Մարկ Իսրաիլևիչ Դվորեցկի (ռուս.՝ Марк Изра́илевич Дворе́цкий, դեկտեմբերի 9, 1947(1947-12-09)[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ - սեպտեմբերի 26, 2016(2016-09-26)[2], Մոսկվա, Ռուսաստան), ԽՍՀՄ շախմատիստ, շախմատի միջազգային վարպետ, ԽՍՀՄ (1990), ՌՍՖՍՀ (1979) և Վրաստանի (1981) վաստակավոր մարզիչ, Մոսկվայի չեմպիոն (1973), ԽՍՀՄ առաջնությունների (1967, 1974 և 1975 թթ.) եզրափակիչների մասնակից, Պոլանիցա-Զդրոյի (1973) և Վեյկ ան Զեեի («B» մրցաշար, 1975) միջազգային մրցաշարերի հաղթող, ՖԻԴԵ-ի վաստակավոր մարզիչ (2004), եղել է աշխարհի երեք երիտասարդական չեմպիոնների՝ Վալերի Չեխովի, Արթուր Յուսուպովի և Սերգեյ Դոլմատովի մարզիչը, աշխատել երիտասարդների շրջանում աշխարհի կրկնակի չեմպիոն Ալեքսեյ Դրեևի հետ։ Մարկ Դվորեցկին նաև մարզել է աշխարհի առաջնության հավակնորդ Նանա Ալեքսանդրիային։

Մարկ Դվորեցկի
Պետություն(ներ) Ռուսաստան
Ծննդյան ամսաթիվդեկտեմբերի 9, 1947(1947-12-09)[1]
ԾննդավայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ
Մահվան ամսաթիվսեպտեմբերի 26, 2016(2016-09-26)[2] (68 տարեկան)
Մահվան վայրՄոսկվա, Ռուսաստան
Կոչումմիջազգային վարպետ և ԽՍՀՄ շախմատի սպորտի վարպետ
365chessMark_Dvoretzky
Chesstempo համար55587
ICCF համար55587
 Mark Dvoretsky Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Շախմատիստի կարիերայի սկիզբ խմբագրել

Շախմատ խաղալ սովորել Կալինինի շրջանի պիոներների տանը, առաջին կարգի աշակերտ Անդրեյ Սմիշլյաևի մոտ։ 1963 թվականինի երկրորդ դասարանցիների սպարտակիադայում նա լրացրել է առաջին կարգի նորմը։ 1964 թվականի սկզբից մինչև 1966 թվականի վերջը նա սովորել է Լենինյան բլուրների Պիոներների պալատում՝ Ալեքսանդր Ռոշալի և Վլադիմիր Սիմագինի մոտ։ 1964 թվականի սկզբից մինչև 1966 թվականի ավարտը նա մարզվել է Պիոներների պալատում Վլադիմիր Սիմագինի մոտ։ Մոսկվայի դպրոցների միջև կայացած առաջնությունում երեք անգամ գլխավորել է թիվ 444 մաթեմատիկական դպրոցի թիմը, նրա թիմը երկու անգամ դարձել է չեմպիոն։ 1965 թվականի մայիսին առաջին կարգի մրցաշարում նա լրացրել է վարպետի թեկնածուի նորմը, նույն թվականի աշնանը ուժեղագույն հավակնորդների մրցաշարում նա գրավել է երրորդ տեղը, նույն արդյունքը նա ցույց է տվել նաև Մոսկվայի առաջնության քառորդ եզրափակիչում, իսկ 1966 թվականի գարնանը Մոսկվայի առաջնության կիսաեզրափակչում կիսել է 1-2-րդ տեղերը (9,5 միավոր 13 հնարավորից, առանց պարտության)։ 1966 թվականի ամռանը Ստոկհոլմում 4-րդ խաղատախտակի վրա մասնակցել է ԽՍՀՄ-ի և Սկանդինավիայի երիտասարդական հավաքականների հանդիպմանը։

