Գլաձոր (գյուղ)

գյուղ Հայաստանի Վայոց ձորի մարզում
(Վերահղված է Գլաձոր (եկեղեցի)ից)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գլաձոր (այլ կիրառումներ)

Գլաձոր (նախկին անվանումը՝ Օրթաքենդ), գյուղ Հայաստանի Վայոց ձորի մարզի Եղեգնաձորի տարածաշրջանում[2], մարզկենտրոն Եղեգնաձորից անմիջապես հյուսիս-արևելք, Եղեգիս գետի ափերին։

Գյուղ
Գլաձոր
Գլաձոր
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզՎայոց ձորի մարզ
ՀամայնքԵղեգնաձոր խոշորացված համայնք
Համայնքապետի ներկայացուցիչՆաիրի Մարտիրոսյան
Հիմնադրված է1830 թ.
ԲԾՄ1350 մ
Պաշտոնական լեզուՀայերեն
Բնակչություն2126[1] մարդ (2011)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Հեռախոսային կոդ+374 281
Փոստային ինդեքս3607
Պաշտոնական կայքgladzorhamaynq.am/Pages/Home/Default.aspx
Գլաձոր (գյուղ) (Հայաստան)##
Գլաձոր (գյուղ) (Հայաստան)
Գլաձոր (գյուղ) (Վայոց ձորի մարզ)##
Գլաձոր (գյուղ) (Վայոց ձորի մարզ)

Մայրաքաղաք Երևանից գտնվում է 120 կմ հեռավորության վրա, բարձրությունը ծովի մակարդակից կազմում է մոտ 1350 մ։

Կլիման մերձարևադարձային է, չոր, ցամաքային։ Ամռանը շոգ է, ձմռանը՝ ցուրտ։ Տարեկան տեղումների քանակը 300-350 մմ է։

Պատմություն

խմբագրել

Գյուղը հիմնադրվել է 1830 թ.։ Նախկինում ունեցել է Օրթաքենդ անվանումը, 1946 թ. վերանվանվել է Գլաձոր։ Ներկայիս բնակիչները 1830 - ական թվականներին ներգաղթել են ռուս-պարսկական պատերազմի տարիներին, Պարսկահայաստանի Խոյի և Սալմաստի գավառներից։

Բնակչություն

խմբագրել

Նախնիները 1828-1830 թթ.-ին ներգաղթել են Խոյից և Սալմաստից։

Գլաձորի ազգաբնակչության փոփոխությունը[3].

Տարի 1831 1873 1897 1926 1939 1959 1970 1979 1989 2001 2011
Բնակիչ 128 410[4] 703 812 1255 1364 1878 2105 2454 2259 2126[1]

Տնտեսություն

խմբագրել

Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, դաշտավարությամբ, այգեգործությամբ և մեղվաբուծությամբ։ Այստեղ կլիման նպաստավոր է այգեգործության և խաղողագործության համար։ 2011 թ. տնտեսությունների թիվը կազմում էր 881։

Պատմամշակութային կառույցներ

խմբագրել
 
Սպիտակավոր վանքը

Գլաձորում են գտնվում «Սպիտակավոր», Սբ. Աստվածածին, Սբ. Հրեշտակապետաց 1692 թ. եկեղեցիները, XII-XIV դարերի խաչքարեր իսկ գյուղից հարավ-արևմուտք՝ «Վարդանի» բերդը (IX դար

«Սպիտակավորը» կառուցվել է XII դարում Պռոշյանների կողմից, 80-ական թվականներին հուշարձանի տարածքում է ամփոփվել հայ պետական, ռազմական գործիչ, քաղաքագետ-իմաստասեր Գարեգին Նժդեհի աճյունի մի մասը, որն այնտեղ է հասել նրա եղբոր և մի խումբ նվիրյալների ջանքերով, հաշվի առնելով զորավարի ցանկությունը։

«Սուրբ Հակոբ» եկեղեցին կառուցվել է 18-րդ դարում, որը մարզի գործող եղեկեցիներից է։ 2010 թվականից ընթանում են եկեղեցու վերանորոգման և համալիր կառույցների շինարական աշխատանքները, որոնք ավարտին կհասցվեն 2011 թվականի վերջին։

Գլաձորի տարածքից քիչ հեռու գտնվում են Աղբերց և Թանահատի վանքերը, որտեղ XIII դարում գործել է Գլաձորի համալսարանը։

Գլաձորի համալսարան

խմբագրել

Գլաձորի համալսարանը եղել է Միջնադարյան Հայաստանի նշանավոր ուսումնական կաճառ։ Որպես համալսարան ձեռագրերում հիշատակվում է 1291 թվականից։ Հիմնադրվել է Թանադե վանքում՝ Խաղբակյան Պռոշ իշխանի նախաձեռնությամբ և Օրբելյան իշխանական տան ու Սյունաց մետրոպոլիտության աջակցությամբ։ Գոյատևել է մինչև 1340-ական թվականներին։

Հասարակական կառույցներ

խմբագրել

Գլաձորի համայնքն ունի միջնակարգ դպրոց, մշակույթի տուն, մանկապարտեզ, բուժկետ, կապի հանգույց, գրադարան, գործող 10 առևտրի կրպակներ։

Պատկերասրահ

խմբագրել

Տես նաև

խմբագրել

Արտաքին հղումներ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
  2. Վայոց մարզի մարդահամար, 2008 (անգլ.)
  3. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 59» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2014 Հունիսի 11-ին.
  4. Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»