Էմմա Սաղաթելյան
Էմմա Աշոտի Սաղաթելյան (ապրիլի 4, 1929 - ապրիլի 26, 2021), հայ գիտնական, երկրաբանական գիտությունների դոկտոր, ՀԱՊՀ պատվավոր պրոֆեսոր[1]։
Էմմա Սաղաթելյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ապրիլի 4, 1929 |
| Վախճանվել է | ապրիլի 26, 2021 (92 տարեկան) |
| Մասնագիտություն | երկրաբան |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Հայաստան |
| Պարգևներ |  |
| Զավակներ | Արմեն Սաղաթելյան |
| Էմմա Սաղաթելյան Վիքիդարանում | |
Լրագրող, հեռուստահաղորդավար, Հայաստանի հանրային ռադիոյի նախկին գործադիր տնօրեն Արման Սաղաթելյանի տատը, երկրաբանական գիտությունների դոկտոր Արմեն Սաղաթելյանի մայրը։
Կենսագրություն խմբագրել
Էմմա Սաղաթելյանը ծնվել է 1929 թվականի ապրիլի 4-ին։ Ավարտել է Մայակովսկու անվան դպրոցը և ընդունվել է Երևանի պետական համալսարան, որն էլ ավարտել է գերազանցությամբ։ Հետագայում դարձել է Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության Գիտությունների ազգային ակադեմիայի ասպիրանտ։ 1958 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն՝ միներալոգիական թեմայով, իսկ 1974 թվականին ստացել երկրաբանական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան[2]։
Դեռևս 1970-ական թվականներից լայն լուսաբանվել է նրա գիտական գործունեությունը միջազգային մամուլում և գիտական պարբերականներում։ Իսկ 1978 թվականնին Քեմբրիջի համալսարանի «Ով ով է։ Աշխարհի կանայք» կենսագրական բառարանում հրապարակվել է Էմմա Սաղաթելյան կենսագրությունը։ Էմմա Սաղաթելյանը երկար տարիներ ղեկավարել է Հայաստանի պոլիտեխնիկական համալսարանի Լեռնային ֆակուլտետի Միներալոգիայի ամբիոնը։ Մանկավարժական գործունեության մի քանի տասնամյակների ընթացքում նա կրթել է երկրաբան գիտնականների մի քանի սերունդներ։
Պարգևատրվել է «Անանիա Շիրակացի» մեդալով և Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի 75-ամյակի հուշամեդալով։
Կյանքից հեռացել է 2021 թվականի ապրիլի 26-ին։
Աշխատություններ խմբագրել
Էմմա Սաղաթելյանը հեղինակել է ավելի քան 80 գիտական հոդված, եղել է մեկ մենագրության հեղինակ և երեք գրքի համահեղինակ։ Իր ղեկավարած գիտական խմբի հետ բացահայտել է Երկրի էներգոակտիվ ցանցավոր կառույցների (Հարթմանի ցանց) երկրաբանական և երկրատիեզերական նշանակությունը։ Նրա մեծ ճանաչում ստացած երկրորդ աշխատությունը Սպիտակի երկրաշարժի նյութի հիման վրա ռադիացիոն վտանգի սեյսմիկ գործոնի ուսումնասիրությունն էր։ Դեռևս 1964 թվականին, Էմմա Սաղաթելյանը առաջ է բերել Հայաստանի հրաքարային (պիրիտային) հանքավայրերի ձևավորման նոր կոնցեպտը, որը սկզբում մերժվել է խորհրդային գիտնականների կողմից, բայց տասը տարի անց՝ Սվերդլովսկում կայացած համամիութենական գիտաժողովի ժամանակ հաստատվել։
Էմմա Սաղաթելյանի դոկտորական ատենախոսության («Հայաստանի պիրիտային հանքավայրերի ձևավորման պայմանները») մեծ մասը այնուհետև տեղ է գտել «ԽՍՀՄ պիրիտային հանքավայրերը» գրքում։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ՊՈԼԻՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻ ԳԻՏԱԿԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ» (PDF).
- ↑ «Կյանքից հեռացել է անվանի գիտնական Էմմա Սաղաթելյանը». www.tert.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 28-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Ապարագիտություն։ Լաբորատոր աշխատանքների մեթոդական ցուցումներ։ Ապարագիտություն առանց մանրադիտակի / Կազմ.՝ Է.Ա. Սաղաթելյան ; ՀՀ ԿԳՆ, ՀՊՃՀ. Ընդերքաբան. և մետալուրգ. դեպ.(չաշխատող հղում)
- Հանքաբանություն։ Լաբարատոր աշխատանքների մեթոդական ցուցումներ / ՀՀ կրթ. և գիտ. նախարարություն, ՀՊՃՀ. Ընդերք. և մետալուրգ. դեպարտամենտ ; Կազմ. Է.Ա. Սաղաթելյան; Խմբ.՝ Ն. Խաչատրյան.(չաշխատող հղում)
- Օգտակար հանածոներ։ Լաբորատոր աշխատանքների կատարման մեթոդական ցուցումներ / ՀՀ Կրթ. և Գիտ. նախ., ՀՊՃՀ. Երկրաբան. և հետախուզման տեխն. ամբ. ; Կազմ.՝ Է.Ա. Սաղաթելյան.(չաշխատող հղում)
- Շքանշան եւ մեդալներ ՀՊՃՀ-ի մի խումբ գիտնականների
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էմմա Սաղաթելյան» հոդվածին։ |