Հենրի Այրտոն (1611[1][2][3][…], Ատենբորո, Նոթթինգեմշիր, Անգլիայի թագավորություն - նոյեմբերի 26, 1651(1651-11-26)[1][4][5][…], Լիմերիկ, Մանսթեր), անգլիական բուրժուական հեղափոխության գործիչ, չափավոր ինդեպենդենտների (անկախների՝ բուրժուազիային բուրժուականացող ազնվականության արմատական թևի քաղաքական կուսակցություն) գաղափարախոս, Օլիվեր Կրոմվելի զինակիցը և փեսան (նրա դստեր՝ Բրիջիտի ամուսինը)։ Կողմնակից էր պետության միապետական ձևին, որտեղ գերիշխող պետք է լիներ նոր բուրժուազիան։ Հենրի Այրտոնը մասնակցել է լևելլերների (հավասարարների՝ մանրբուրժուական արմատական դեմոկրատական խմբավորում) շարժմանը և Իռլանդիայի նվաճմանը (1649)։ Իռլանդական Լիմերիկ քաղաքի պաշարման հաղթական ավարտին մահացել է տենդից։

Հենրի Այրտոն
Դիմանկար
Ծնվել է1611[1][2][3][…]
ԾննդավայրԱտենբորո, Նոթթինգեմշիր, Անգլիայի թագավորություն
Մահացել էնոյեմբերի 26, 1651(1651-11-26)[1][4][5][…]
Մահվան վայրԼիմերիկ, Մանսթեր
Քաղաքացիություն Անգլիայի թագավորություն և  Անգլիական հանրապետություն
ԿրթությունԵրրորդության քոլեջ
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ
ԱմուսինԲրիջետ Կրոմվել[6]
Ծնողներհայր՝ German Ireton?[5][6], մայր՝ Jane Warburton?[6]
Զբաղեցրած պաշտոններԱնգլիայի Ազգային ժողովի անդամ, Member of the 1642-48 Parliament? և Member of the 1648-53 Parliament?
Անդամությունlist of regicides of King Charles I?
ԵրեխաներHenry Ireton?[5], Elizabeth Ireton?[5], Jane Ireton?[5] և Բրիջետ Բենդիշ[5]
 Henry Ireton Վիքիպահեստում

Ռեստավրացիայից հետո, երբ Ստյուարտների արքայատոհմը վերստին անցել է իշխանության գլուխ, Անգլիայի արքա Չարլզ 2-րդի կարգադրությամբ Հենրի Այրտոնի դիակը 1661 թվականի հունվարի 30-ին հանվել է Վեստմինիստերյան աբբայությունում գտնվող գերեզմանից, կախաղան բարձրացվել, այնուհետև թաղվել կախաղանի տակ։ Այդ կերպ թագավորը վրեժ է լուծել Այրտոնից այն բանի համար, որ նա ստորագրել էր իր հոր՝ Չարլզ 1-ինի մահվան դատավճիռը[7][8] (նույն կերպ վարվել է նաև Կրոմվելի և Ջոն Բրեդշոուի դիակների հետ)։ Ընդ որում՝ վրիժառության այդ գործողությունն իրականացվել է Չարլզ 1-ինի մահապատժից ճիշտ 12 տարի անց։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 General Henry Ireton
  3. 3,0 3,1 Henry Ireton
  4. 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Lundy D. R. The Peerage
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Kindred Britain
  7. Gaunt (1996), p.3
  8. Lunger (2000), p.182

Գրականություն

խմբագրել
  • «Иретон, Генри». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • Gardiner, Samuel Rawson (1883): History of the Civil War and of the Commonwealth, i ti bind
  • Dean, J.L. (1990): Henry Ireton, the Mosaic Law, and Morality i English Civil Politics from April 1646 to May 1649, Cambridge M. Litt
  • Farr, David (2007): Henry Ireton and the English Revolution, Boydell Press
  • Hayton, David et al (2002): The House of Commons, 1690-1715, bind 1, Cambridge University Press, ISBN 0521772214, 9780521772211

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 354  
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հենրի Այրտոն» հոդվածին։