Հակոբ Հարությունյան

հայ գիտնական

Հակոբ Պողոսի Հարությունյան (Արտենյան) (դեկտեմբերի 11, 1888(1888-12-11)[1], Խաստուր - 1943), հայ փիլիսոփա, երաժշտագետ, մանկավարժ, գրականագետ, լեզվաբան։ Փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր (1919)։

Հակոբ Հարությունյան
Ծնվել էդեկտեմբերի 11, 1888(1888-12-11)[1]
ԾննդավայրԽաստուր
Մահացել է1943
ԿրթությունԳևորգյան Հոգևոր Ճեմարան (1910), HU Berlin, Լայպցիգի համալսարան և Ցյուրիխի համալսարան
Գիտական աստիճանփիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր (1919)
Մասնագիտությունփիլիսոփա, երաժշտագետ, մանկավարժ, գրականագետ և լեզվաբան
ԱշխատավայրԵրևանի պետական համալսարան, Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան և ԱրմՖԱՆ

Կենսագրություն խմբագրել

Հակոբ Հարությունյանը ծնվել է 1888 թվականին Ալաշկերտի գավառի Խաստուր գյուղում։ 1901-1910 թվականներին սովորել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում, աշակերտել է Կոմիտասին, 1912-1919 թվականներին՝ Բեռլինի, Լայպցիգի, Ցյուրիխի համալսարաններում։ 1910-1912 թվականներին աշխատել է Թավրիզի հայկական դպրոցում։ 1927-1940 թվականներին դասավանդել է Երևանի պետական համալսարանում, 1928-1932 թվականներին միաժամանակ՝ Երևանի պետական մանկավարժական ինստիտուտում։ 1935-1937 թվականներին եղել է Արմֆանի արվեստի բաժնի վարիչ։ Անհիմն բռնադատվել է (1941), մահացել դեռևս չպարզված հանգամանքներում 1943 թվականին[2]։

Ստեղծագործություններ խմբագրել

Հեղինակ է «Կանտի իմացաբանությունը» (1910-1911 թվականներ, Էջմիածին «Արարատ»), «Զարգացման գաղափարի վերլուծությունը» (1919, գերմաներեն), «Մկրտիչ Պեշիկթաշլյան» (1912, «Արարատ»), «Լեզվի մասին» (1934), «Մանյակ» (ժողովրդական երգերի ժողովածու, 1958) աշխատությունների, թարգմանել է Հեգելի «Դասախոսություններ էսթետիկայի մասին» գիրքը (1939), Գյոթեի բանաստեղծությունների ընտրանին (1946) և այլն[3]։

Երկեր խմբագրել

  • Կանտի իմացաբանությունը, աշխատություն, Էջմիածին «Արարարտ», 1910-1911։
  • Զարգացման գաղափարի վերլուծությունը, աշխատություն, 1919։
  • Մկրտիչ Պեշիկթաշյան, աշխատություն, «Արարարատ», 1912։
  • Լեզվի մասին, աշխատություն, 1934։
  • Մանյակ, ժողովրդական երգերի ժողովածու, 1958։

Թարգմանություններ խմբագրել

  • Հեգելի «Դասախոսություններ էսթետիկայի մասին», 1939։
  • Գյոթեի բանաստեղծությունների ընտրանին, 1946։

Գրականություն խմբագրել

  • Սահակյան Ս., Հակոբ Հարությունյան, Երևան, 1985։
  • Ղուկասյան Վ., Հակոբ Հարությունյան, Երևան, 1999։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 http://am.hayazg.info/index.php?curid=10318
  2. Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.
  3. «Կոհա առցանց քարտարան, Հարությունյան Հակոբ». haygirk.nla.am. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 17-ին.