Անյես Վարդա

Ֆրանսիացի կինոռեժիսոր, գեղարվեստական և վավերագրական կինոյի սցենարիստ և պրոդյուսեր, ինչպես նաև հայտնի լուսանկարիչ

Անյես Վարդա, անունը ի ծնե՝ Արլետ Վարդա (ֆր.՝ Agnès Varda, Arlette Varda, մայիսի 30, 1928(1928-05-30)[1][2][3][…], Իքսել, Բելգիա[4][5][6] - մարտի 29, 2019(2019-03-29)[7][8][9][…], Փարիզի 14-րդ շրջան, Ֆրանսիա[6]), ֆրանսիացի կինոռեժիսոր, գեղարվեստական և վավերագրական կինոյի սցենարիստ և պրոդյուսեր, ինչպես նաև հայտնի լուսանկարիչ։

Անյես Վարդա
Ծննդյան թիվ՝մայիսի 30, 1928(1928-05-30)[1][2][3][…]
Ծննդավայր՝Իքսել, Բելգիա[4][5][6]
Վախճանի թիվ՝մարտի 29, 2019(2019-03-29)[7][8][9][…] (90 տարեկան)
Վախճանի վայր՝Փարիզի 14-րդ շրջան, Ֆրանսիա[6]
Քաղաքացիություն՝ Ֆրանսիա
 Բելգիա
Մասնագիտություն՝լուսանկարիչ, սցենարիստ, վավերագիր, plastic artist և կինոռեժիսոր
Պարգևներ՝
«Մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի մեծ խաչի ասպետ[12] Պատվո լեգեոնի շքանշանի մեծ սրահ[13]

Լուի Դելյուկի մրցանակ

César Award for Best Documentary Short Film?

Ոսկե առյուծ

Կոնրադ Վոլֆի մրցանակ

[10]

«Սեզար» մրցանակ կինեմատոգրաֆում ակնառու վաստակի համար

Ռենե Կլերի մրցանակ

César Award for Best Documentary Film?

Ոսկե կառք

Լոս Անջելեսի կինոքննադատների ասոցիացիայի մրցանակ օտար լեզվով լավագույն ֆիլմի համար

Լիեժի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[11]

Պատվավոր ընձառյուծ

Honorary Palme d'Or?

National Society of Film Critics Award for Best Non-Fiction Film?

National Society of Film Critics Award for Best Non-Fiction Film?

Մաքս Բեքմանի մրցանակ

Դոնոսիտա պարգև

Գյոտեբորգի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[14]

Օսկար մրցանակ կինոարվեստում բացառիկ նվաճումների համար

L'Œil d'or?

Եվրոպական կինոակադեմիայի մրցանակ լավագույն փաստագրական ֆիլմի համար

[15]

Եվրոպական ֆիլմի ակադեմիայի մրցանակ

[16]
և

Բրյուսելի պատվավոր քաղաքացի

[17]
IMDb։ID 0889513
cine-tamaris.com/agnes-varda/

Վարդայի կինեմատոգրաֆիական ոճը տարբերում է վավերագրական ռեալիզմը, սոցիալական հարցերի և ֆեմինիզմի թեմայի նկատմամբ հետաքրքրությունը, ինչպես նաև վառ արտահայտված փորձարարական մոտեցումը։ Քննադատ Էլիսոն Սմիթի խոսքով՝ Անյես Վարդայի կարիերան կարևոր և հաճախ թերագնահատված ձայն է ժամանակակից ֆրանսիական կինոյում։ Նրա աշխատանքը նախանշել է նոր ալիքի առաջացումը, իսկ «Պուենտ-Կուրտ»-ը պարունակում է այդ շարժմանը բնորոշ շատ տարրեր, որոնք նրան ճանարում են բերել[18]։ Չնայած ֆրանսիական նոր ալիքի հետ սերտ կապին, ավելի ճիշտ կլինի ասել, որ Վարդան պատկանում է Ձախ ափի կինոռեժիսորների Նոր ալիքին։ Այս խումբն առանձնացրել է Բոհեմյան կյանքի հանդեպ սերը, գրականության և պլաստիկ արվեստի մեջ ներգրավվածության բարձր աստիճանը, և որպես արդյունք՝ փորձարարական կինեմատոգրաֆի նկատմամբ հետաքրքրությունը, ինչպես նաև ձախ քաղաքականության աստվածացումը»[19]։ Ձախ ափի խմբի առաջատար ռեժիսորներն են Քրիս մարկերը, Ալեն Ռենեն և Անյես Վարդան[19], նրան են հարել Ժան Պիեռ Մելվիլը, Ալեն Ռոբ-Գրիյեն և Մարգերիտ Դյուրասը[20], ինչպես նաև «Նոր վեպ» գրական շարժման ներկայացուցիչները։

Կինոյում իր աշխատանքի համար Վարդան արժանացել է Բեռլինի կինոփառատոնի «Արծաթե արջ» («Երջանկություն »ֆիլմի համար), Վենետիկի փառատոնի «Ոսկե առյուծ» («Առանց տանիքի, օրենքից դուրս ֆիլմի համար»), Լուի Դելլյուկիմրցանակին, երկու Սեզարի՝ վավերագրական աշխատանքների համար և պատվավոր Սեզարին՝ 2001 թվականին։ 2015 թվականին Կաննի կինոփառատոնում արժանացել է պատվավոր «Ոսկե արմավենու ճյուղ» մրցանակին[21]։

