Վիքիպեդիա

Լյուիս Հովարդ Լաթիմեր

Լյուիս Հովարդ Լաթիմեր (սեպտեմբերի 4, 1848(1848-09-04)[1], Չելսի, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ[1] - դեկտեմբերի 11, 1928(1928-12-11)[1], Ֆլաշինգ, Նյու Յորք, ԱՄՆ[2])՝ ամերիկացի գյուտարար և գեղանկարիչ։

Լյուիս Հովարդ Լաթիմեր
անգլ.՝ Lewis Howard Latimer
Դիմանկար
Ծնվել էսեպտեմբերի 4, 1848(1848-09-04)[1]
ԾննդավայրՉելսի, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ[1]
Մահացել էդեկտեմբերի 11, 1928(1928-12-11)[1] (80 տարեկան)
Մահվան վայրՖլաշինգ, Նյու Յորք, ԱՄՆ[2]
ԳերեզմանOak Grove Cemetery
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մայրենի լեզուանգլերեն
Մասնագիտությունգյուտարար և ճարտարագետ
Ծնողներհայր՝ George Latimer?[1]
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունUniversalist Church of America?
 Lewis Howard Latimer Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Լյուիս Հովարդ Լաթիմերը ծնվել է Մասաչուսեթս նահանգի Չելսի քաղաքում, 1848 թվականին սեպտեմբերի 4-ին, Ռեբեկա Լաթիմերի (1823 - 1910 օգոստոսի 13) և Ջորջ Լաթիմերի (1818 թվականին հուլիսի 4 - 1896 թվականին մայիսի 18) չորս երեխաներից ամենակրտսերն էր[4]։ Ջորջ Լաթիմերը եղել է Վիրջինիա նահանգի Ջեյմս Բի Գրեյի ստրուկը։ Ջորջ Լաթիմերը իր կնոջ՝ Ռեբեկայի հետ, որը եղել է մեկ ուրիշի ստրուկը, փախավ ստրկությունից Բոստոն, Մասաչուսեթս, 1842 թվականին հոկտեմբերին։ Երբ Գրեյը՝ ստրկատերը, հայտնվեց Բոստոնում, որպեսզի նրանց վերադարձնի Վիրջինիա, այն դարձավ ստրկության վերացման շարժման մեջ հիշատակված դեպք` ներգրավելով այնպիսի աբոլիցիոնիստի, ինչպիսին Ուիլյամ Լլոյդ Գարիսոնն էր։ Ի վերջո, հավաքված 400 դոլար փրկագինը վճարվեց Գրեյին Ջորջ Լաթիմերի ազատության համար[5]։ Լյուիս Լաթիմերը անդամագրվել է ԱՄՆ ռազմածովային ուժերին 15 տարեկանում` 1863 թվականին սեպտեմբերի 16-ին և ծառայել է ցամաքում որպես ամերիկյան նավատորմի (USS Massasoit) անդամ։ 1865 թվականին հուլիսի 3-ին ռազմածովային ուժերում պաշտոնը թողնելուց հետո աշխատել է որպես գրասենյակային ցրիչ` արտոնագրված Քրոսբի Հոլսթիդ և Գուլդ (Crosby Halstead and Gould) իրավաբանական ընկերությունում շաբաթական 3.00 դոլար աշխատավարձով։ Նա սովորեց, թե ինչպես պետք է օգտագործել քառակուսու սահմանումը, քանոնը և այլ գործիքներ։ Ավելի ուշ, նրա ղեկավարը նկատեց արտոնագրային գծագրերի էսքիզներն անելու նրա տաղանդը, և Լաթիմերը 1872թվականին առաջ քաշվեց գլխավոր գեղանկարչի պաշտոնի շաբաթական 20.00 դոլար աշխատավարձով։ [5] Նա 1873 թվականին նոյեմբերի 15-ին Մասաչուսեթս նահանգի Ֆոլի Ռիվերում ամուսնացավ Մերի Ուիլսոն Լյուիսի հետ։ Նա ծնվել է Ռոդ Այլենդի Փրովիդենս քաղաքում, Ուիլյամի և Լուիզա Մ. Լյուիսի դուստրն էր[6]։ Ամուսինները երկու դուստրեր ունեին՝ Էմմա Ջանեթ (հունիսի 12, 1883 թվականին-փետրվար 1978) և Լուիզ Ռեբեկա (ապրիլի 19, 1890 - հունվար 1963)։ Ժանեթն ամուսնացավ Ջերալդ Ֆիդզերբերտ Նորմանի հետ, որը Նյու-Յորքի հանրային դպրոցական համակարգում ավագ դպրոցի առաջին սևամորթ ուսուցիչն էր, և երկու երեխա ունեցան՝ Ուինիֆրեդ Լաթիմեր Նորման (հոկտեմբեր 7, 1914 – փետրվարի 4, 2014), որը որպես սոցիալական աշխատող ծառայում էր իր պապի ժառանգության խնամակալը, և Ջերալդ Լաթիմեր Նորման (դեկտեմբերի 22, 1911-օգոստոսի 26, 1990), որը դարձավ վարչական իրավունքի դատավոր։

