Խուռիներ (նաև խուրրիներ), հնագույն ժողովուրդներից մեկը Առաջավոր Ասիայում։ Մ. թ. ա. IV—III հազարամյակներում բնակվել են Հյուսիսային Միջագետքում, Հայկական լեռնաշխարհում և Անդրկովկասի հվ. շրջաններում։

Խուռիներ
Ընդհանուր քանակ
Բնակեցում
Հայկական լեռնաշխարհ, Հյուսիսային Միջագետք, Հարավային Անդրկովկաս
Լեզու(ներ)
խուռիերեն
Հավատք(ներ)
Խուռիական մշակույթի նմուշ

Մ.թ.ա. III—II հազարամյակներում տարածվել են Միջերկրականի արևելյան ափերը՝ մինչև Պաղեստին (այստեղ հայտնաբերել են Հայկական լեռնաշխարհի մշակույթի նման մշակույթ (այսպես կոչված, Կիրբեթ-Կերաքյան մշակույթ)), Եփրատի վերին հոսանքի շրջանը, ուր ապրել են խեթա-լուվիացիների հարևանությամբ, Ասորեստան և Բաբելոն։ Մ.թ.ա. XVI—XIII դդ. խուռիները Հյուսիսային Միջագետքում ստեղծել են Միտաննի պետությունը, որը էական դեր է խաղացել Առաջավոր Ասիայի քաղաքական և մշակութային կյանքում՝ սերտ հարաբերություն ունենալով Խեթական պետության, Ասորեստանի, Բաբելոնի, Եգիպտոսի և Հայկական լեռնաշխարհի հետ։

Խուռիների ազդեցությունը Հայկական լեռնաշխարհում արտահայտվում է Վանաձորի, Լճաշենի և Թռեղքի բրոնզեդարյան մշակույթում։ Միտաննիի անկումից հետո խուռիները առաջատար տեղ են գրավել մի շարք մանր պետություններում, այդ թվում՝ Հայկական լեռնաշխարհի հարավում և հնարավորություն կա, որ դա Շուբրիան է (Շուպրիա, որի անունը ծագում է խուռիների երկրի երկրորդ՝ Շուբարաու անունից)[1]։

Գրականություն

խմբագրել
  • Խաչատրյան Ա., Հայաստանի սեպագրական շրջանի քննական պատմություն, Ե., 1933
  • Вулстан, Дэвид. «Постройка вавилонской арфы», Ирак 30 (1968): 215–28
  • Хачикян М. Л., Шумеро-хурритский словарь из Рас-Шамры как источник по хурритской диалектологии, «Вестник древной истории», 1975, № 3

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. H. A. Hoffner, Jr., ed, "Perspectives on Hittite Civilization: Selected Writings of Hans G. Güterbock.", Assyriological Studies 26 Chicago: The Oriental Institute, 1997 978-1-88-592304-2
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խուռիներ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 102