Կինոարվեստում ունեցած ավանդի համար «Օսկար» պատվավոր մրցանակի դափնեկիր։

Կենսագրություն

խմբագրել

Անյես Վարդան ծնվել է 1928 թվականի մայիսի 30-ին Բրյուսելում։ Նրա մայրը ֆրանսուհի էր, իսկ հայրը Մերձավոր Արևելքի փախստականների հունական ընտանիքից էր։ Վարդան Սորբոնում սովորել է գրականություն և հոգեբանություն, իսկ Լուվրի դպրոցում՝ արվեստի պատմություն։ Սկզբում Վարդան ցանկանում էր թանգարանային կուրատոր դառնալ, բայց լուսանկարչության դասընթացի ավարտից հետո փոխեց իր ծրագրերը։ Բավականին արագ ստեղծելով առաջին կարգի լուսանկարչի համբավ՝ Վարդան դարձել է Ավինյոնի թատերական փառատոնի և ազգային ժողովրդական թատրոնի պաշտոնական լուսանկարիչ, իսկ հետո շարունակել է կարիերան որպես ֆոտոլրագրող[22]։

2019 թվականի մարտի 29-ին 91 տարեկան հասակում մահացել է Անյես Վարդան։ Նա բուժվում էր քաղցկեղից, որը և հանդիսացել է մահվան պատճառ։

Լիամետրաժ գեղարվեստական ֆիլմեր

խմբագրել
Տարի Անվանում Բնօրինակ անվանում Նշումներ
1955 Պուենտ-Կուրտ La Pointe-Courte
1962 Կլեո 5-ից մինչև 7 Cléo de 5 à 7 Մասնակցություն Կաննի ՄԿՓ-ի մրցութային ծրագրին
1965 Երջանկություն Le bonheur Բեռլինի ՄԿՖ «Արծաթե արջ»
1966 Արարածներ Les creatures
1969 Առյուծի սեր Lions Love
1970 Նավսիկայա Nausicaa Հեռուստասերիալ
1977 Մեկը երգում է, մյուսը` ոչ L’une chante, l’autre pas
1981 Վավերագրողը Documenteur
1985 Առանց տանիքի, օրենքից դուրս Sans toit ni loi «Ոսկե առյուծ» Վենետիկի ՄԿՖ
1988 Քունգ Ֆուի վարպետ Kung-fu master!
1988 Ջեյն Բ. Անյեսի աչքերով Jane B. par Agnès V.
1991 Ժակոն Նանտից Jacquot de Nantes
1995 Սիմոն Սինեմի հարյուր և մեկ գիշերը Les cent et une nuits de Simon Cinéma

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 Agnes Varda (նիդերլ.)
  2. 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 filmportal.de — 2005.
  4. 4,0 4,1 4,2 http://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780199791286/obo-9780199791286-0004.xml
  5. 5,0 5,1 5,2 http://www.egs.edu/faculty/agnes-varda/biography/
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Fichier des personnes décédées
  7. 7,0 7,1 7,2 https://france3-regions.francetvinfo.fr/provence-alpes-cote-d-azur/alpes-maritimes/cannes/cineaste-agnes-varda-habituee-du-festival-cannes-est-decedee-age-90-ans-1646712.html
  8. 8,0 8,1 8,2 Who's Who in France (ֆր.)Paris: 1953. — ISSN 0083-9531; 2275-0908
  9. 9,0 9,1 9,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  10. Kulturnachrichten: Agnes Varda mit Konrad-Wolf-Preis ausgezeichnet und andere Meldungen (գերմ.) // Der Tagesspiegel / Hrsg.: S. CasdorffDeutschland: Verlag Der Tagesspiegel, 2001. — ISSN 1865-2263
  11. https://www.uliege.be/cms/c_9266244/fr/docteurs-honoris-causa-sur-proposition-des-autorites-de-l-uliege
  12. Décret du 14 mai 2013 portant élévation aux dignités de grand'croix et de grand officier (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773
  13. Décret du 14 avril 2017 portant élévation et nomination aux dignités de grand'croix et de grand officier — 2017.
  14. Fransk filmskapare och brittisk industridesigner blir hedersdoktorer på Konstnärliga fakultetenUniversity of Gothenburg, 2008.
  15. 2000 - The WinnersEuropean Film Academy.
  16. European Film Academy: 2014European Film Academy.
  17. https://datastore.brussels/web/data/dataset/ereburgers2/dataset-viewer-resource
  18. Smith, Alison. Agnes Varda Manchester University Press, 1998. Pg 3
  19. 19,0 19,1 «The Left Bank Revisited: Marker, Resnais, Varda», Harvard Film Archive, [1] Արխիվացված 2015-09-07 Wayback Machine Access date: 16 August 2008.
  20. Donato Totaro, Offscreen, Hiroshima Mon Amour review, 31 August 2003. [2] Access date: 16 August 2008.
  21. «ВСТРЕЧА — Аньес Варда получает Почетную «Золотую пальмовую ветвь» — Festival de Cannes 2015 (Международный Кинофестиваль)». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 29-ին.
  22. Agnès Varda movies, photos, movie reviews, filmography, and biography — AllMovie

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անյես Վարդա» հոդվածին։