Վիքիպեդիա

Անասնաֆերմա (մուլտֆիլմ)

«Անասնաֆերմա» (անգլ.՝ Animal Farm), վավերագրական ռեժիսորներ Ջոն Հալասի և Ջոյ Բատչելորի 1954 թվականի մուլտիպլիկացիոն դրամատիկական ֆիլմը։ Այն ստեղծել են Հալասը և Բատչելորը և մասամբ ֆինանսավորվել է Կենտրոնական հետախուզական վարչության (ԿՀՎ) կողմից, որը նույնպես փոփոխություններ է կատարել բնօրինակ սցենարում[2][3][4]։ Մորիս Դենեմը հնչյունավորել է բոլոր կենդանիներին ֆիլմում, որը նկարահանվել է Ջորջ Օրուելի 1945 թվականի համանուն վեպի հիման վրա[5]։

Անասնաֆերմա
անգլ.՝ Animal Farm
Տեսակմուլտֆիլմ
Ժանրգրական ստեղծագործության էկրանավորում, դրամա և երգիծանք
Թեմաքաղաքականություն[1] և Սառը պատերազմ
Հիմնված էԱնասնաֆերմա
ՌեժիսորJohn Halas? և Joy Batchelor?
ՀնչյունավորումՄորիս Դենհեմ
ՊատմողGordon Heath?
ՊրոդյուսերJohn Halas? և Joy Batchelor?
ԵրաժշտությունMátyás Seiber?
Երկիր Միացյալ Թագավորություն
Լեզուանգլերեն
ԸնկերությունHalas and Batchelor?
ԴիստրիբյուտորDistributors Corporation of America? և Նեթֆլիքս
Տևողություն72 րոպե
Թվականդեկտեմբերի 29, 1954

Ֆիլմի էկրանավորման իրավունքը ձեռք է բերվել Օրուելի այրուց՝ Սոնյա Օրուելից, այն բանից հետո, երբ նրան դիմել են քաղաքականության համակարգման գրասենյակում (OPC) աշխատող գործակալները, ԿՀՎ-ի ստորաբաժանումը, որը զբաղվում էր կոմունիզմի դեմ պայքարի համար մշակույթի օգտագործմամբ[6]։

Չնայած ձախողմանը վարձույթում, ֆիլմը 2000-ական թվականներին արագորեն հայտնի է դարձել Միացյալ Թագավորության, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների ուսումնական հաստատություններում [7][8][9] և անգլախոս այլ երկրներում, ինչպիսիք են Ավստրալիան, Կանադան և Նոր Զելանդիան, չնայած տասնհինգ տարի պահանջվել է շահույթ ստանալու համար։

Սյուժե

խմբագրել

«Մանոր» ագարակը անմխիթար վիճակում է պարոն Ջոնսի հարբեցողության պատճառով: Մրցանակային խոզուկը ՝ ծեր Մայորը, խրախուսում է ընտանի կենդանիներին վանել Ջոնսին և մահից առաջ նրանց սովորեցնում է «Անգլիայի գազանները»հեղափոխական երգը։ Չկերակրվելու պատճառով մայոր Սնոուբոլի իրավահաջորդը կենդանիներին տանում է պահեստ ՝ սնունդ ստանալու համար.Այնուհետև ստիպում է նրանց վտարել Ջոնսին, վերանվանել ագարակը «Անասնաֆերմա» և ոչնչացնել ճնշման զենքերը, որոնք օգտագործվել են նրանց դեմ։ Նրանք որոշում են չապրել ֆերմայում, թեև թամբված վարազ Նապոլեոնը հետաքրքրություն է ցուցաբերում և սկսում է գաղտնի մեծացնել լքված ձագերի ձագերին։

