագրել

«Գորշ վզիկը»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
«Գորշ վզիկը» մուլտֆիլմը «Անիմատոր.ռու» կայքում
«Գորշ վզիկը» «Հայրենական կինոյի հանրագիտարան» կայքում
«Գորշ վզիկը» մուլտֆիլմը Յութուբում
Елена Кузнецова. «„Серая шейка“: две судьбы одной утки». Արխիվացված 2007-05-19 Wayback Machine // nashfilm.ru

[И-1] Сергей Капков. «Лица. Леонид Амальрик». // «Наши мультфильмы». / Арсений Мещеряков, Ирина Остаркова. — «Интеррос», 2006. — ISBN 5-91105-007-2

[2] Сергей Капков Энциклопедия отечественной мультипликации. — М.: Алгоритм, 2006. — С. 521-522. — 816 с. — 3000 экз. — ISBN 5-9265-0319-4

[3] Очерки истории советского кино. Том третий. 1946—1956 гг. / Под редакцией Ю. С. Калашникова, Л. П. Погожевой, Р. Н. Юренева. — М.: Искусство, 1961. — C. 483. — 776 c.

[4] Кива Н. «Союзмультфильм» — начало пути // Киноведческие записки. — 2006. — № 80. — С. 162. — C. 153—173.

[5] Малюкова Л. Л. «СВЕРХ/КИНО» (Современная российская анимация. Девяностые / нулевые). — СПб: Умная Маша, 2013. — С. 277. — 366 c. — ISBN 978-5-990-41931-5.

[6] DVD «Любимая сказка. Серая шейка»

[7] DVD «Лесные сказки»

[8] Переозвучка наших старых мультфильмов Արխիվացված 2013-10-02 Wayback Machine

[9] Мы против переозвучки советских мультиков!!! Արխիվացված 2013-10-02 Wayback Machine

[10] Директор «Союзмультфильма» Акоп Гургенович Киракосян отвечает на вопросы читателей «Ленты. Ру»

[11] НЕТ — фальсификации анимационного наследия!

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]