Անդրեա Ալեքսի
Անդրեա Ալեքսի (ալբ․՝ Andrea Nikollë Aleksi, Andrea Alessi, Andrija Aleši, մոտ 1425, Լեժա, Ալբանիա - մոտ 1504[1], Սպլիտ), ալբանացի ճարտարապետ, նկարիչ և քանդակագործ[2]։
| Անդրեա Ալեքսի | |
|---|---|
| Ի ծնե | Անդրեա Ալեքսի |
| Ծնվել է | մոտ 1425 |
| Ծննդավայր | Լեժա, Ալբանիա |
| Մահացել է | մոտ 1504[1] |
| Վախճանի վայր | Սպլիտ |
| Ազգություն |  Ալբանիա |
| Ճյուղ(եր) | ճարտարապետություն, նկարչություն, քանդակագործություն |
| Գործունեություն | ճարտարապետ նկարիչ քանդակագործ |
 Aleksi Andrea Վիքիպահեստում | |
Համարվում է Դալմաթյան վերածննդի ժամանակաշրջանի ամենահեղինակավոր նկարիչներից մեկը։
Կենսագրություն Խմբագրել
Անդրեա Ալեքսին ծնվել է Լեժայում և կարող է ավելի շուտ տեղական ալբանական ծագում ունենալ, քան իտալական[3]։ Այլ աղբյուրներ փաստում են, որ նա ծագումով իտալացի է[4]։ Այնուհետև տեղափոխվել է Դալմաթիայի Սփլիթ քաղաք, որտեղ ուսանել է քանդակագործ Մարկ Տրոյային։ Կյանքի մեծ մասն ապրել և ստեղծագործել է Դալմաթիայում։ Եղել է Ջորջո դա Սեբենցոյի աշակերտը։ Նրա նշանավոր գործերից է 1466 թվականին Նիկոլո դի Ջիովանի Ֆիորենտինոյի հետ Տրոգիրի Սուրբ Հովհաննես տաճարի աշխատանքները։
Սուրբ Հակոբ տաճարի նմանությամբ այն կառուցված է ծայրահեղ ճշգրտությամբ ստեղծված մեծ քարե բլոկներից։ Համաձայն անտիկ իդեալների՝ այն ճարտարապետության և քանդակագործության եզակի ներդաշնակություն է ապահովում։ Ներսի կողմից պատերը ողորկ չեն։ Տաճարի մեջտեղում՝ խորանին, Տրոգիրի սուրբ Հովհաննեսի սարկոֆագն է՝ շրջապատված լուսամփոփները ձեռքներին պուտտեներով, որոնք կարծես լույս են տալիս դժոխքի դռներից։ Նրանց վերևում Քրիստոսի և առաքյալների քանդակներով որմնախորշերն են (հիմնականում Ալեքսի աշխատանքն է)։ Կեսոնային առաստաղի մեջտեղում Աստծո պատկերն է և հրեշտակների 96 գլուխներ։ Մանկական ժպտացող դեմքերով լի տաճարը տարբերվում է այդ ժամանակաշրջանի եվրոպական արվեստից։
Անդրեան հայտնի է նաև Իտալիայում գտնվող իր առևտրականների արձաններով, 1454 թվականին Դալմաթիայի Արաբե կղզու եկեղեցու «Տրոգիրի մկրտարան» որմնանկարներով, որը նա ստորագրել է 1467 թվականին՝ ANDREAS ALEXIUS DURRACHINUS OPIFEX MCCCCXII (Անդրեա Ալեքսի, արվեստագետ Դուրրեսից, 1462)։
Մահացել է 1505 թվականին, Դուրրասում։
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (գերմ.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
- ↑ Harvard Slavic Studies։ Harvard University Press։ 1957։ «Marulic is listed as examinator in 1478 and again in 1479, when one of the most distinguished sculptors and architects of Dalmatia. Andrea Alessi, appeared before him as a witness.»
- ↑ Walker Art Gallery։ Annual Report and Bulletin of the Walker Art Gallery, Liverpool։ «Andrea Alessi, architect and sculptor, was a native of Durazzo in Albania and possibly of local rather than Italian origin.»
- ↑ The World and Its Peoples: Yugoslavia, Rumania, Bulgaria, Albania։ Greystone Press, 1965։ «Another Italian was Andrea Alessi, from Durres in modern Albania, who introduced the use of fluted pilasters...»