Գոմի պատին գրված են անիմալիզմի պատվիրանները, որոնցից ամենակարևորն ասում է. «բոլոր կենդանիները հավասար են»: Ֆերման աշխատում է առանց խափանումների, իսկ կերերը առատ են։ Խոզերը դառնում են առաջնորդներ և պահանջում են հատուկ սնուցում «իրենց մտավոր գործունեության շնորհիվ»: Սնոուբոլն առաջարկում է հողմաղաց կառուցել, Մինչդեռ Նապոլեոնը դեմ է դրան և իր շներին հրամայում է Սնոուբոլին դուրս հանել ֆերմայից՝ նրան հայտարարելով դավաճան և իրեն հռչակելով առաջնորդ: Նա չեղյալ է հայտարարում ֆերմերային քաղաքականության հանդիպումները, յուրացնում է որոշումներ կայացնելու բոլոր լիազորությունները և առաջ է մղում հողմաղաց կառուցելու ծրագիրը, որը նա մերժեց, երբ առաջարկեց իր մրցակիցը:

Խոզերը փոխում են իրենց օրենքները: «Ոչ մի կենդանի չպետք է քնի անկողնում» վերածվում է «ոչ մի կենդանի չպետք է քնի անկողնում սավաններով»: Նապոլեոնը հավի ձվերը փոխանակում է պարոն Ուիմփերի ժելեների և մուրաբաների հետ: Հավերը ապստամբեցին և սկսեցին ձվեր նետել խոզերի վրա, երբ նրանք փորձեցին բռնի ուժով Վերցնել ձվերը։ Վախի միջոցով իր կամքը պարտադրելու համար Նապոլեոնը կազմակերպել է ցուցադրական գործընթաց, որի ընթացքում ոչխարն ու բադը մեղադրվել են դավաճանության մեջ և մորթվել շների կողմից: Նրանց արյունն օգտագործվում է «ոչ մի կենդանի չպետք է սպանի մեկ այլ կենդանու» պատվիրանին «առանց պատճառի»բառերը ավելացնելու համար։ Նապոլեոնն արգելել է «Անգլիայի գազաններին» ՝ հեղափոխությունն ավարտված հայտարարելով և իրականացնելով անասնաֆերմայի երազանքը։

Նախանձ ֆերմերները հարձակվում են Անասնաֆերմայի վրա, և Ջոնսը իր հետ պայթեցնում է հողմաղացը։ Կենդանիները մարդկային կյանքերի գնով հաղթում են հսկայական ճակատամարտում: Բռնցքամարտիկը, աշխատանքային ձին, վիրավոր, աշխատում է հողմաղացը վերականգնելու ուղղությամբ, մինչև որ վթարի հետևանքով լուրջ վնասվածք ստանա: Նապոլեոնը բռնցքամարտիկին տանում է ֆուրգոնով, որում Բենջամին էշը ճանաչում է Ուիմփերի սոսինձի գործարանը: Նապոլեոնի տեղակալ մատնիչը տապանաքարի ելույթ է ունենում ՝ պնդելով, որ բռնցքամարտիկի վերջին խոսքերը Նապոլեոնի փառաբանությունն էին։ Կենդանիները տեսնում են քարոզչության միջոցով, բայց նրանց քշում են մռնչացող շները: Խոզերը բռնցքամարտիկի հիշատակին վիսկի են խմում, որը գնել են նրա կյանքի գնով։

Տարիներ են անցել, և Նապոլեոնը հարևան ֆերմաները վերածել է ձեռնարկության։ Խոզերը ուղիղ քայլում են, մտրակներ են հագնում, ալկոհոլ են օգտագործում և հագուստ են կրում։ Պատվիրանները հանգում են մեկ արտահայտության. «բոլոր կենդանիները հավասար են, բայց որոշ կենդանիներ ավելի հավասար են, քան մյուսները»: Նապոլեոնը ճաշկերույթ է կազմակերպել խոզաբույծների պատվիրակության համար, ովքեր շնորհավորել են նրան, որ նա ունի երկրի ամենաաշխատասեր կենդանիները ՝ սննդի նվազագույն սպառմամբ: Նրանք կենաց են բարձրացնում ապագայի համար, որտեղ խոզերն ամենուր ֆերմերային տնտեսություններ են ունենում: Բենջամինը պատկերացնում է, որ խոզերը նմանվել են Պարոն Ջոնսին:

