Կարապետ Չոբանյան

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Չոբանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Կարապետ Սիրեկանի Չոբանյան (փետրվարի 25, 1927(1927-02-25), Կարզախ, Ախալքալաքի գավառ, Թիֆլիսի նահանգ - հոկտեմբերի 15, 1978(1978-10-15), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ (աճյունն ամփոփված է Երևանում), վրացահայ մեխանիկոս, ճարտարագետ, ինժեներ, գիտնական։ Ֆիզմաթ գիտությունների թեկնածու (1951):

Կարապետ Չոբանյան
Ծնվել է	փետրվարի 25, 1927(1927-02-25) Կարզախ, Ախալքալաքի գավառ, Թիֆլիսի նահանգ
Մահացել է	հոկտեմբերի 15, 1978(1978-10-15) (51 տարեկան) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Երևան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	ճարտարագետ
Հաստատություն(ներ)	ՀՀ ԳԱԱ Մեխանիկայի ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտ	առաձգականության տեսություն և լարվածա-դեֆորմացված վիճակ
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան
Գիտական աստիճան	ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների թեկնածու

Մարտուն Սուրենի և Սերգեյ Հակոբի Չոբանյանների հորեղբոր որդին։

Կենսագրություն

Կարապետ Չոբանյանի գերեզմանը Երևանում

Կարապետ Չոբանյանը ծնվել է 1927 թվականի փետրվարի 2-ին Վրաստանի Ախալքալաքի շրջանի Կարծախ գյուղում։ 1948 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանը։ 1951-1960 թվականներին աշխատել է Հայկական գյուղատնտեսական ինստիտուտում (1956-1960 թվականներին՝ ամբիոնի վարիչ), 1960-1973 թվականներին՝ ՀԽՍՀ ԳԱ Մեխանիկայի ինստիտուտում, 1973 թվականից՝ Հաշվողական կենտրոնում, 1973-1978 թվականներին՝ միացությունների ամրության բաժնի վարիչ։

Աշխատանքները վերաբերում են համասեռ և անհամասեռ առաձգական մարմինների լարվածադեֆորմացիոն վիճակները պարզաբանող առաձգականության տեսության խնդիրներին։ 1967 թվականին Չոբանյանը հայտնաբերել է «Թերլարվածության երևույթը» (1971 թվականին որպես գիտական հայտնագործություն գրանցվել է ԽՍՀՄ պետական գրանցամատյանում), 1978 թվականին հաստատվել (համար 102 հայտնագործություն)։ Նա հայտնաբերել է եռակցման նոր մեթոդ, որը կարևոր առաջընթաց է համարվել գիտության մեջ։ 1999 թվականին ՀՀ ԳԱԱ Մեխանիկայի ինստիտուտում սահմանվել է Չոբանյանի անվան մրցանակ, որը 3 տարին մեկ շնորհվում է միացությունների ամրության և թերլարվածության հարցերին վերաբերող լավագույն աշխատանքների համար։ Չոբանյանը հայտնագործությունը կատարել է Հայաստանում և Հարավային Կովկասում։ Գյուտը գրանցվել է ԽՍՀՄ հայտնագործությունների գրանցամատյանում 102 համարի ներքո։

Մահ

Մահացել է 1978 թվականի հոկտեմբերի 15-ին, Կիևում։ թաղված է Երևանում։

Մեջբերումներ Չոբանյանի գյուտի մասին

Չոբանյանի կողմից հայտնաբերված թերլարվածության երևույթը (որոշակի պայմաններում)` բաղադրյալ մարմնի միացման մակերևույթի եզրում նոր, մինչև այժմ անհայտ օբյեկտիվ երևույթ է` պայմանավորված բաղադրիչների առաձգական հատկությունների տարբերությամբ և նրանց զուգորդման որոշակի կոնֆիգուրացիայով։ Այդ երևույթի հայտնաբերումը մեծ հիմնախնդրական նշանակություն ունի։ Եվս մի սպիտակ կետի բացահայտում է, որը կնպաստի տեխնիկայի առաջընթացին։ - Ուկրաինայի Հանրապետության գիտությունների ակադեմիայի նախագահ, ակադեմիկոս Բ. Ե. Պատոն

Ձեզ հաջողվել է կատարել այդ երևույթի մաթեմատիկական մոդելավորում և դրա շնորհիվ հայտնաբերել այնպիսի տարբերակ, որի դեպքում լարվածությունը կցվանքատեղում նվազում է։ Եվ այսպես, կարելի է ստեղծել գերամուր կոնստրուկցիաներ։ Ես կարծում եմ, որ Ձեզ լավագույնս կհաջողվի Ձեր տեսությունը մոտեցնել ամբարտակաշինության պրակտիկային, հատկապես ամբարտակը լեռնային ապարների հետ կցվող տեղերը հետազոտելիս։ Ցանկանում եմ ՀԽՍՀ ԳԱ Հաշվողական կենտրոնին, ԵՊՀ-ին, ՀԽՍՀ ԳԱ Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ինստիտուտի իմ թանկագին բարեկամներին շնորհավորել ձեր հանրապետությունում կատարված հայտնագործության համար առաջին դիպլոմն ստանալու առթիվ։ - Թիֆլիսի պետական համալսարանի Կիրառական մաթեմատիկայի ինստիտուտի ճարտարագիտական և ֆիզիկական խնդիրների բաժնի վարիչ, ամբարտակաշինության մասնագետ Ա. Ռ. Խվոլես

Գրականություն

• Գրիգորյան Ս., «Չոբանյանի գործը», «Գարուն», համար 9, էջ 65-70, 1990։
• Ղուկասյան Մ., «Չոբանյանի գործը» կամ նախնական քննություն, «Նորք», համար 1-2, էջ 14-62, 1992։
• Հովհաննես Այվազյան, «Մի հայտնագործության պատմություն», 2009։

Արտաքին հղումներ

• ЭССЕ О МАТЕМАТИКЕ И НЕ ТОЛЬКО О НЕМ, Григор Апоян. Article about Sergey Mergelyan and Karapet Chobanyan in Russian
• THIS DAY IN ARMENIAN HISTORY, CHRONOLOGICAL SORT, American University of Armenia
• Напряжения в составных упругих телах, К. С. Чобанян; АН АрмССР, Ин-т механики Ереван : Изд-во АН АрмССР, 1987, K. Chobanyan's book in Russian Արխիվացված 2021-11-27 Wayback Machine

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 9, էջ 58)։