HS Disambig.svg Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կիպրոս (այլ կիրառումներ)


Կիպրոս (հուն․՝ Κύπρος, թուրքերեն՝ Kıbrıs, անգլ.՝ Cyprus), կղզի Միջերկրական ծովում։ Աշխարհագրորեն գտնվում է Ասիա աշխարհամասում։ Գտնվում է 380 կմ Եգիպտոսից, 105 կմ Սիրիայից և 75 կմ Թուրքիայից հեռավորության վրա։ Կղզու վրա կա երեք պետություն, որոնցից մեկը՝ Ակրոտիրի և Դեկելիան, հանդիսանում են Մեծ Բրիտանիայի ռազմական բազան Միջերկրական ծովում։

Picto infobox map.png
Կիպրոս
Cyprus lrg.jpg
Տեսակկղզի
ԵրկիրFlag of Cyprus.svg Կիպրոս, Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետություն և Flag of the United Kingdom (1-2).svg Միացյալ Թագավորություն
ՎայրՄիջերկրական ծով
Երկարություն225 կմ
Լայնություն90 կմ
Մակերես9234 կմ²
Ամենաբարձր կետըՕլիմպոս
Բնակչություն1 120 489 մարդ
Map
Map

Կիպրոս կղզու վրա է գտնվում նաև Կիպրոսի Հանրապետությունը, որից անկախություն է ուզում ձեռք բերել Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետությունը։ Հյուսիսային Կիպրոսի անկախությունը ճանաչել է բացառապես Թուրքիան։

ԱշխարհագրությունԽմբագրել

Կղզին ձգվում է 240 կմ՝ արևելքից արևմուտք, իսկ հարավից հյուսիս՝ առավելագույն լայնությունը 100 կմ է։ Կղզու տարածքը կազմում է 9251 կմ²[1]։

Կղզու վրա գտնվող երկրներից ամենամեծ չափաբաժինը հասնում է Կիպրոսի Հանրապետությանը։ Ամբողջ կղզու 57,6%-ը պատկանում է Կիպրոսին, 36%-ը՝ մասամբ ճանաչված Հյուսիսային Կիպրոսին, և միայն 3,7%-ը Միացյալ Ազգերի Կազմակերպության (ՄԱԿ) բուֆերային տարածք հանդիսացող Ակրոտիրի և Դեկելիային (Մեծ Բրիտանիա

ԲնակչությունԽմբագրել

Ըստ 2011 թվականի մարդահամարի տվյալների Կիպրոսի Հանրապետությունում ու Ակրոտիրի և Դեկելիայում միասին ապրում է 838 897 մարդ[2]։ Կիպրոսի Հանրապետության պաշտոնական լեզու են համարվում անգլերենը և հունարենը։

Ըստ 2006 թվականի մարդահամարի տվյալների Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետությունում ապրում է 265 100 մարդ[3]։ Հյուսիսային Կիպրոսի պաշտոնական լեզու են համարվում թուրքերենը և անգլերենը։ Մեծ տարածում ունի նաև հունարենը։

Կենդանական աշխարհԽմբագրել

Կիպրոսի բնությունն այնքան էլ հարուստ չէ և այստեղ չկան բազմատեսակ կենդանիներ, որոնք բնորոշ են բացառապես Կիպրոսին։ Էնդեմիկ կենդանատեսակներից այստեղ ապրում են միայն Փոքրասիական վայրի ոչխարները՝ մուֆլոնները։ Վերջին տարիներին մուֆլոնների թիվը Կիպրոսում (նաև Հայաստանում) կտրուկ նվազել է և Կիպրոսի կառավարությունը լուրջ քայլեր է ձեռնարկում կենդանիներին ոչնչացման եզրից հանելու համար։

Անտառային գոտիներում, լեռնոտ շրջաններում հանդիպում են աղվեսներ և լեռնային նապաստակներ։ Լեռների ստորոտներին հանդիպում են մողեսներ, կարիճներ և օձեր։ Բացառիկ տեսակներից այստեղ հազվադեպ հանդիպում են քամելեոններ։ Կիպրոսում հանդիպում են գորտերի մի քանի տեսակներ։

ԿլիմաԽմբագրել

Կլիման արևադարձային է և տարվա ընթացքում ջերմաստիճանը չի լինում բացասական։

Տարվա եղանակ Առավոտյան ջերմաստիճան Երեկոյան ջերմաստիճան
ձմեռ 10-20 °C 5-12 °C
գարուն 20-30 °C 15-20 °C
ամառ 25-40 °C 25-35 °C
աշուն 15-30 °C 10-20 °C

ԳրականությունԽմբագրել

  • Franz Georg Maier: Cypern – Insel am Kreuzweg der Geschichte. München 1982, ISBN 3-406-09089-3.
  • Pavlos Tzermias: Geschichte der Republik Zypern. Francke, Tübingen 2004, ISBN 3-7720-8060-X.
  • Julia Chatzipanagioti: Griechenland, Zypern, Balkan und Levante. Eine kommentierte Bibliographie der Reiseliteratur des 18. Jahrhunderts. 2 Bde. Lumpeter & Lasel, Eutin 2006, ISBN 3-9810674-2-8.

ԾանոթագրություններԽմբագրել

Արտաքին հղումներԽմբագրել