Հարութ Վարդան (or Haruth Vartan, հայերեն՝ Հարութ Վարդան,հունիսի 23, 1880(1880-06-23)[1][2], Նախիջևան, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն - ապրիլի 14, 1945(1945-04-14)[2][3], Բեռլին, Նացիստական Գերմանիա[4]), գերմանացի հայազգի կինոդերասան էր[5], ով իր կարիերայի ընթացքում նկարահանվել է մոտ իննսուն ֆիլմում՝ հիմնականում երկրորդական դերերում։

Հարութ Վարդան
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 23, 1880(1880-06-23)[1][2]
ԾննդավայրՆախիջևան, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էապրիլի 14, 1945(1945-04-14)[2][3] (64 տարեկան)
Մահվան վայրԲեռլին, Նացիստական Գերմանիա[4]
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունկինոպրոդյուսեր, թատրոնի դերասան և կինոդերասան
 Aruth Wartan Վիքիպահեստում

Կենսագրություն և կարիերա խմբագրել

Արութ Վարդանյանը ծնվել է Նախիջևանում, Ռուսական կայսրությունում, նա ուներ հայկական ծագում։ Ավարտել է միջնակարգ դպրոցը 1898 թվականին Վրաստանի Թբիլիսի քաղաքում, ապա կարճ ժամանակով բժշկություն է սովորել Խարկովում (այժմ՝ Ուկրաինա)։ Դարասկզբին նա կարճ ժամանակով ապրել է Ճապոնիայում, ապա տեղափոխվել է Սանկտ Պետերբուրգ։ 1905 թվականի հեղափոխության ժամանակ տեղափոխվել է Գերմանիա՝ Սաքսոնիա և սովորել Ֆրայբերգի հանքարդյունաբերության և տեխնոլոգիայի համալսարանում։ Նա նաև աշխատել է Չիլիում և Բոլիվիայում, նախքան Գերմանիա վերադառնալը և հանքարդյունաբերության ինժեներ աշխատելը, այնուհետև տեղափոխվել է և դերասանությամբ հանդես է եկել բեմերում և էկրաններին (1916 թվականից)[6]։

Սկզբնական շրջանում խաղացել է գլխավոր դերերում, սակայն ժամանակի ընթացքում գնալով անցել է կերպարային դերերի։ Նացիստական ժամանակաշրջանում նա փոքր դերեր է խաղացել, մասնավորապես ռուսների, այնպիսի քարոզչական ֆիլմերում, ինչպիսին է «Հարձակում Բաքվի վրա» (1942 թվական)[7]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վերջին շաբաթներին նա մահացել է կաթվածից։

Ընտրված ֆիլմագրություն խմբագրել

  • The Ghost Hunt (1918)
  • Margot de Plaisance (1919)
  • Christian Wahnschaffe (1920)
  • Evelyn's Love Adventures (1921)
  • The Living Propeller (1921)
  • Her Highness the Dancer (1922)
  • Girl of the Berlin Streets (1922)
  • The Moneylender's Daughter (1922)
  • The Romance of a Poor Sinner (1922)
  • The Shadow of the Mosque (1923)
  • Father Voss (1925)
  • The Man on the Comet (1925)
  • People in Need (1925)
  • The Eleven Schill Officers (1926)
  • The Red Mouse (1926)
  • The Villa in Tiergarten Park (1927)
  • Escape from Hell (1928)
  • Luther (1928)
  • Eddy Polo in the Wasp's Nest (1928)
  • Orient (1928)
  • Volga Volga (1928)
  • Taxi at Midnight (1929)
  • Men Without Work (1929)
  • His Best Friend (1929)
  • The Ship of Lost Souls (1929)
  • The Man in the Dark (1930)
  • Busy Girls (1930)
  • A Storm Over Zakopane (1931)
  • Shadows of the Underworld (1931)
  • Road to Rio (1931)
  • The Adventurer of Tunis (1931)
  • Tannenberg (1932)
  • Death Over Shanghai (1932)
  • Asew (1935)
  • Across the Desert (1936)
  • City of Anatol (1936)
  • His Best Friend (1937)
  • The Impossible Mister Pitt (1938)
  • Men, Animals and Sensations (1938)
  • The Desert Song (1939)
  • The Fire Devil (1940)
  • A Man Astray (1940)
  • Carl Peters (1941)
  • Geheimakte W.B.1 (1942)
  • The Adventures of Baron Munchausen (1943)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 filmportal.de — 2005.
  3. 3,0 3,1 3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #1026940125 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. НЕМЕЦКИЙ КИНОАКТЕР АРУТ ВАРТАН, by Artsvi Bakhchinyan, Voice of Armenia, 2019 (in Russian)
  6. Aruth Wartan
  7. Giesen p.187

Գրականություն խմբագրել

  • Giesen, Rolf. Nazi Propaganda Films: A History and Filmography. McFarland & Company, 2003.
  • Grange, William. Cultural Chronicle of the Weimar Republic. Scarecrow Press, 2008.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարութ Վարդան» հոդվածին։