Հասկանալով, որ իրենց վիճակը նույնիսկ ավելի վատ է, քան հեղափոխությունից առաջ, կենդանիները ներխուժում են ֆերմա: Պահակները չափազանց հարբած են գործելու համար (նրանց լիարժեք մուտք է տրվել թորման գործարան), մինչդեռ կենդանիները ներխուժում են տուն, մորթում Նապոլեոնին և խոզերին մինչև մահ և իրենց ազատության հետ միասին վերադարձնում են ագարակը:

Արտադրություն

խմբագրել

Զարգացում

խմբագրել

1950 թվականին Օրուելի մահից հետո նրա այրին՝ Սոնյա Օրուելը, «Անասնաֆերմա» ֆիլմի իրավունքները վաճառեց ռեժիսորներ Կառլթոն Օլսոպին և Ֆարիս Ֆարին։ Նա չգիտեր, որ նրանք իրականում Կենտրոնական հետախուզական վարչության քաղաքականության համակարգման գրասենյակի գաղտնի գործակալներն են, որոնք ֆինանսավորել են հակակոմունիստական արվեստը Է. Հովարդ Հանթ-ի հոգեբանական պատերազմի սեմինարի համար: Հանթն ընտրել է «Ժամանակի երթ» ֆիլմի պրոդյուսեր Լուի դե Ռոշմոնին և նրա պրոդյուսերական ընկերությանը ՝ որպես ֆիլմի արտադրության կեղծ կազմակերպություն[10]։ Դե Ռոշմոնը համաձայնել է ազատել «սառեցված ֆունտները», որոնք գոյացել են իր նախորդ՝ «կորած սահմանները» ֆիլմի տոմսերի վաճառքից, որոնք պետք է ծախսվեին Միացյալ Թագավորությունում արտադրված կինոարտադրության վրա[11]։

Ջոն Հալասը և Ջոյ Բատչելորը ընտրվել են որպես ռեժիսորներ ՝ Մարշալի պլանի և Մեծ Բրիտանիայի տեղեկատվության նախարարության կողմից ստեղծված վավերագրական ֆիլմերի վրա իրենց աշխատանքի շնորհիվ։ ԿՀՎ-ն նաև չէր վստահում ամերիկացի անիմատորներին և նկարազարդողներին ՝ Մաքարթիզմ և հոլիվուդյան սև ցուցակ պատճառով: Հալասը և Բատչելորը վարձել են Ջոն Ֆ.Ռիդին ՝ նախագծին մասնակցող միակ ամերիկացուն, որպես Ուոլթ Դիսնեյի ստուդիայի Անիմացիայի ռեժիսոր։ Նրանք նաև վարձել են ութսուն անիմատորներից բաղկացած թիմ the Rank Organization-ի լուծարված անիմացիոն ստորաբաժանումից: Չնայած իրենց անցյալին ՝ Հալասը, Բատչելորը և անիմատորների թիմը չգիտեին, որ ֆիլմը ստեղծվել է ԿՀՎ-ի նախաձեռնությամբ և ֆինանսական աջակցությամբ[2][3][12]։

