Զօկի ճրօյգը, Գողթն գավառի ապահովության կոմիտեի հասարակական, քաղաքական, գրական պատկերազարդ ամսագիր։ Լույս է տեսել 1919-1920 թվականներին, ապա 1932 թվականին։ Ագուլիսի բարբառով առաջին համարը լույս է տեսել 1919 թվականին՝ ապրիլի 3-ին, Թիֆլիսում։ Ամսագիրը կազմված էր ութ էջից, որը խմբագրել են Ռստամ Զարգարյանցը և Հարություն Թումանյանը։ Ամսագրի 2-րդ օրինակը լույս է տեսել 1932 թվականի մարտի 20-ին «Աշխատավոր զոկի ճրոյգը» վերնագրով։ Ամսագրի նպատակն էր լուսաբանել Գողթնի կյանքն ու անցյալ պատմությունը, վառ պահել զոկական բարբառը և գողթնեցու ավանդությունները. այդ մասին հռչակվել է «Զօկի ճրոյգի»` 1919 թվականի ապրիլի 3-ի խմբագրականում։ Ամսագիրը մինչ օրս մնացել է չուսումնասիրված և գրադարաններում հայտնի է 1-2 օրինակով։

«Զօկի ճրօյգի»` 1919 թվականի առաջին օրինակում, բացի խմբագրական հոդվածից, տպագրվել են նաև Հարություն Թումանյանի «Ա՜յ զօկ հարուստ», «Միր հըգեադարձ վաթանը», Ղազի Մուրադի «Ըգըլացիք», Սողոմոն Սողոմոնյանի «Ըգուլաց անումը» բանաստեղծությունները և Հովհաննես Թումանյանի «Շունն ու կատուն»։ Առաջին համարում տպագրվել են նաև Ռ․ Զարգարյանի «Սէրը դիբի վաթանը», Ակուփ Ղլեկչու «Թա ուռտի ըմ իս սըվարալ գիրիլ կարդիլը», Հ․ Թումանյանի «Շօն–գեալուստի պընգլներից» և գրական–գեղարվեստական այլ աշխատանքներ և հոդվածներ։ Հանդեսի` 1932 թվականի մարտի 20-ի առաջին համարը նվիրված էր Ռ. Զարգարյանի 68-ամյակին։ Խմբագրական հոդվածից բացի` այդ համարում ընդգրկված էին Ռ. Զարգարյանի կյանքին և գրական գործունեությանը նվիրված «Ու՞մ ենք մեծարում» (հեղինակ` Հ. Մկրտումյան), Ռ. Զարգարյանի «Ըգուլիսը մատամա վերականգնվի», Մալից Գրիգորի «Մույն պտուտ Գողթանում» հոդվածները, Հ. Թումանյանի «Միր գեղը», «Մեծարանք բժ. Ռըստամա», Ռ. Զարգարյանի «Դըշտացիք» պոեմի վերջաբանը և այլ նյութեր[1]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Ա․ Ա․ Այվազյան, ՆԱԽԻՋԵՎԱՆ․ պատկերազարդ բնաշխարհիկ հանրագիտակ, Երևան, «Հուշարձան», 1995, էջ 40 — 368 էջ. — 2700 հատ, ISBN 5-8079-0911-9։