«Գիբոններով բնանկար» (ճապ.՝ 猿猴捉月図屏風), ճապոնացի նկարիչ և զեն-բուդդիստ վանական Սեսսոն Սյուկեյի մոտավորապես 1570 թվականին ստեղծած վեցփեղկանի շիրմա։ Աշխատանքը թղթի վրա արվել է տուշով։ 1992 թվականից ընդգրկված է Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն թանգարանի հավաքածուում[5]։

Գիբոններով բնանկար
տեսակճապոնական շիրմա և գեղանկար
նկարիչՍեսսոն Սյուկեյ
տարի1570
բարձրություն157,5 սանտիմետր[1]
լայնություն348 սանտիմետր[1]
ստեղծման երկիր Ճապոնիա[2]
ժանրփեղկավոր պատկեր
նյութթանաք և թուղթ
գտնվում էՄետրոպոլիտեն թանգարան[1]
հավաքածուՄետրոպոլիտեն թանգարան[1][3] և ասիական արվեստ[4]
Ծանոթագրություններ

Նկարագրություն խմբագրել

 

Շիրմայի վրա պատկերված են մի քանի գիբոններ՝ լեռնային լանդշաֆտի և լուսնի ֆոնին։ Գիբոններն ապրում էին Չինաստանի հարավային լեռներում և Ճապոնիայում չէին պատահում։ Ճապոնիայում նրանց մասին հայտնի դարձավ միայն չինական պոեզիայի և նկարչության միջոցով[5]։ Սակայն Ճապոնիայում գիբոնի կերպարը մասամբ ավելի տարածված է դարձել, քան Չինաստանում կամ Կորեայում[6]։ Գիբոնները հաճախ նկարագրվում էին ոչ միայն ճապոնական գեղանկարչության դասական ձևերով, այլև արվեստի լաքապատ ստեղծագործություններում, օգտագործվող առարկաներում (գեղագրական գործիքների պահպանման տուփեր (սուզուրի-բակո), դեղամիջոցների (ինրո), ծխախոտների, կոսմետիկայի, ինչպես նաև ափսեների, բաժակների, թեյնիկների, երախակալների և տարբեր տեսակի զենքերի բռնակների տուփեր)[6]։

Գեղանկարչությունում առանձնակի ճանաչում են ստացել բուդդիստ վանահոր կապիկներով ստեղծագործությունը և չինական գեղանկարչության ներկայացուցիչները՝ Մու Ցի[5]։ Մու Ցին կապ էր պահում Հարավային Սունի մայրաքաղաքում ապրող ճապոնացի վանականների հետ, ուստի Մու Ցիի աշխատանքների մեծամասնությունը շուտով հայտնվեց Ճապոնիայում գտնվող բուդդայական վանքերում։ Մու Ցիի ոճով շիրմայի վրա տուշով արված պատկերները Ճապոնիայում հայտնի են դարձել 15-րդ դարում[7]։ Ինչպես ճապոնական արվեստագետների ճնշող մեծամասնությունը, Սեսսոն Սյուկեյը գիբոններին պատկերել է մարմնի հատվածում մուգ և գլխի վրա բաց գույնի մորթիով (բաց գույնի մորթիով գիբոններ կարելի է տեսնել ճապոնացի մի քանի արվեստագետների մոտ), ինչպես ճապոնական նկարների մեծ մասում, գիբոններն ունեն մեծ գլուխ՝ պատված խիտ մազերով, և գլխի համեմատ շատ փոքր դունչ[6]։

Այդ ժամանակի չինական գրականության մեջ գիբոնը հաճախ նկարագրվում էր որպես մենության խորհրդանիշ, դաոսական ֆոլկլորում այն համարվում էր հսկայական էներգիայի (ցի) տիրապետողը[5][7]։ Սեսսոն Սյուկեյի որմնանկարում գիբոնները ձգվում են դեպի ջրի մեջ արտացոլված լուսնին և մարմնավորում են լուսավորության փնտրտուքն ու ձգտումը, բայց նրանց ուղին պարզում է, որ կեղծ է[5]։ Լուսավորությանն ամենամոտը, հավանաբար, միայնակ գիբոնն է, որը մեդիտացիա է անում և այն փնտրում իր ներսում, և ոչ թե դրսում[7]։ Դեպի լուսին կամ դրա արտացոլանքին ձգտող գիբոնը դարձել է ժամանակի ճապոնական արվեստի ամենահայտնի սյուժեներից մեկը[6]։ Այն հաճախ խորհրդանշում էր մարդկային հիմարությունն ու անիմաստ ցանկությունները[6]։ Լինելով զեն-բուդդայական վանական՝ Սեսսոն Սյուկեյն այս կտավում, ինչպես նաև իր բազմաթիվ այլ գործերում, արտացոլել է փիլիսոփայական և կրոնական մոտիվներ[5]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 http://www.metmuseum.org/art/collection/search/44696
  2. https://www.metmuseum.org/art/collection/search/44696
  3. http://www.metmuseum.org/art/collection/search#!/search?showOnly=highlights
  4. Մետրոպոլիտեն թանգարան — 1870.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 «猿猴捉月図屏風 Gibbons in a Landscape». The Metropolitan Museum of Art (անգլերեն).
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Thomas Geissmann. «Gibbon paintings in China, Japan, and Korea: Historical distribution, production rate and context» (PDF). Anthropological Institute, University Zürich-Irchel.
  7. 7,0 7,1 7,2 Rochelle Almeida. «Gibbons in Landscape» (անգլերեն).