Ֆիլմագրություն

խմբագրել

Հալասը և Բատչելորը պայմանագիր են կնքել լիամետրաժ ֆիլմի արտադրության համար 1951 թվականի նոյեմբերին, իսկ աշխատանքն ավարտվել է 1954 թվականի ապրիլին։ Անիմացիան արվել Է Լոնդոնում, իսկ օպերատորական աշխատանքը՝ Գլոստերշիրում[11]։ Նկարահանումների ժամանակ Դե Ռոշմոնը, գործելով ԿՀՎ-ի անունից, վերաշարադրել է Ֆիլմի սյուժեն Ֆիլիպ Ստրապի և Լոթար Վոլֆի օրիգինալ վեպի հիման վրա, որպեսզի վերջում մյուս կենդանիները հաջողությամբ ապստամբեն խոզերի դեմ։ Բատչելորը կտրականապես դեմ էր այս փոփոխությանը, չնայած Հալասը հետագայում պաշտպանել է նրան: Ֆրեդրիկ Ուորբուրգը ՝ վեպի Հրատարակիչ և Միացյալ Թագավորության գաղտնի հետախուզական ծառայության նախկին գործակալ, նույնպես հանդես էր գալիս որպես խորհրդատու ՝ առաջարկելով Հին մայորին տալ Ուինսթոն Չերչիլի արտաքինին նման տեսք[10]։ Առաջարկվող տեսարաններից մեկում Սնոուբոլը ցուցադրվել է «արևադարձային երկրում» աքսորում, որտեղ նրան այցելել է բարեսիրտ տեսք ունեցող խոզ, որը հանկարծ դառնում է Նապոլեոնի շներից մեկը և կծում Սնոուբոլի կոկորդը ՝ ընդօրինակելով Տրոցկու սպանությունը[13]։

ԿՀՎ-ի ներդրողները պնդում էին, որ ի սկզբանե խիստ մտահոգված էին, որ Սնոուբոլը չափազանց համակրելի է ներկայացվել սցենարի վաղ տարբերակներում, և որ Բատչելորի սցենարը ենթադրում էր, որ Սնոուբոլը խելացի, դինամիկ, համարձակ է: Հուշագրում ասվում էր, որ Սնոուբոլը պետք է ներկայացվի որպես մտավորական մոլեռանդ, որի ծրագրերը, եթե իրականացվեին, կհանգեցնեին ոչ պակաս աղետի, քան Նապոլեոնի օրոք։ Հետագայում Դե Ռոշմոնը կատարեց այս փոփոխությունները ՝ Սնոուբոլին դարձնելով ավելի տիրակալ և պաշտոնական:[14]

Ներդրողները նաև ցանկանում էին, որ ֆիլմը տարբերվի «լավ և վատ ֆերմերների» միջև ՝ բացատրելով, որ նրանք վախենում էին, որ ֆիլմը կարող է վիրավորել ամերիկյան գյուղատնտեսական հանդիսատեսին: Նրանք պնդում էին, որ Ջոնսը պետք է ցուցադրվի որպես միակ վատ ֆերմեր, իսկ մնացած մարդկային հակառակորդները ՝ որպես ֆերմերներ, և որ ֆիլմը պետք է ցույց տա, թե ինչպես են ավելի համակրելի ֆերմերները խուսափում Ջոնսից: Ներդրողները ցանկանում էին ցույց տալ, որ ոչ բոլոր կենդանիներն են ապստամբության պատճառներ ունեցել, և արդյունքում ավելացվել է մի դրվագ, որը ցույց է տալիս, թե ինչպես են այլ ֆերմերային տնտեսությունների որոշ կենդանիներ մերժում ապստամբության մասին լուրերը[14]։

Թողարկում

խմբագրել

Ֆիլմը ստացել է «U» (Ունիվերսալ) վարկանիշ և հարմար է բոլոր տարիքի հանդիսատեսի համար:[15]

Մեծ Բրիտանիայում ֆիլմի նախնական վաճառքի գովազդի մեծ մասը կենտրոնացած էր այն բանի վրա, որ այն բրիտանական ֆիլմ է, այլ ոչ թե Հոլիվուդյան ստուդիաների արտադրանք:[16]

Անասնաֆերմայի տեսարանները, 1954 թվականի 'հազար ինը հարյուր ութսունչորս» հեռուստածրագրի հետ միասին, ցուցադրվել են» երկու Ուինսթոններում ՝ Սայմոն Շամայի Բրիտանիայի պատմությունը հաղորդաշարի վերջին դրվագում, որը հեռարձակվել է 2002 թվականի հունիսի 18-ին։

