Դերասանուհի Անտոնիա Սարատեի դիմանկարը (Գոյա, Էրմիտաժ)
«Դերասանուհի Անտոնիա Սարատեի դիմանկարը» (իսպ.՝ Retrato de la actriz Antonia Zárate), իսպանացի նկարիչ Ֆրանցիսկո Գոյայի նկարը Պետական Էրմիտաժի հավաքածուից, Գոյայի միակ նկարը թանգարանային հավաքածուում։
![]() | |
տեսակ | գեղանկար |
նկարիչ | Ֆրանցիսկո Գոյա |
տարի | 1810 |
բարձրություն | 71 սանտիմետր[1] |
լայնություն | 58 սանտիմետր[1] |
ստեղծման վայր | Իսպանիա[1] |
ժանր | դիմապատկեր |
նյութ | յուղաներկ[1] և կտավ[1] |
գտնվում է | Պետական Էրմիտաժ[1] |
հավաքածու | Պետական Էրմիտաժ[1] |
հիմնական թեմա | Անտոնիա Զարատե |
պատկերված են
| |
Ծանոթագրություններ | |
![]() |
Կտավը իսպանացի սիրված դերասանուհի Անտոնիա Սարատեի դիմանկարն է։ Անտոնիա Սարատեն հանդես է եկել Մադրիդի մի քանի թատրոններում։ Նա պատկերված է սև ֆոնի վրա՝ բեմական հագուստով։ Թե ինչ դերի համար է նախատեսված այս հագուստը է հաստատված չէ։
Հայտնի է, որ Գոյան նկարել է Սարատեի երկու դիմանկար։ Նրա աշխատանքների հետմահու գույքագրման մեջ նշված է. «Գոյան երկու անգամ գրել է դոնա Անտոնիա Սարատեին (կոմիքս դերասան Գիլի կինը)՝ մեկ անգամ 1810 թվականին, երկրորդ անգամ 1811 թվականին։ Երկու նկարներն էլ պատկանում են նրա որդուն՝ մեր դարաշրջանի ականավոր գրող դոն Անտոնիո Գիլ-ի-Սարատեին։ Հիասքանչ դիմանկար է»[2]։ Ցավոք, չի հստակեցված, թե որ դիմանկարը երբ է ստեղծվել։ Երկրորդ դիմանկարում դերասանուհին պատկերված է սև զգեստով, թիկնոցով, դեղին պաստառապատմամբ բազմոցի վրա նստած։ Այս դիմանկարը Դուբլինում գտնվող Իռլանդիայի ազգային պատկերասրահում է[3]։ Լ.Լ.Կագանեն ենթադրել է, որ քանի որ Դուբլինի դիմանկարը ավելի պաշտոնական է, այն ստեղծվել է ավելի վաղ, այսինքն՝ 1810 թվականին, համապատասխանաբար՝ Էրմիտաժի դիմանկարը ստեղծվել է 1811-ի սկզբին (Սարատեն կյանքից հեռացավ նույն տարվա մարտի 4-ին)[4]։
Անտոնիո Գիլ-ի-Սարատեի մահից հետո նկարը Իսպանիայում փոխել է մի քանի տերերի։ 1907 թվականից ի վեր, ըստ Կագանեի և Կոստենևիչի, ամերիկացի արդյունաբերող Հենրի Օսբորն Հեվեմեյերի հավաքածուի մեջ էր (Հեվեմեյերի կինը՝ Լուիզինան նշում է, որ 1901 թվականին Սարատեի երկու դիմանկարները նրա ժառանգորդուհի Ադելաիդա Գիլ-ի-Սարատեից ձեռք բերելու փորձը անհաջող էր[5]): Կտավը մնաց նրա հավաքածուի այդ հատվածում, որը, ըստ կտակի, Մետրոպոլիտեն-թանգարան չի տեղափոխվել, այլ հայտնվել է հանրային աճուրդում։ Մի քանի տերերին կրկին փոխելուց հետո նկարը հայտնվեց Արմանդ Համմերի հավաքածույում (ըստ New York Times- ի հոդվածի, Համմերին պատկանող պատկերասրահը ձեռք է բերել նկարը Չիկագոյի Մարշալ Ֆիլդի հանրախանութների ցանցի ժառանգից[6]), ով 1972 թվականին այն նվիրեց Էրմիտաժին[7]։ Ցուցադրված է Նոր Էրմիտաժի շենքի 239 սենյակում (իսպանական լուսամուտ)[8]։ Խորհրդային ժողովրդի անունից ԽՍՀՄ մշակույթի նախարար Եկատերինա Ֆուրցևայի տրված փոխադարձ նվերը Համմերին` Կազիմիր Մալևիչի «Դինամիկ գերակշռություն թիվ 38» նկարն էր, որը վերցված էր Տրետյակովյան պատկերասրահի պահեստներից։
Պետական Էրմիտաժում իսպանական նկարչության պահապան L. L. Կագանեն, վերլուծելով նկարը, նշել է.
