Հռիփսիմե Սինանյան

Հռիփսիմե Սինանյան;
Ծնվել է	1911
Ծննդավայր	Կարին, Էրզրումի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	գիտնական
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ և ; մրցանակներ	; ; և

Հռիփսիմե Թերջանի Սինանյան (1911, Կարին, Էրզրումի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն), առողջապահության խորհրդահայ աշխատող, բժիշկ-թերապևտ։ Երևանի Հանրապետական կլինիկական հիվանդանոցի թերապևտիկ և սրտաբանական բաժանմունքների ղեկավար։ Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1969 թվական)^[1]։ ՀԽՍՀ վաստակավոր բժիշկ (1963 թվական)։

Կենսագրություն խմբագրել

Հռիփսիմե Թերջանի Սինանյանը^{[Ն 1]} ծնվել է 1911 թվականին Արևմտյան Հայաստանի Էրզրում քաղաքում^[2]։ 1915 թվականին Հայոց ցեղասպանությունից փրկված Սինանյանների ընտանիքը Էջմիածնում մի քանի ամիս անցկացրեց՝ գիշերելով Էջմիածնի Մայր Տաճարի և Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցիների մոտ հավաքված փախստականների հետ։ Մի քանի ամիս անց ընտանիքը տեղափոխվեց Երևան, որից հետո` Բաքու^[3]։

Հռիփսիմե Սինանյանը ավարտել է Բաքվի միջնակարգ դպրոցներից մեկը և ընդունվել Երևանի բժշկական համալսարան^[3]։ 1932 թվականին, համալսարանը գերազանցությամբ ավարտելուց հետո, Սինանյանը ուղարկվել է Հոկտեմբերյան շրջանի Մեծ Շախրիխաթ գյուղ, որպես բժիշկ և արևադարձային կայանի վարիչ^[2]։ Այդ ժամանակահատվածում Հայաստանում մոլեգնում էր տիֆի և մալարիայի համաճարակը, և Սինանյանը ակտիվորեն մասնակցում է դրանց դեմ պայքարին^[3]։

1937 թվականին Հռիփսիմե Սինանյանը որոշել է խորանալ բժշկագիտության մեջ, և տեղափոխվել Երևան` ընդունվելով Երևանի բժշկական ինստիտուտի հիվանդանոցային թերապիայի ամբիոնի ասպիրանտուրա^[3]։ Միևնույն ժամանակ նա աշխատել է որպես թերապևտ Հանրապետական կլինիկական հիվանդանոցում^[2]։ 1941 թվականին ընդունվել է ԽՄԿԿ շարքերը։ Նույն տարվա հունիսին, Մեծ Հայրենական պատերազմը սկսվելուց հետո, Սինանյանը որոշեց թողնել ուսումը և աշխատանքը Երևանում, ու կամավորաբար ուղևորվեց Վաղարշապատում (Էջմիածին) գտնվող նորաբաց № 1490 Էվակոհոսպիտալը^[3]։ Նա նշանակվել է Էվակոհոսպիտալի գլխավոր թերապևտ և թերապևտիկ բաժնի ղեկավար։ Ծառայել է որպես 3-րդ աստիճանի ռազմական բժիշկ։ Այս աշխատանքը ցույց տվեց Սինանյանի կազմակերպչական հմտությունները^[3]։ Ծանր աշխատանք կատարելով, վիրավորների և հիվանդների մասին հոգալով, նա մեծ նախաձեռնություն, եռանդ ու նվիրվածություն ցուցաբերեց։ Եղել է կարգապահ բժիշկ։ Բացի դրանից, նա ակտիվորեն մասնակցում էր հոսպիտալի հասարակական կյանքին։ Համաձայն աշխատակիցների հիշողությունների, Սինանյանն իր ցերեկային սննդաբաժինը տալիս էր հիվանդներին` գիշերն այն թողնելով հիվանդների պահարանիկների վրա^[3]։ 1943 թվականին, գերմանական զավթիչների դեմ պայքարում մարտական առաքելությունների օրինակելի կատարման համար, միաժամանակ ցուցադրվող արիության և քաջության համար, նա պարգևատրվեց «Ռազմական գերազանցության համար» մեդալով։

