Լյուդովիտ Շտուր
Լյուդովիտ Վելիսլավ Շտուր (սլովեն.՝ Ľudovít Velislav Štúr, հոկտեմբերի 28, 1815[1], Ուհրովեց, Բանովցե նադ Դեբրավոու, Տենչինի երկրամաս, Սլովակիա - հունվարի 12, 1856[2][1][3], Մոդրա, Pezinok District, Բրատիսլավայի երկրամաս, Սլովակիա), սլովակ բանաստեղծ, բանասեր։ 19-րդ դարի 40–ական թվականների սլովակյան ազգային ազատագրական շարժման գաղափարախոս ու ղեկավար։
Լյուդովիտ Շտուր սլովակ.՝ Ľudovít Štúr | |
|---|---|
 | |
| Ծննդյան անուն | սլովակ.՝ Ľudovít Velislav Štúr |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 28, 1815[1] |
| Ծննդավայր | Ուհրովեց, Բանովցե նադ Դեբրավոու, Տենչինի երկրամաս, Սլովակիա |
| Վախճանվել է | հունվարի 12, 1856[2][1][3] (40 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Մոդրա, Pezinok District, Բրատիսլավայի երկրամաս, Սլովակիա |
| Գրական անուն | B. Dunajský, Bedlivý Ludorob, Boleslav Záhorský, Brat Sloven, Ein Slave, Ein ungarischer Slave, Karl Wildburn, Pravolub Rokošan, Slovák, Starí, Velislav և Zpěvomil |
| Մասնագիտություն | լեզվաբան, գրող, փիլիսոփա, բանաստեղծ, լրագրող, բանասեր, ակտիվիստ, քաղաքական գործիչ, պատմաբան և հրապարակախոս |
| Քաղաքացիություն |  Ավստրիական կայսրություն |
| Կրթություն | Evangelical Lyceum? (1836) և Հալլե-Վիտենբերգի համալսարան |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Q28124083? |
| Անդամակցություն | Սերբական գրականության ընկերություն |
 | |
 Ľudovít Štúr Վիքիպահեստում | |
Գործունեություն
խմբագրելՓիլիսոփա-բանասերի կրթություն է ստացել Բրատիսլավայի լիցեյում (1829-1833) և Հալլի համալսարանում (1838-1840)։ 1844 թվականին միջին սլովակական, բարբառի հիման վրա կատարել է (Յո․ Հուրբանի և Մ․ Հոջայի հետ) գրական լեզվի ռեֆորմ։ 1845-1848 թվականներին հրատարակել է «Սլովենսկե նարոդնե նովինի» («Սլովակյան ազգային թերթ»-ը)։ Մասնակցել է Պրահայի 1848 թվականի ապստամբությանը, 1848-1849 թվականների հեղափոխության ժամանակ գլխավորել է սլովակների ազգային ազատագրական պայքարը։ Երբ հունգարացի հեղափոխական կառավարությունը հրաժարվել է ճնշված ժողովուրդների ազգային պահանջները բավարարելուց, Շտուրն անցել է ավստրոսլավիզմի դիրքերը։ 1848 թվականից հետո ապրել է Մոդրում (ոստիկանության հսկողության տակ), զբաղվել է գիտահրապարակախոսական ու գրական գործունեությամբ։ Շտուրիի սոցիալ-տնտեսական, քաղաքական և մշակութային ծրագիրը, որը օբյեկտիվորեն բուրժուա-դեմոկրատական բնույթ է կրել, հիմք է դարձել ազգային գաղափարախոսության և ռոմանտիզմի համար գրականության մեջ։ Շտուրը հնարավոր է համարել սլովակ ժողովրդի զարգացման ոչ կապիտալիստական ուղին՝ գյուղացիական համայնքների ձևով («Սլավոնությունն ու ապագա աշխարհը», հրատարակված, 1867, ռուսերեն)։ Գրականագեղագիտական հայացքներում բացարձակացրել է բանահյուսությունը որպես ազգային ոգու և ազգային մշակութային ավանդույթի արտահայտություն («Սլավոնական ցեղերի ժողովրդական երգերի ու վեպիկների մասին», 1853)։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լյուդովիտ Շտուր» հոդվածին։ |