Նամակագրական վեպ

Նամակագրական վեպ (անգլ.՝ Epistolary novel, ռուս.՝ Эпистолярный роман), վեպի տեսակ, որը գրված է նամակագրության տեսքով։

Աֆրա Բենի «Պալատականի և իր քրոջ սիրային նամակագրությունը» գրքի տիտղոսաթերթը (1684)

Պատմություն

Նամակագրական վեպի առաջին օրինակը եվրոպական գրականության մեջ ֆրանսիացի գրող Գաբրիել Ժոզեֆ Գայերագի (1628-1685 թթ.) «Պորտուգալական նամակներ» ստեղծագործությունն է, որը գրական կեղծում է և ներկայացնում է պորտուգալացի միանձնուհի Մարիանա Ալկոֆորադոյի սիրային նամակները։ Հաջորդ կարևոր ստեղծագործությունն այս ժանրի կայացման գործում անգլիացի գրող Աֆրա Բենի (1640-1689 թթ.) «Պալատականի և իր քրոջ սիրային նամակագրությունը» (1684) ստեղծագործությունն է։

Այս ժանրը մեծ տարածում գտավ 18-րդ դարի գրականության մեջ՝ հատկապես սենտիմենտալիզմի գրական դպրոցին պատկանող գրողների ստեղծագործություններում։ Ժանրի զարգացմանը և տարածմանը նպաստել է Սեմյուել Ռիչարդսոնի վեպերի («Պամելա կամ պարգևատրված բարություն», «Կլարիսա կամ երիտասարդ կնոջ պատմություն», «Պարոն Չարլզ Գրանդիսոնի պատմությունը») հաջողությունը։

18-րդ դարում Ֆրանսիայում նամակագրական վեպեր էին գրում Շառլ Լուի Մոնտեսքյոն («Պարսկական նամակներ»), Ֆիլիպպ Բրիդար դը լա Գարդը («Թերեզայի նամակները»), Ժան-Ժակ Ռուսսոն («Յուլիյա կամ նոր Էլիոզ»), Շոդերլո դը Լակլոն («Վտանգավոր կապեր»), իսկ Գերմանիայում՝ Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթեն («Երիտասարդ Վերթերի տառապանքները»)։

Ռոմանտիզմի գրականության տիրապետության շրջանում շարունակվեց նամակագրական վեպի զարգացումը. այս ժանրում ստեղծագործել են Վարվարա Յուլիա ֆոն Կրիդեները («Վալերի»), Էտիեն Պիվեր դը Սենանկուրը («Օբերման»), Ֆրիդրիխ Հյոլդերլինը («Հիպերիոն»), Ջեյն Օսթին («Լեդի Սյուզան»), իսկ նեոռոմանտիզմի գրականության մեջ այս ժանրին է անդրադարձել Բրեմ Սթոքերն իր հանրահայտ «Դրակուլա» վեպով։

Ռուս գրականության մեջ այս ժանրի հանրահայտ նմուշ է Ֆեոդոր Դոստոևսկու «Խեղճ մարդիկ» ստեղծագործությունը։

Նամակագրական վեպի նմուշներ

• Սեմյուել Ռիչարդսոն, «Կլարիսսա» (1748)
• Ջոն Քլելանդ, «Անառակ կնոջ հուշագրությունը կամ Ֆաննի Հիլլ» (1748-1749)
• Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթե, «Երիտասարդ Վերթերի տառապանքները» (1782)
• Շոդերլո դը Լակլո, «Վտանգավոր կապեր» (1782)
• Լյուդվիգ Յոհան Թիք, «Ուիլյամ Լովելլ» (1795-1796)
• Բրեմ Սթոքեր, «Դրակուլա» (1897)
• Ռիքարդա Հուխ, «Վերջին ամառը» (1910)
• Ջին Վեբսթեր, «Երկարաոտ պարոնը» (1912)
• Հայնրիխ Բյոլ, «Ժառանգություն» (1892)
• Էլիս Ուոկեր, «Մանուշակագույն» (1982)
• Սեսիլիա Ահերն, «Այնտեղ, ուր ավարտվում է ծիածանը» (2004)

Գրականություն

• Arata Takeda: Die Erfindung des Anderen. Zur Genese des fiktionalen Herausgebers im Briefroman des 18. Jahrhunderts (= Epistemata. Reihe Literaturwissenschaft. Bd. 656). Königshausen & Neumann, Würzburg 2008, ISBN 978-3-8260-3973-7.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նամակագրական վեպ» հոդվածին։