Դաշտային Կիլիկիա
Դաշտային Կիլիկիա Փոքր Ասիայի հարավարևելյան մասում գտնվող Կիլիկիայի հարավարևելյան շրջանները, որտեղ առկա են ընդարձակ դաշտավայրեր։
 | |
|---|---|
| Կարգավիճակ | բնակավայր |
| Մտնում է | Կիլիկիա |
| Խոշորագույն քաղաք | Տարսոն |
| ԲԾՄ | 150 մետր |
| Նախորդ | Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն |
Պատմություն
խմբագրելՏարբեր հեղինակների մոտ և տարբեր դարաշրջաններում տարածքը կոչվել է Դաշտային կամ Հարթավայրային (Pedias) Կիլիկիա, Ադանայի կամ Տարսոնի դաշտավայր։ Այն Տավրոսի արևմտյան լանջերից սկիզբ է առնում Իսավրիան (Սելևկիա կենտրոնով), որի արևմուտքում գտնվող Անամուրի բերդը ժամանակին եղել է Կիլիկիայի հայկական թագավորության տարածքի արևմտյան սահմանակետը։ Դաշտային (Pedias) Կիլիկիան, Տարսոն մայրաքաղաքով, գտնվել է Տավրոսյան լեռների ստորոտին և ձգվել է մինչև Միջերկրական ծով։ 4-րդ դարում՝ Կոստանդին Մեծի վարչատարածքային բաժանումների, ստեղծվել են Առաջին, Երկրորդ և Երրորդ Կիլիկիաները, որոնց մայրաքաղաքներն էին համապատասխանաբար Տարսոնը, Անարզաբան և Սելևկիան[1]։
Մ.թ.ա. 84 թվականին Դաշտային Կիլիկիան ընդգրկվել է Տիգրան Մեծի հայկական աշխարհակալ տերության կազմի մեջ։ Մ․ թ. ա. 66 թվականին Տիգրան Մեծի և Պոմպհոսի միջև Արտաշատի պայմանագրի համաձայն Դաշտային Կիլիկիան անցել է հռոմեացիներին[2]։
Դաշտային Կիլիկիային տիրանալու համար Ռուբինյանների և Անտիոքի խաչակրաց դքսության միջև երկարատև պայքար է տեղի ունեցել։ Կիլիկիայի Հայոց իշխան Թորոս Ա-ն 1104 թվականին բյուզանդական տիրապետությունից մասամբ ազատագրել է Դաշտային Կիլիկիան՝ Սիս և Անարզաբա քաղաքներով, իսկ Լևոն Ա-ն 1132 թվականին բյուզանդացիներից ազատագրել է Դաշտային Կիլիկիան[3][4]։
Դաշտային Կիլիկիան հարուստ է բարձր որակի աղով։ Դաշտային Կիլիկիայում ցուրտ ձմեռ գրեթե չի լինում, չնայած շրջակա լեռները ծածկված են հավերժական ձյունով։ Այն ծովի մակարդակից գտնվում է 150-200 մետր բարձրության վրա։ Դաշտային Կիլիկիայում աճում է նարինջ, նուռ, խնձոր, խաղող։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Էջմիածին։ Պաշտօնական ամսագիր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան Մայր Աթոռոյ Սրբոյ Էջմիածնի, էջ 68
- ↑ https://arar.sci.am/dlibra/publication/190488/edition/173005/content Միջնադարյան Կոսիտառան և Ռուբինյանները, Մ. Հ. Ճևահիրճյան, էջ 1
- ↑ Ա. Բոզոյան, Բյուզանդիայի արևելյան քաղաքականությունը..., էջ 72-79
- ↑ Վահե-Ավետիսյան-Քաղաքական-ազդեցության-հիմնահարցը, էջ 275