1966 թվականի աշնանը (Մոսկվայի ավիացիոն ինստիտուտ ընդունվելուց հետո, որտեղից հետագայում տեղափոխվել է Մոսկվայի պետական ​​համալսարանի տնտեսագիտական ​​վերլուծության մաթեմատիկական մեթոդների բաժինը սովորելու) նա մասնակցել է ԽՍՀՄ երիտասարդական թիմային առաջնությանը «Սպարտակի» կազմում։ Այնտեղ նա ծանոթացել է աշխարհի չեմպիոն Տիգրան Պետրոսյանի հետ։ 1967 թվականի սկզբին անհաջող է հանդես եկել երիտասարդների աշխարհի առաջնության ընտրական մրցաշարում։ Նույն տարվա ամռանը ԽՍՀՄ Ժողովուրդների սպարտակիադից առաջ նա հանդիպել է Միխայիլ Բոտվիննիկին։ Սպարտակիադայի կիսաեզրափակչում հանդես է եկել +1 արդյունքով, եզրափակչում նրա բոլոր պարտիաներն ավարտել է ոչ-ոքի։ 1967 թվականի աշնանը նա բարձր արդյունք է ցույց տվել Մոսկվայի առաջնությունում (13 հնարավորից-9 միավոր) և իրավունք ստացել հանդես գալ ԽՍՀՄ առաջնության եզրափակիչում։ Մրցաշարն անցկացվել է շվեյցարական մրցակարգով, ուստի Դվորեցկին կարողացել է դիմակայել ուժեղ մրցակիցներին և վաստակել միավորների 50%-ը։ Հետագայում երկու անհաջող մրցաշարերից հետո Մարկ Դվորեցկին որոշել է շարունակել ուսումը։

Շախմատային նվաճումների գագաթնակետ խմբագրել

1966 թվականին Գրիգորի Գոլդբերգից հրավեր է ստացել ընդունվելու Ֆիզիկական կուլտուրայի պետական ​​կենտրոնում, սակայն մերժել է այն։ 1970-1971 թվականներին նույն կենտրոնում ժամավճարով աշխատել է որպես մարզիչ, մեկ տարի անց միացել ինստիտուտի անձնակազմին։ Միաժամանակ նա վերսկսել է իր շախմատիստի կարիերան և անմիջապես հաղթել Վիլյանդիի մրցաշարում, նա 13 հնարավորից վաստակել է 11 միավոր և առաջ անցել երեք գրոսմայստերից, այդ թվում՝ աշխարհի նախկին չեմպիոն Միխայիլ Տալից։ Դրան հաջորդել է ևս մեկ հաջողություն․ 1973 թվականի Մոսկվայի առաջնությունում Դվորեցկին դարձել է հաղթող։ Դրանից անմիջապես հետո նա հրավեր է ստացել մասնակցելու ԽՍՀՄ երիտասարդական հավաքականի մրցաշարին։ 1973 թվականի հուլիսին Վորոնեժում ԽՍՀՄ առաջնության կիսաեզրափակչում կիսել է 4-5-րդ տեղերը և նվաճել առաջին լիգայի ուղեգիր։ Օգոստոսին Պոլանիցա-Զդրոյում (Լեհաստան) տեղի ունեցած Ակիբա Ռուբինշթեյնի ավանդական հուշամրցաշարում կիսել է 1-2-րդ տեղերը, որտեղ լրացրել է միջազգային վարպետի առաջին նորմը։ 1973 թվականի աշնանը +2-1=14 արդյունքով հանդես է եկել ԽՍՀՄ առաջնության առաջին լիգայում և պահպանել հաջորդ տարի առաջին լիգայում հանդես գալու իրավունքը։

1974 թվականի աշնանը հրավեր է ստացել Վիկտոր Կորչնոյից՝ օգնելու նրան նախապատրաստվել Կարպովի հետ հավակնորդների մրցաշարի եզրափակիչ փուլին։

