Գաբրիել Լազյան

Գաբրիել Գուրգենի Լազյան (1893, Երզնկա, Էրզրումի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն - 1959, Կահիրե, Եգիպտոս), հասարակական-քաղաքական գործիչ, պատմաբան։ Հայ հեղափոխական դաշնակցություն կուսակցության անդամ։

Գաբրիել Լազյան
Ծնվել է	1893
Ծննդավայր	Երզնկա, Էրզրումի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է	1959
Մահվան վայր	Կահիրե, Եգիպտոս
Քաղաքացիություն	Թուրքիա
Մասնագիտություն	պատմաբան, հասարակական գործիչ և քաղաքական գործիչ
Կուսակցություն	ՀՅԴ

Կենսագրություն

Նախնական կրթությունը ստացել է ծննդավայրում, ապա ավարտել Կոստանդնուպոլիսի զինվորական վարժարանը։ 1914-1918 թթ. ծառայել է թուրքական բանակի գերմանական գլխավոր հրամանատարության սպայակույտում։ 1918 թ. Մուդրոսի զինադադարից հետո մեկնել է Հայաստան, 1918-1920 թթ. ծառայել հայկական բանակի գլխավոր սպայակույտում, զգալի դեր խաղացել հայկական բանակի առջև դրված դժվարին խնդիրների լուծման գործում։

Հայաստանում խորհրդային իշխանություն հաստատվելուց հետո, շատ այլ սպաների հետ ձերբակալվել է և աքսորվել։ Հետագայում կարողացել է անցնել արտասահման։

1921-1922-ին իբրև սպա ծառայել է հունական բանակում, մասնակցել հույն-թուրքական պատերազմին։ 1923-ին Աթենքում հրատարակել է «Նոր օր» թերթը, ընտրվել Հունաստանի Ազգային կենտրոնական վարչության անդամ։ Մեծ ներդրում ունի հունահայ գաղութի կյանքի կազմակերպման գործում։

1938-ից աշխատել է Կահիրեում, հիմնադրել «Հուսաբեր» մշակութային ընկերությունը, տպարան, հրատարակչություն, գրատուն։

Լազյանը գրել է բազմաթիվ պատմական ուսումնասիրություններ հայ ազգային-ազատագրական շարժման անվանի դեմքերի և Հայ դատի վերաբերյալ։

Երկեր

• Հայաստան եւ հայ դատը ըստ դաշնագրերու, Գահիրէ, 1942, 264 էջ։
• Յեղափոխական դէմքեր (մտաւորականներ եւ հայդուկներ), Գահիրէ, 1945, 413 էջ։
• Հայաստան եւ հայ դատը (վավերագրեր), Գահիրէ, 1946, 392 էջ։
• Դէմքեր հայ ազատագրական շարժումէն, Գահիրէ, 1949, 397 էջ։
• Հ. Յ. Դաշնակցութեան ալպոմ, Գահիրէ, 1953:
• Հայաստան եւ Հայ դատը հայ եւ ռուս յարաբերութիււններու լոյսին տակ, Գահիրէ, 1957, 442 էջ, 2-րդ հրատ., Թեհրան, 1985, 440 էջ, 3-րդ հրատ., Երևան, 1991, 435 էջ։

Գրականություն

• Ամիրյան Գ., Գաբրիել Լազյան, «Հայրենիք», 1960, թիվ 2, էջ 10-19

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։