1945 թվականին, Հայրենական մեծ պատերազմի ավարտից հետո, Հռիփսիմե Սինանյանը վերադարձավ Երևան և շարունակեց իր ասպիրանտուրան։ Որոշ ժամանակ անց նա որոշեց կիրառել ձեռք բերված փորձը և գիտելիքները գործնականում, և, թողնելով ասպիրանտուրան, նորից տեղափոխվեց Հանրապետական կլինիկական հիվանդանոց, որպես օրդինատոր, իսկ հետագայում` որպես 3-րդ թերապևտիկ և սրտաբանական բաժանմունքների ղեկավար։ Համաձայն գործընկերների և բազմաթիվ ենթակաների հիշողությունների` Սինանյանը առանձնանում էր համեստությամբ, ծայրահեղ ջանասիրությամբ, կարեկցանքով և բարեխղճությամբ^[3]։ 1963 թվականին Սինանյանը պարգևատրվել է ՀԽՍՀ վաստակավոր բժշկի պատվավոր կոչումով։ Նա աշխատել է Հանրապետական կլինիկական հիվանդանոցում, մինչև 1978 թվականը^[2]։

1969 թվականի փետրվարի 4-ին, ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի նախագահության հրամանագրով, Հռիփսիմե Թերջանի Սինանյանը պարգևատրվել է «Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս» կոչումով, Լենինի շքանշանով և «Մուրճ և Մանգաղ» ոսկե մեդալով՝ խորհրդային ժողովրդի առողջության պահպանման գործում մեծ ծառայությունների համար^[4]^[5]։

Մրցանակներ խմբագրել

Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1969 թվականի փետրվարի 4-ին ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանագիր, Լենինի շքանշան, «Մուրճ և Մանգաղ» ոսկե մեդալ)- խորհրդային ժողովրդի առողջության պահպանման ոլորտում մեծ ծառայությունների համար^[4]^[5]։
«Ռազմական ծառայության համար» մեդալ (13.02.1943):
«Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ հաղթանակի համար» մեդալ^[3]։
«Հայրենական մեծ պատերազմում խիզախ աշխատանքի համար» մեդալ^[3]։
Հայկական ԽՍՀ վաստակավոր բժիշկ (1963 թվական)^[2]։
«Առողջապահության գերազանցիկ» կրծքանշան։

Նշումներ խմբագրել

↑ Որոշ աղբյուրներում հանդիպում է անվան Հռիփսիմա կամ Հռեփսիմա տարբերակները։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Лица, удостоенные почётных званий СССР. Герои Социалистического Труда // Армянская советская энциклопедия / В. А. Амбарцумян. — Ер., 1987. — Т. 13. Советская Армения. — С. 667. — 688 с.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Кузьмин, 1988, էջ 179
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 Овнанян, 2012
↑ ^4,0 ^4,1 Медики — Герои Социалистического Труда // Большая медицинская энциклопедия / Б. В. Петровский. — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1980. — Т. 13. — 552 с.
↑ ^5,0 ^5,1 Հռիփսիմե Սինանյան «Երկրի հերոսներ» կայքում

Գրականություն խմբագրել

Овнанян А. Верная своему призванию. Рипсиме Синанян = Իր կոչմանը հավատարիմ. Հռիփսիմե Սինանյան // Вестник здравоохранения. — 2012. — № 14—15.
Кузьмин М. К. Синанян Рипсима Терджановна // Учёные-медики — Герои Социалистического Труда. — М.: Медицина, 1988. — С. 179. — 200 с.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Հռիփսիմե Սինանյանը «Երկրի հերոսներ» կայքում

[2] Որոշ աղբյուրներում հանդիպում է անվան Հռիփսիմա կամ Հռեփսիմա տարբերակները։

[АСЭ-1] Лица, удостоенные почётных званий СССР. Герои Социалистического Труда // Армянская советская энциклопедия / В. А. Амбарцумян. — Ер., 1987. — Т. 13. Советская Армения. — С. 667. — 688 с.

[Кузьмин—1988——179-3] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Кузьмин, 1988, էջ 179

[Овнанян—2012——-4] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 Овнанян, 2012

[БМЭ-5] 4,0 ^4,1 Медики — Герои Социалистического Труда // Большая медицинская энциклопедия / Б. В. Петровский. — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1980. — Т. 13. — 552 с.

[wh-6] 5,0 ^5,1 Հռիփսիմե Սինանյան «Երկրի հերոսներ» կայքում

[1]

[Ն 1]

[2]

[3]

[4]

[5]