Հուսեյն Ջավիդ
Հուսեյն Ջավիդ (ադրբ.՝ Hüseyn Cavid, հոկտեմբերի 24, 1882, Նախիջևան, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 5, 1941, Տայշետսկի շրջան, Իրկուտսկի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), ադրբեջանցի բանաստեղծ, գրող և դրամատուրգ; Ադրբեջանական գրականության ռոմանտիզմ ժանրի գլխավոր ներկայացուցիչ Հուսեյն Ջավիդը ազգային ռոմանտիկ բանաստեղծության և ողբերգության ժանրի հիմնադիրն է[1]։
Հուսեյն Ջավիդ ադրբ.՝ Hüseyn Cavid | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 24, 1882 |
| Ծննդավայր | Նախիջևան, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 5, 1941 (59 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Տայշետսկի շրջան, Իրկուտսկի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Գերեզման | Նախիջևան |
| Գրական անուն | Джавид Эфэнди և Шекспир Востока |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, գրող և դրամատուրգ |
| Լեզու | ադրբեջաներեն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն,  Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն և .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Ստամբուլի համալսարան |
| Ժանրեր | դրամա և ռոմանտիզմ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | «Մայր» (1910), «Մարալ» (1912), «Շեյխ Սանան» (1914, «Իբլիս» (1918), «Ազեր» (1928), |
| Զավակներ | Q12850278? և Թուրան Ջավիդ |
 | |
 Huseyn Javid Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Հուսեյն Ջավիդը ծնվել է 1882 թվականին Նախիջևանի Քենգերլիի շրջանի Շահթախտի գյուղում։ Նա ստացել է իր առաջին կրթությունը Նախիջևանի կրոնական դպրոցում։ Նա իր միջնակարգ կրթությունը ստացել է Մ․ Թ․ Սիդկիի «Դպրոց-կրթություն» կոչվող նոր դպրոցում(1894-1898)։ Ավարտել է Ստամբուլի համալսարանի գրականության բաժինը (1909)։ Աշխատել է որպես ուսուցիչ Նախիջևանում, այնուհետև `Գանձակում և Թբիլիսիյում, իսկ 1915 թվականից` Բաքվում[2]։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
Հուսեյն Ջավիդի ստեղծագործությունը տևել է ավելի քան 30-տարի։ Նա հարստացրել է Ադրբեջանական գրականությունը և ժանրով, և իմաստությամբ։ Նրա «Անա (Նայր)», «Շեյխ Սանան» և «Իբլիս» ստեղծագործություններով Ադրբեջանական գրականության մեջ դրվել է ողբերգական ժանրի հիմքը։ Դրամատուրգի ստեղծագործությունների մեջ հատուկ տեղ են գրավում «Փեյղամբար», «Թոփալ Թեյմուր», «Քնյազ», «Սայավուշ», «Խայյամ», «Իբլիսին ինթիկամը (Իբլիսի վրեժը)» պիեսները և «Ազեր» պոեման։ Ադրբեջանական ժողովրդին շատ սիրող դրամատուրգը երկար տարիներ խորհրդային կարավարության կողմից իրականացվող բռնադատողական քաղաքականության հետ չի հաշտվել և պայքար է մղել նրանց դեմ։ Նա 1941 թվականին հալածանքի է ենթարկվել, որը իրականացված է Ստալինի ռեժիմի կողմից ու սպանվել է Իրկուտսկի մարզում։ Հեյդար Ալիևի հանձնարարությամբ նրա գերեզմանը տեղափոխվելով Նախիջևան հուղարկավորվել է այնտեղ[3]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Азербайджанская литература
- ↑ Гусейн Джавид // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ «Дом-музей поэта». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Ашнин Ф. Д., Алпатов В. М., Насилов Д. М. Репрессированная тюркология. — М.: «Восточная литература» РАН, 2002. — С. 157.
- Джафар М. Гусейн Джавид. — Баку: Элм, 1982.