Էրազմ Չոլեկի աղոթագիրք
Էրազմ Չոլեկի աղոթագիրք (լեհ.՝ Erazm Ciołek's Missal), կաթոլիկ եկեղեցու լատիներեն պատարագային գիրք, որը պատվիրվել է Պլոցկի եպիսկոպոս Էրազմ Չիոլեկի կողմից, 16-րդ դարի սկզբին։
Էրազմ Չոլեկի աղոթագիրք | |
|---|---|
 Սկզբնագիր G՝ մանկան երկրպագությամբ | |
| Տեսակ | ձեռագրերի նկարազարդում |
| Ժանր | missal? |
| Բնօրինակ լեզու | լատիներեն |
| Ստեղծման տարեթիվ | մոտ 1515 |
| Երկիր |  Լեհաստան |
| Թվային տարբերակ | polona.pl/item/missale,NzY1MTU2Mg |
 Ciołek's Missal Վիքիպահեստում | |
Պատմություն խմբագրել
Աղոթագիրքը ստեղծվել է Կրակովում 1515-1518 թվականներին, հավանաբար վերածննդի ժամանակաշրջանի լեհ նկարիչ Ստանիսլավ Սամոստրժելնիկի արհեստանոցում[1]։ Աղոթագրքը կազմվել է Պլոցկի եպիսկոպոս Էրազմ Չիոլեկի պատվերով[1]։ Նրա կամքի համաձայն՝ աղոթագիրքը նվիրաբերվել է Պլոցկի Սուրբ Աստվածածնի Վերափոխման տաճարին[2]։
18-րդ դարի կեսերից աղոթագիրքը պահվել է Զալուսկիների գրադարանում[1]։ 1795 թվականին Լեհաստանի երրորդ բաժանումից հետո այն ռուսների կողմից բազմաթիվ այլ հուշարձանների հետ տարվել է Սանկտ Պետերբուրգ[1]։ Այն վերադարձվել է Լեհաստան 1934 թվականին Ռիգայի պայմանագրով և դարձել Լեհաստանի ազգային գրադարանի հավաքածուների մի մասը[3]։ 1939 թվականին տարհանվել է Ռումինիա, ապա Ֆրանսիա և վերջապես Կանադա[4]։ Նա վերադարձել է Ազգային գրադարան 1959 թվականի փետրվարին[4]։
Նկարագրություն խմբագրել
Աղոթագրքի չափսերն են 35 × 26,5 սմ[5]: Հուշարձանը բաղկացած է 231 (232) մագաղաթյա թերթերից[1][5]: I–VIII քարտերը դատարկ են[5]: Տեքստերը գրվել են գոթական փոքրատառ` մինուսկուլ տառատեսակաշարով` երկու սյունակով[2]։
Աղոթագիրքը լեհական ձեռագրերի նկարազարդման ամենավառ օրինակներից մեկն է վաղ վերածննդի ժամանակաշրջանից[1]։ Հարուստ գրաֆիկական դիզայնը բաղկացած է իրարից անկախ մանրանկարներից (ներառյալ 121v թերթի վրա Հիսուս Քրիստոսի խաչելությունը պատկերող ամբողջ էջը), սկզբնագրերի տարածության մանրանկարներից (տեքստում ներկառուցված 19 մանրանկար), դեկորատիվ բազմագույն և միագույն սկզբնագրերից, ինչպես նաև տեքստի սյունակները բոլորող զարդանախշերից (5 թերթի տեքստն ամբողջապես եզրանախշ զարդանախշ)[1][5]: Կտրված են երկու սկզբնագրեր (էջ 194, 198)[5]:
Չիոլեկի ազնվական զինանշանը` Սուլիմա, որը որոշ էջերի զարդարող եզրանախշերի վրա է պատկերված, ինչպես նաև պատկերված են եպիսկոպոսական խաչ և միտր[2]։ Պատկերազարդ զարդանախշերը տարբեր չափով են պահպանված՝ մի քանիսը լավ վիճակում են, բայց մյուսները տարբեր աստիճանի մաշված են[1]։
-
Եզրանախշ մանրանկարված և Սուլիմայի զինանշանով էջ -
Սկզբնագրով էջ -
Երաժշտական նշաններով թերթ -
Խաչելության մանրապատկեր ամբողջ էջով և բոլորաշրջան եզրանախշ մանրանկարչություն -
Տեքստում ներկառուցված մանրապատկեր
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Władysław Sobucki, Danuta Jarmińska, Donata Rams. (1998). Rękopiśmienne skarby Biblioteki Narodowej – badania technologiczne (PDF). Ochrona Zabytków. էջեր 133–146.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ 2,0 2,1 2,2 Mszał Erazma Ciołka. W (2003). Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej (wersja elektroniczna) (PDF). Warszawa: Biblioteka Narodowa. ISBN 83-7009-433-3.
- ↑ Sobucki, Jarmińska, s. 134–135
- ↑ 4,0 4,1 Sobucki, Jarmińska, s. 135
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Polona
Գրականություն խմբագրել
- «Rękopiśmienne skarby Biblioteki Narodowej – badania technologiczne».
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն); Unknown parameter|czasopismo=ignored (|journal=suggested) (օգնություն); Unknown parameter|imię2=ignored (օգնություն); Unknown parameter|imię3=ignored (օգնություն); Unknown parameter|imię=ignored (|first=suggested) (օգնություն); Unknown parameter|nazwisko2=ignored (օգնություն); Unknown parameter|nazwisko3=ignored (օգնություն); Unknown parameter|nazwisko=ignored (|last=suggested) (օգնություն); Unknown parameter|odn=ignored (օգնություն); Unknown parameter|rok=ignored (|date=suggested) (օգնություն); Unknown parameter|strony=ignored (|pages=suggested) (օգնություն); Unknown parameter|wolumin=ignored (|volume=suggested) (օգնություն); Unknown parameter|wydanie=ignored (|number=suggested) (օգնություն)Władysław Sobucki, Danuta Jarmińska, Donata Rams. Handwritten treasures of the National Library - technological research. "Monument Protection". 51/2 (201), pp. 133–146, 1998. - «Missale». Polona. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 23-ին.