Լյուիս Հովարդ Լաթիմերը 25 տարի՝ 1903 թվականից մինչև իր մահը՝ 1928 թվականը, իր ընտանիքի հետ բնակվել է Հոլլի պողոտայում գտնվող մի տան մեջ, որն այժմ հայտնի է որպես Նյու-Յորքի Քուինս արվարձանի արևելյան առևտրային հատված[7]։ Լյուիս Հովարդ Լաթիմերը մահացավ 1928 թվականին դեկտեմբերի 11-ին, 80 տարեկան հասակում[8]։ Նրա մահից մոտ վաթսուն տարի անց նրա տունը Հոլլի պողոտայից տեղափոխվեց Քուինսի առևտրական տաղամասի 137-րդ փողոց, որը մոտավորապես 1,4 մղոն հյուսիս-արևմուտք էր իր նախկին վայրից[9]։

Տեխնիկական աշխատանք և գյուտեր

խմբագրել
Լուիս Լաթիմերի կողմից 1883 թվականին արտոնագրված բարձրորակ շիկաթելով լույսի էլեկտրական լամպ

1874 թվականին նա Չարլզ Բրաունի հետ արտոնագրեց երկաթուղային մեքենաների զուգարանային համակարգերի բարելավումը, որը կոչվում է երկաթուղային մեքենաների համար ջրային դարակ (ԱՄՆ արտոնագիր 147,363)[10]։ 1876 թվականին Ալեքսանդր Գրեհեմ Բելը վարձել է Լաթիմերին, ապա որպես Բելլի արտոնագրային իրավաբանական ընկերության գծագրիչ՝ Բելլի հեռախոսի համար արտոնագիր ստանալու համար անհրաժեշտ նկարներ մշակելու համար[11]։ 1879 թվականին նա տեղափոխվեց Բրիջպորտ, Կոնեկտիկուտ, իր եղբայր Ուիլյամի, մոր՝ Ռեբեկայի և կնոջ՝ Մերիի հետ։ Ընտանիքի այլ անդամները՝ նրա եղբայր Ջորջ Ա. Լաթիմերը և նրա կինը՝ Ջեյնը, նրա քույր Մարգարետը և նրա ամուսինը՝ Օգոստոս Հոուլին և նրանց երեխաները արդեն ապրում էին այնտեղ։ Լյուիսն աշխատում էր որպես մենեջերի օգնական Թոմաս Ա. Էդիսոնի մրցակից Հայրեմ Մաքսիմին պատկանող ԱՄՆ Էլեկտրիկ Լայթինգ Քոմփանիում։ Լաթիմերը 1882 թվականի հունվարի 17-ին ստացել է արտոնագիր «Ածխածնի արտադրական գործընթաց»-ի համար, որը բարելավում է էլեկտրական լամպերում օգտագործվող ածխածնային շիկացման թելերի արտադրության մեթոդները[12][13]։ Էդիսոն Էլեկտրիկ Լայթ Քոմփանին Նյու Յորքում վարձեց Լաթիմերին 1884 թվականին որպես գծագրիչ և էլեկտրական լույսերի արտոնագրային վեճերի ժամանակ փորձագետ-վկա։ Լաթիմերին է վստահվել ածխածնային թելերի ստեղծման բարելավման գործընթացը, որը բարելավվել է Թոմաս Էդիսոնի թղթի թելերի վրա, որը շատ շուտ այրվում էր[14]։ Երբ 1892 թվականին այդ ընկերության և Թոմսոն-Հյուսթոն Էլեկտրիկ Քոմփանիի միավորման արդյունքում ստեղծվեց Ջեներալ Էլեկտրիկը, նա շարունակեց աշխատել իրավաբանական բաժնում։ 1911 թվականին նա դարձավ իրավաբանական ընկերությունների արտոնագրային խորհրդատու[15]։