1974 թվականին Օդեսայում կայացած ԽՍՀՄ առաջնության առաջին լիգայում կիսել է 2-4-րդ տեղերը և նվաճել բարձրագույն խմբի ուղեգիր։ Այդ մրցաշարում բոլոր առաջնային տեղերը գրավել են վարպետները, իրենցից հետ թողնելով գրոսմայստերներին։ Այդ ժամանակ խորհրդային շախմատիստների արտերկիր մեկնելը սահմանափակ էր, ուստի գրոսմայստերի կոչում ստանալը դժվար էր նույնիսկ լավ խաղացող վարպետի համար։ 1974 թվականի դեկտեմբերին նա հանդես է եկել Լենինգրադում տեղի ունեցած ԽՍՀՄ բարձրագույն լիգայի մրցաշարում և կիսել 5-7-րդ տեղերը։ Նա հաղթողներից հետ է մնացել ընդամենը 1 միավորով։ Միակ պարտությունը նա կրել է Միխայիլ Տալից։ Այդ հաղթանակի համար Տալն արժանացել է «Մրցաշարի լավագույն պարտիա» մրցանակի։ 1975 թվականի սկզբին մասնակցել է Վեյկ Ան Զեեի միջազգային մրցաշարի «Բ» խմբին, որտեղ 15 հնարավորից վաստակել է 12 միավոր և զբաղեցրել 1-ին տեղը և լրացրել է միջազգային վարպետի երկրորդ նորմը։

Մարկ Դվորեցկին մահացել է 2023 թվականի սեպտեմբերի 26-ին[3]։ Թաղվել է Դոնսկոյե գերեզմանատանը[4]։

Աշխատություններ խմբագրել

  • «Искусство анализа» Издательство: «Физкультура и спорт», Москва, 1989 г., 192 стр. ISBN 5-278-00157-7[5]
  • «Комбинационная игра» Издательство: «Факт», Харьков, 2002 г., 255 стр. ISBN 966-637-061-1
  • «Учебник эндшпиля Марка Дворецкого» Издательство: «Факт», Харьков, 2006 г., 496 стр. ISBN 966-637-461-7
  • «Книга для друзей и коллег. Том 1. Профессия — тренер» Издательство: «Издатель Андрей Ельков», Москва, 2012 г., 456 стр. ISBN 978-5-9902352-5-0
  • «Книга для друзей и коллег. Том 2. Размышления о профессии» Издательство: «Издатель Андрей Ельков», Москва, 2012 г., 386 стр. ISBN 978-5-9902352-9-8
  • «Трагикомедии в эндшпиле» Издательство: «Типография „Новости“», Москва, 2013 г., 272 стр. ISBN 978-5-88149-620-3[6]
  • «Помни о сопернике! Том 1» Издательство: «Типография „Новости“», Москва, 2013 г., 192 стр. ISBN 978-5-88149-618-0
  • «Помни о сопернике! Том 2» Издательство: «Типография „Новости“», Москва, 2013 г., 288 стр. ISBN 978-5-88149-619-7
  • «Сборник тестов Марка Дворецкого» Серия: «Библиотека РШФ», Москва, 2017 г., 240 стр.
  • «Развитие творческого мышления шахматиста» Издательство: «Фолио», Харьков, 1997 г., 240 стр.
  • «Позиционная игра» Издательство: «Фолио», Харьков, 1997 г., 272 стр.
  • «Техника в шахматной игре» Издательство: «Фолио», Харьков, 1998 г., 224 стр.
  • «Секреты дебютной подготовки» Издательство: «Фолио», Харьков, 1998 г., 288 стр., 2-е изд., испр. и доп.
  • «Методы шахматного обучения» Издательство: «Фолио», Харьков, 1997 г., 272 стр.[6]
  • «Школа будущих чемпионов» Издательство: «Сфинкс», 2001 г., 256 стр. ISBN 5-87132-001-5
  • Дворецкий М. И., Перваков О. В. «Этюды для практиков» Издательство: ОАО «Типография „Новости“», Москва, 2009 г. ISBN 978-5-88149-331-8
  • Школа высшего мастерства

Գրականություն խմբագրել

  • Шахматы: энциклопедический словарь / гл. ред. А. Е. Карпов. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — С. 108. — 621 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-005-3.
  • От друзей и коллег: Книга памяти Марка Дворецкого. М., 2018. ISBN 978-5-6040218-0-4

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #112616216 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 http://ruchess.ru/news/all/ushel_iz_zhizni_mark_dvoretskiy/
  3. Умер один из лучших шахматных тренеров Марк Израилевич Дворецкий
  4. «В Москве простились с Марком Дворецким». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  5. Искусство анализа - Дворецкий М.И.
  6. Трагикомедии в эндшпиле - Дворецкий М.И.

Արտաքին հղումներ խմբագրել