Կիլիմանջարո
Կիլիմանջարո (անգլ.՝ Kilimanjaro, սուահիլի լեզվով՝ «ցրտի աստծու լեռ»), հրաբուխ Տանզանիայի հյուսիս-արևելքում, Աֆրիկայի ամենաբարձր կետը։ 1902 -1918 թվականնեին կոչվել է Կայզեր Վիլհելմի գագաթ (գերմ.՝ Kaiser-Wilhelm-Spitze)։
| Կիլիմանջարո | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | լեռնազանգված, տեսարժան վայր և քնած հրաբուխ |
| Երկիր |  Տանզանիա |
| Վարչատարածքային միավոր | Կիլիմանջարո շրջան |
| Աշխարհագրական տեղադրություն | Մեծ ռիֆտային հովիտ |
| Լեռնաշղթա | Արևելաաֆրիկյան լեռներ |
| Մասն է | Մեծ ռիֆտային հովիտ, Յոթ գագաթներ, Յոթ հրաբուխներ, Highest mountain peaks of Africa?, ultra-prominent peak? և Seven Third Summits? |
| Բարձրությունը ծովի մակարդակից | 5895 մետր[1][2] |
| Հարաբերական բարձրություն | 5885 մետր[3] |
| Բարձրագույն գագաթ | Կիբո |
| Պահպանման տարածք | Կիլիմանջարո |
| Նյութ | Ռիոլիթ |
| Սմիթսոնիան կոդ | 222150 |
  | |
 | |
| Kilimanjaro National Park* | |
|---|---|
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
.jpg)
| |
| Երկիր | Տանզանիա
|
| Տիպ | Բնական |
| Չափանիշներ | vii |
| Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
| Աշխարհամաս** | Աֆրիկա |
| Կոորդինատներ | 3°04′00″ հվ. լ. 37°21′33″ ավ. ե.HGЯO |
| Ընդգրկման պատմություն | |
| Ընդգրկում | 1987 (11 նստաշրջան) |
| Համար | 403 |
| * Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային  ժառանգություն
| |
|
ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգություն , օբյեկտ № 403 ռուս.. • անգլ.. • ֆր. |
Բարձրությունը 5895 մ է։ Բաղկացած է 3 հրաբխային կոներից՝ Կիբո (5895 մ), Մավենզի (5355 մ)[4] և Շիրա (4006 մ)[5]։ Կազմված է գլխավորապես տրախիբազալտներից և ֆոնոլիտներից։ Գագաթներին կան սառցադաշտեր, ռելիեֆի սառցադաշտային ձևեր։ Մավենզին և Շիրան հանգած հրաբուխներ են, իսկ Կիբան՝ քնած, և կարող է դարձյալ ժայթքել[6]։ Ուհուրու պիկը Կիբոյի խառնարանային շրջագծի բարձրագույն կետն է։ Տանզանիայի ազգային պարկի ղեկավարությունը, աֆրիկյան այդ երկրի կառավարության հատուկ գործակալությունը[7] և Միավորված ազգերի կրթական, գիտական ու մշակութային կազմակերպությունը՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն, որպես Ուհուրու պիկի բարձրություն նշում են 5895 մետրը։ Այդ ցուցանիշը հիմնված է British Ordnance Survey-ի 1952 թվականին հաստատած տվյալի վրա[8]։ Այդ ժամանակից ի վեր բարձրությունը չափվել է 1999 թվականին (5892 մ), 2008 թվականին (5895 մ), 2014 թվականին (5888 մ)[8]։
Հրաբխի ներքին կառուցվածքը վատ է ուսումնասիրված, քանզի բացակայում է մեծածավալ էրոզիան, որը կնպաստեր հրաբխի ներսի մասին տվյալների ձեռքբերմանը[9]։
Լեռն ընդգրկված է Համաշխարհային ժառանգության ցուցակում։
Գրականություն Խմբագրել
- (Ֆրանսերեն) Կաղապար:Mgr, Au Kilima Njaro, histoire de la fondation d'une mission catholique (Afrique Occidentale), 1890
- (Ֆրանսերեն) François Bart, Milline J. Mbonile, François Devenne, Kilimandjaro : montagne, mémoire, modernité, Presses Universitaires de Bordeaux, 2003 2867813093
- (Ֆրանսերեն) François Bart, Serge Morin, Jean-Nöel Salomon, Les montagnes tropicales : identités, mutations, développement, Bordeaux-Pessac, Presses Universitaires de Bordeaux, novembre 1998 2906621307
