Մաքսիմիլիան Սավելիև

Մաքսիմիլիան Սավելիև;
Ծնվել է	փետրվարի 7 (19), 1884
Ծննդավայր	Նիժնի Նովգորոդ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	մայիսի 15, 1939 (55 տարեկան)
Մահվան վայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Նովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Կրթություն	Լայպցիգի համալսարան
Կոչում	ԽՍՀՄ ԳԱ անդամ և ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս
Մասնագիտություն	լրագրող, տնտեսագետ և քաղաքական գործիչ
Աշխատավայր	Մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Անդամություն	ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա և All-Union Society of Old Bolsheviks?

Մաքսիմիլիան Սավելիև (ռուս.՝ Савельев, Максимилиан Александрович, փետրվարի 7 (19), 1884, Նիժնի Նովգորոդ, Ռուսական կայսրություն^[1] - մայիսի 15, 1939(1939-05-15)^[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ^[1]), խորհրդային տնտեսագետ, լրագրող, կուսակցական և պետական գործիչ։

Կենսագրություն խմբագրել

Կուսակցության անդամ է 1903 թվականից, ԽՄԿԿ կենտրոնական կոմիտեի անդամության թեկնածու (1930-1934)։

ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (29.03.1932), Ուկրաինայի գիտությունների ազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս^[2]^[3]։

Մ. Սավելիևի հայրը` Ալեքսանդր Սավելիևը, առաջին երեք գումարումների Պետական դումայի անդամ էր։

Ես ծագում եմ Նիժնի Նովգորոդի նահանգի նախկին ազնվականներից։ Հայրս հողատեր էր և երկրային գործիչ, կադետ...

1902 թվականին ընդունվել Է Մոսկվայի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ, ավարտել է երեք կիսամյակ^[4]։

1907-1910 թվականներին եղել է Գերմանիայում, այնտեղ եղել է Գերմանիայի Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ։

Անցել է տնտեսագիտության դասընթաց Մյունխենի համալսարանում (1909)։ Ավարտել է Լայպցիգի համալսարանը (1911^[2], եղել է փիլիսոփայության դոկտոր^[5]), ատենախոսության թեման եղել է «Ռուսաստանի հարավի երկաթի արդյունաբերությունը»։

Ցարական ժամանակներում եղել է բանտերում, աքսորներում, 11 ամիս անցկացրել է Տագանի բանտում։

Միացել է «Ձախ կոմունիստների» խմբին^[6]։

1921-1928 թվականներին աշխատել է ժողովրդական տնտեսության բարձրագույն խորհրդում։

1926 թվականից եղել է «Պրոլետարական հեղափոխություն» ամսագրի խմբագիր։ 1926 թվականից՝ պատգամավոր, 1927 թվականից՝ ԽՄԿԿ Կենտկոմի Իստպարտի ղեկավար (բ)։ Իստպարտի կենտրոնական կոմիտեի և Լենինի ինստիտուտի միաձուլումից հետո՝ 1928-1930 թվականներին, եղել է Լենինի ինստիտուտի տնօրեն։

Եղել է «Իզվեստիա» թերթի գլխավոր (պատասխանատու) խմբագիր 1929 թվականի հուլիսի 21-ից մինչև 1930 թվականի հուլիսի 25-ը։ Այնուհետև եղել է «Պրավդայի» խմբագիրը։

1931 թվականից եղել է ԽՍՀՄ կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի Կոմակադեմիայի նախագահության նախագահի տեղակալ, 1932 թվականից` նույն կոմիտեի նախագահ։

1932 թվականի մարտի 29-ից` ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս` հասարակական գիտությունների բաժնում (սոցիալ-տնտեսական գիտություններ)։

1934 թվականից Տոլստոյի ստեղծագործությունների հոբելյանական հրատարակության պետական խմբագրական հանձնաժողովի կազմում էր^[7]։

1936-1938 թվականներին եղել է ԽՍՀՄ ԳԱ Տնտեսագիտության ինստիտուտի տնօրեն։ 1936-1939 թվականներին եղել է ԽՄԿԿ Կենտրոնական կոմիտեին կից Մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտի փոխտնօրեն։

Մահացել է 1939 թվականի մայիսի 15-ին։

Թաղված է կնոջ` Իրինա Ռիչարդովայի հետ նույն գերեզմանում` Նովոդևիչյան գերեզմանատանը (78, 2-2 հատված)^[8]^[9]։

Գրքեր խմբագրել

Директивы ВКП(б) по хозяйственным вопросам / сост. М. Савельев, А. Поскрёбышев. — [2-е изд., перераб. и доп.]. — М.: Соцэкниг, 1931. — 878 с.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Савельев Максимилиан Александрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^2,0 ^2,1 Биографическая справка Архивного фонда Российской академии наук
↑ Не указан на сайте НАНУ [1] Արխիվացված 2010-09-03 Wayback Machine
↑ См. свидетельство об окончании трёх семестров университета (1903)
↑ Савельев Максимилиан Александрович (Ветров Никита Валерьянович), (1884—1939) // Информационная система «Архивы Российской академии наук» (ИСАРАН). Фонд 520
↑ «Левые коммунисты» հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում
↑ ФЭБ: Родионов. История и организация [юбилейного собрания сочинений Л. Н. Толстого]. — 1961 (текст)
↑ Могила М. А. Савельева и И. Р. Арнольд на Новодевичьем кладбище
↑ Кипнис С. Е. Новодевичий мемориал. Некрополь монастыря и кладбища. — М.: Арт-Бизнес-Центр, 1998. — С. 410. — ISBN 5-7287-0159-0

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Фонд Савельева Максимилиана Александровича на сайте Архива РАН
Մաքսիմիլիան Սավելիև հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում
Сергеев C. «Красный» академик из дворян // Известия. Ру

[_c25854cdedfddce4-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Савельев Максимилиан Александрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[а-2] 2,0 ^2,1 Биографическая справка Архивного фонда Российской академии наук

[3] Не указан на сайте НАНУ [1] Արխիվացված 2010-09-03 Wayback Machine

[4] См. свидетельство об окончании трёх семестров университета (1903)

[5] Савельев Максимилиан Александрович (Ветров Никита Валерьянович), (1884—1939) // Информационная система «Архивы Российской академии наук» (ИСАРАН). Фонд 520

[6] «Левые коммунисты» հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում

[7] ФЭБ: Родионов. История и организация [юбилейного собрания сочинений Л. Н. Толстого]. — 1961 (текст)

[8] Могила М. А. Савельева и И. Р. Арнольд на Новодевичьем кладбище

[9] Кипнис С. Е. Новодевичий мемориал. Некрополь монастыря и кладбища. — М.: Арт-Бизнес-Центр, 1998. — С. 410. — ISBN 5-7287-0159-0

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]