Հայնրիխ Ցիլե

Հայնրիխ Ցիլե; գերմ.՝ Heinrich Zille
Ի ծնե	գերմ.՝ Heinrich Rudolf Zille
Ծնվել է	հունվարի 10, 1858[…]
Ծննդավայր	Radeburg, Մեյսեն, Սաքսոնիա
Վախճանվել է	օգոստոսի 9, 1929[…] (71 տարեկան)
Մահվան վայր	Բեռլին, Վայմարյան Հանրապետություն
Քաղաքացիություն	Գերմանիա
Կրթություն	Կոլարոսսիի ակադեմիա
Մասնագիտություն	վիմագրող, լուսանկարիչ, նկարիչ, նկարազարդող, գրաֆիկական դիզայներ, գծանկարիչ, ծաղրանկարիչ և սցենարիստ
Թեմաներ	գեղանկարչություն և լուսանկարչություն
Պարգևներ	Բեռլինի պատվավոր քաղաքացի և Menzel prize?
Անդամակցություն	Բեռլինի սեցեսիոն
	Heinrich Zille Վիքիպահեստում

Հայնրիխ Ռուդոլֆ Ցիլե (գերմ.՝ Heinrich Rudolf Zille, հունվարի 10, 1858(1858-01-10)^[1]^[2]^[3]^[…], Radeburg, Մեյսեն, Սաքսոնիա^[4] - օգոստոսի 9, 1929(1929-08-09)^[4]^[1]^[2]^[…], Բեռլին, Վայմարյան Հանրապետություն^[4]), գերմանացի քանդակագործ, նկարիչ, գրաֆիկ և լուսանկարիչ։

Կյանք և ստեղծագործական գործունեություն խմբագրել

Հայնրիխ Ցիլեն ծնվել է չքավոր ընտանիքում։ Տղայի հայրը ճշգրիտ մեխանիկայի վարպետ էր, մայրը սերում էր հանքագործների ընտանիքից։ 1867 թվականից ապրել է Բեռլինում, որտեղ ստիպված է եղել վաստակել հանապազօրյա հացը։ 1872 թվականից սովորել է վիմագրություն, նաև երեկոյան դպրոցում հաճախել է նկարչության դասընթացի։ Եղել է Թեոդոր Հոզեմանի աշակերտը։ 1877-1907 թվականներին Հայնրիխ Ցիլեն եղել է «Լուսանկարչական ընկերության» տեխնիկական աշխատակից։ Որպես գրաֆիկ, սկսած 1900 թվականից համագործակցել է «Երիտասարդություն» (Jugend), «Սիմպլիցիսիմուս» (Simplicissimus) և «Ուրախ էջեր» (Lustige Blätter) թերթերի հետ։ Մահացել է 1929 թվականին Բեռլինում։

Հայնրիխ Ցիլեն պատկանում է բեռլինյան նկարիչների այն խմբին, որոնք 20-րդ դարի սկզբին փորձել են ցույց տալ Գերմանական կայսրության մայրաքաղաքի պրոլետարական դեմքը^[7]։ Նրա անթիվ, անհամար էսքիզներում և դրանց հիման վրա ստեղծված նկարներում, որոնք սովորաբար ուղեկցվում են կարճ երկխոսությամբ, նկարիչը պատկերել է աղքատների, լյումպեների, նկուղներում մնացող բանվորների և գործազուրկների, որոնք գտնվում էին Բեռլինի արևելյան և հյուսիսային շրջանների արվարձաններում՝ Պանկովի և Ռումելսբուրգի միջև։