Ժառանգություն

խմբագրել

• Լաթիմերը Համբավի ազգային գյուտարարների սրահում առաջատար է իր էլեկտրական շիկացման թելերի արտադրության տեխնիկայի մեջ ներդրման համար[16]։

• Լաթիմերի ընտանեկան տունը Քուինսի ֆլուշինգ թաղամասում է, Լաթիմեր տեղանքում։ Այն նախկին վայրից տեղափոխվել է մոտակա փոքրիկ այգին և գյուտարարի պատվին վերածվել Լյուիս Հ. Լաթիմերի տուն-թանգարանի։

•Լաթիմերը Նյու Յորքի առևտրական շրջանի Ունիտարիան եկեղեցու հիմնադիր անդամ էր։

•Ֆլյուշինգում բնակելի բազմաբնակարանների մի շարք կոչվում են «Լաթիմերների պարտեզ»[17]։

•P.S. 56-րդ դպրոցը, Քլինթոն Հիլլում, Բրուքլին, կոչվում է Լյուիս Հ. Լաթիմերի դպրոց Լաթիմերի պատվին։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Fouché R. D. Latimer, Lewis Howard (1848-1928), engineer and inventor // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.1300953
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 WikiTree — 2005. — ed. size: 23699588
  3. ↑ Ազգային գյուտարարների փառքի սրահ — 1973.
  4. ↑ Fouché, Rayvon, Black Inventors in the Age of Segregation: Granville T. Woods, Lewis H. Latimer, and Shelby J. Davidson, Baltimore & London: The Johns Hopkins University Press, 2003, 0-8018-7319-3.
  5. ↑ 5,0 5,1 Fouché, Rayvon, Black Inventors in the Age of Segregation: Granville T. Woods, Lewis H. Latimer, and Shelby J. Davidson, Baltimore & London: The Johns Hopkins University Press, 2003, ISBN 0-8018-7319-3.
  6. ↑ Massachusetts Marriages 253:121, Massachusetts Archives, Columbia Point, Boston
  7. ↑ "Historic House Trust NYC". Historichousetrust.org. Archived from the original on 2008-02-16
  8. ↑ "Lewis H. Latimer Dead. Member of Edison Pioneers. Drew Original Plans for Bell Phone". New York Times. December 13, 1928.
  9. ↑ Historic House Trust NYC". Historichousetrust.org. Archived from the original on 2008-02-16.
  10. ↑ "Patent Improvement in water-closets for railroad-cars (US147363A)". US Patent - Google Patent.
  11. ↑ Clarke, John Henrik (1983). Ivan Van Sertima, ed. Blacks in Science: Ancient and Modern. Piscataway, NJ: Transaction. pp. 230–233. ISBN 978-0-87855-941-1.
  12. ↑ "Lewis Howard Latimer". National Park Service. Retrieved 2007-06-10.
  13. ↑ U.S. Patent 252,386Process Of Manufacturing Carbons. by Lewis H. Latimer . Application filed on Feb 19, 1881, Specified on Jan 17, 1882
  14. ↑ "Lemelson-MIT". Mit.edu.
  15. ↑ Gates, Henry Louis, & Evelyn Brooks Higginbotham, African American Lives, Oxford University Press, 2004, pp. 515–516. ISBN 0-19-516024-X
  16. ↑ "List of 2006 NIHF inductees". Invent.org. Archived from the original on 2008-05-13.
  17. ↑ "Latimer Gardens Apartments". Nyc.gov. Archived from the original on 2009-02-24.

Գրականություն

խմբագրել
  • Lewis Howard Latimer; C. J. Field; John White Howell (1890). Incandescent Electric Lighting. D. Van Nostrand company.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լյուիս Հովարդ Լաթիմեր» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լյուիս_Հովարդ_Լաթիմեր&oldid=9577521» էջից