- (անգլերեն) Alexander Stewart, Kilimanjaro: a complete trekker's guide : preparation, practicalities and trekking routes to the “Roof of Africa”, Cicerone Press Limited, 2004 1852844132
- (անգլերեն) Henry Stedman, Kilimanjaro: The Trekking Guide to Africa's Highest Mountain, Կաղապար:2e, Trailblazer Guides, 2006 1873756917
- (անգլերեն) Cameron M. Burns, Kilimanjaro & East Africa: a climbing and trekking guide, The Mountaineers Books, 2006 0898866049
- (անգլերեն) William Dubois Newmark, The Conservation of Mount Kilimanjaro, IUCN Tropical Forest Programme, 1991 2831700701
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ Համաշխարհային ժառանգություն
- ↑ Kilimanjaro & East Africa: A Climbing and Trekking Guide (2nd Edition) — 2 — 2006. — P. 114.
- ↑ peakbagger.com
- ↑ «Mawenzi»։ Peakware։ Interactive Outdoors, Inc։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին։ Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 16
- ↑ Nicolas J. Cullen, Thomas Mölg, Georg Kaser, Khalid Hussein, Konrad Steffen & Douglas R. Hardy (2006)։ «Kilimanjaro Glaciers: Recent areal extent from satellite data and new interpretation of observed 20th century retreat rates» (PDF)։ Geophysical Research Letters 33 (16): L16502։ Bibcode:2006GeoRL..3316502C։ doi:10.1029/2006GL027084
- ↑ Nonnotte, Philippe, Hervé Guillou, Bernard Le Gall, Mathieu Benoit, Joseph Cotten, Stéphane Scaillet (2008)։ «New K-Ar age determinations of Kilimanjaro volcano in the North Tanzanian diverging rift, East Africa»։ Journal of Volcanology and Geothermal Research 173 (1–2): 99–112։ Bibcode:2008JVGR..173...99N։ doi:10.1016/j.jvolgeores.2007.12.042։ Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 29
- ↑ «Kilimanjaro National Park»։ Tanzania National Parks։ Tanzania National Parks։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 23-ին։ Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 16
- ↑ 8,0 8,1 Pascal Sirguey, Nicolas J. Cullen and Jorge Filipe Dos Santos։ «The New Digital Orthometric Elevation Model of Kilimanjaro»։ CEUR Workshop Proceedings։ Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 16
- ↑ W. H. Wilcockson (1956)։ «Preliminary Notes on the Geology of Kilimanjaro»։ Geological Magazine 93 (3): 218–228։ Bibcode:1956GeoM...93..218W։ doi:10.1017/S0016756800066590
Արտաքին հղումներ Խմբագրել
- Kilimanjaro-ը Բրիտանիկա հանրագիտարանում
- Mount Kilimanjaro National Park
- NASA Earth Explorer page
- Weather forecase for Mount Kilimanjaro (19,565 feet)
- Glacial Recession on Kilimanjaro (pictures of southern icefields) Archived 2011-02-15 at the Wayback Machine.
- Mount Kilimanjaro live webcam
- Kilimanjaro flora picture gallery
- Aerial photographs of Mount Kilimanjaro, 1937–38
- Kilimanjaro Archived 2018-06-24 at the Wayback Machine.
- How hard is it to climb Mount Kilimanjaro?
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 429)։ 
|