Իր ստեղծագործություններով, արվեստագետը, ժամանակակիցների մեջ ամենատարբեր հակասական զգացմունքներ է առաջացրել։ Նրան, ինչպես հարգալից կոչել են «Վրձնի Հայնրիխ» (Pinselheinrich), այնպես էլ վիրավորական կերպով անվանել են «Գծագրիչ» (Abortzeichner): Բեռլինյան սեցեսսիոնիզմի գրաֆիկական ցուցահանդեսի (1901), որին մասնակցել է նաև Հայնրիխ Ցիլեն, այցելուներից մեկը նրա մասին ասել է. «Այս տղան (Ցիլեն) բոլորի մեջ սպանում է կյանքի բերկրանքը»։ Միևնույն ժամանակ, Հայնրիխի ստեղծագործությունների հման վրա նույնիսկ թատերական ներկայացումներ են բեմադրվել։ Դրա վառ օրինակն է, 1925 թվականին Բեռլինի Նացիստական թատրոնում բեմադրված «Ցիլեի պալատական պարահադեսը» ներկայացումը (Hofball bei Zille): Նացիստական Գերմանիայի իշխանության տարիներին նկարչի աշխատանքները հարձակման և նախատինքի են ենթարկվել, այդ թվում անձամբ Ադոլֆ Հիտլերի կողմից։

Հայնրիխ Ցիլեն մահացել է 1929 թվականի մայիսին, իրար հաջորդող՝ ուղեղի երկու կաթվածից։

Նկարչի զարմիկը, որը 1930-ական թվականներին գաղթել է Հարավային Աֆրիկա, հարավաաֆրիկայան հայտնի քաղաքական գործիչ Հելեն Զիլեի հայրն էր։

Պատկերասրահ խմբագրել

Ճանապարհորդություններ դեպի արևելք և արևմուտք
Հայնրիխ Ցիլե
Իմ շրջապատի մարդիկ
Կրկեսի արտիստների ելույթը
Հայնրիխ Ցիլե

Հիշատակ խմբագրել

ԳԴՀ-ի կառավարությունը 1970 թվականին Հայնրիխ Ցիլեին հետմահու պարգևատրել է Բեռլինի պատվավոր քաղաքացու կոչում։ Նկարչի ծննդյան 150-ամյակի կապակցությամբ մայրաքաղաքի պատմական՝ «Նիկոլայֆիրտել» թաղամասում կանգնեցվել է նրա արձանը, որի քանդակագործն է Թորստեն Ստեգմանը (գերմ.՝ Thorsten Stegmann)^[8], այստեղ է գտնվում նաև Ցիլեի թանգարանը^[9]։

Նամականիշեր

Նվիրված նկարչի ծննդյան 100-ամյակին	Նամականիշ 1969թ.	Նվիրված նկարչի ծննդյան 150-ամյակին

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Heinrich Zille (նիդերլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 Цилле Генрих // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
↑ https://sammlung.staedelmuseum.de/de/person/berliner-secession
↑ https://www.lambiek.net/artists/z/zille_heinrich.htm
↑ «Neues Zille-Denkmal im Nikolaiviertel». // neues-deutschland.de. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.(գերմ.)
↑ «ZiLLE MUSEUM». // heinrich-zille-museum.de. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.(գերմ.)

Գրականություն խմբագրել

Das neue Zille-Buch, 11 Aufl., Fackelträger-Verlag GmbH, Hannover 1983, ISBN 3-7716-1262-4
“From Zola’sMilieu to Zille’s Milljöh: Berlin and the Visual Practices of Naturalism.” Excavatio XIII. September 2000. 149-166.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Հայնրիխ Ցիլեի կենսագրությունը և ստեղծագործությունները Արխիվացված 2008-07-25 Wayback Machine Դուսելդորֆ, Գերմանիա
Հայնրիխ Ցիլեի ընտանիքին վերաբերվող փաստաթղթեր

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հայնրիխ Ցիլե» հոդվածին։

[_9dfd5b79e90edb93-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_aaff935983a2fcfa-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Heinrich Zille (նիդերլ.)

[_00e1baf97a8feaa0-3] 3,0 ^3,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7

[_349481e950e11288-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 Цилле Генрих // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_117300b5ef888f18-5] Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու

[_6458c5a6f7a471fd-6] ttps://sammlung.staedelmuseum.de/de/person/berliner-secession

[7] ttps://www.lambiek.net/artists/z/zille_heinrich.htm

[8] «Neues Zille-Denkmal im Nikolaiviertel». // neues-deutschland.de. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.(գերմ.)

[9] «ZiLLE MUSEUM». // heinrich-zille-museum.de. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.(գերմ.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]