[9]:
Իտալացի հայտնի արվեստաբան Լիոնելլո Վենտուրին գրել է.
[10]:
1985 թվականին ԽՍՀՄ կապի նախարարությունը թողարկեց փոստային նամականիշի բլոկ` երկու նամականիշով, այս պատկերի վերարտադրմամբ և կտրոնով, բլոկի անվանական արժեքը 50 + 50 կոպեկ (թիվ 5602 ըստ CFA կատալոգի)։
Պատկերասրահ
խմբագրել-
Գոյա. «Անտոնիա Սարատեի դիմանկարը». Իռլանդիայի ազգային պատկերասրահ, Դուբլին
Մամուլը տեսություններ է առաջ քաշում որոշ «ԿԳԲ-ի փորձագետների» մասին, որոնք իբր գտել են, որ նկարը կեղծ է[11], բայց գիտական արվեստի հասարակությունում այդպիսի «լրագրողական հետաքննությունները» անտեսվում են։ Գեղարվեստական գրականության մեջ տարածվում է նույն տեսությունը,
Նույն տեսությունը տարածվում է գեղարվեստական գրականության մեջ, օրինակ՝ «Ճանապարհորդության անհնարինությունը» պատմվածքում Դմիտրի Բավիլսկին գրում է, որ «պարզվել է, որ Գոյայի վրձնի կանացի դիմանկարը կեղծ է»[12]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 https://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/digital-collection/01.+Paintings/32811/
- ↑ Salas X. de. Lista de cuadros de Goya hechta por Carderera // Archivo Español de Arte y Arqueología. — Num. 20. — 1931. — P. 176.
- ↑ «National Gallery of Ireland. — Doña Antonia Zárate le Francisco José de Goya y Lucientes». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 25-ին.
- ↑ Каганэ Л. Л., Костеневич А. Г. Государственный Эрмитаж. Испанская живопись XV — начала XX века. Каталог коллекции. — СПб..: Изд-во Государственного Эрмитажа, 2008. — С. 79.
- ↑ «Goya, Francisco, 1746-1828. Doña Antonia Zárate. 1811». FRESCO. The Frick Art Reference Library (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
- ↑ Ralph Blumenthal. (1996 թ․ հոկտեմբերի 14). «Armand Hammer's Maze of Skulduggery». The New York Times. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
- ↑ Каганэ Л. Л., Костеневич А. Г. Государственный Эрмитаж. Испанская живопись XV — начала XX века. Каталог коллекции. — СПб..: Изд-во Государственного Эрмитажа, 2008. — С. 79—80.
- ↑ Государственный Эрмитаж. — Гойя-и-Лусиентес, Франсиско Хосе де. «Портрет актрисы Антонии Сарате».
- ↑ Каганэ Л. Испанская живопись XVI—XVIII веков в Эрмитаже. Очерк-путеводитель. — Л.: Аврора, 1977. — С. 108, 110.
- ↑ Вентури Л. Художники нового времени / Пер. с итал. Л. М. Бродской, под ред. и с предисл. А. Владимирского. — М.: Издательство иностранной литературы, 1956. — С. 17.
- ↑ На кого работал «товарищ Арманд» // Коммерсант. — 30 мая 2000 года.
- ↑ Бавильский Д. Невозможность путешествий. — М.: Новое литературное обозрение, 2014.