Անասնաֆերմայի թողարկումից չորս տասնամյակ անց սառը պատերազմի պատմաբան Թոնի շոուն, ուսումնասիրելով ֆիլմի արխիվները, պարզեց, որ ԿՀՎ-ն գաղտնի ձեռք է բերել այդ ֆիլմի իրավունքները: ԿՀՎ-ն նաև փոխեց ֆիլմի ավարտը այնպես, որ կոմունիստներին ներկայացնող խոզերը տապալվեցին ֆերմայի այլ կենդանիների կողմից:[17]

Ընդունելություն և Ժառանգություն

խմբագրել

Կինոքննադատ Կ. Ա. Լեժենն այն ժամանակ գրել է. «Ես ողջունում եմ Անասնաֆերման որպես հիանալի աշխատանք... [նկարահանող խումբը] ֆիլմը ստեղծեց աչքերի, ականջների, սրտի և մտքի համար»: Հատկապես բարձր են գնահատվել Մաթիաս Զայբերի երաժշտությունը և Մորիս Դենեմի վոկալ կատարումը (Դենեմը ֆիլմում հնչեցրել է կենդանիների բոլոր ձայներն ու ձայները)։ Անիմացիայի ոճը նկարագրվել է որպես»Դիսնեյը լրջացավ»: Ֆիլմը ստացել է Rotten Tomatoes-ի գնահատականը ՝ հիմնված քննադատների արձագանքների վրա։

Փոփոխված ավարտը որոշ քննադատությունների տեղիք տվեց, և մի թերթ գրել է.Օրուելին դուր չէր գա այս մեկ փոփոխությունը՝ իր սովորական քարոզչությունը փոխարինելով սեփական զուսպ, մելամաղձոտ երգիծանքով:[18]

Ֆիլմը աղետի ենթարկվեց տոմսարկղերում՝ ցուցադրելով ֆինանսական ամենափոքր կորուստները 1954 ֆինանսական տարում՝ բոլոր ժամանակների ամենաթանկ ճգնաժամերից մեկը: Ֆիլմի բյուջեն վերականգնվել է միայն թողարկումից տասնհինգ տարի անց։ [19]

Կոմիքսի հարմարեցում

խմբագրել

1954 թվականին Ֆիլմի անիմատորներից Հարոլդ Ուիթաքերը այն վերածեց կոմիքսի, որը տպագրվել է բրիտանական տարբեր տարածաշրջանային թերթերում։ [20]

Ժողովրդական մշակույթում

խմբագրել

The Clash խումբը ֆիլմից մի կադր է օգտագործել իր 45 րոպեանոց «Անգլիայի քաղաքացիական պատերազմ» սինգլում։ [21]

Տնային մեդիա սարքեր

խմբագրել

Animal Farm-ը թողարկվել է Super 8 film-ի կողմից 1970-ականներին և ստացել է տնային տեսանյութերի մի քանի թողարկումներ Մեծ Բրիտանիայում և Ամերիկայում: Ամերիկյան VHS տեսաերիզները թողարկվել են Media Home Entertainment, Վեստրոն վիդեո, Ավիդ վիդեո, Ոամ!, ԱՄՆ Entertainment և Բուրբանկ վիդեո ընկերությունների կողմից։ ԱՄՆ-ում ֆիլմն առաջին անգամ DVD-ով թողարկվել է 2002 թվականին Sterling Entertainment Group-ի կողմից, Հալաս և Բատչելոր կալվածքների լիցենզիայի տակ:[22] Universal Pictures Home Entertainment-ը DVD-ով ֆիլմը թողարկել է Մեծ Բրիտանիայում 2003 թվականին։ 2004 թվականին Home Vision Entertainment-ը (HVE) Միացյալ Նահանգներում թողարկեց հատուկ ֆիլմի DVD, որը նույնպես թողարկվեց Հալասի և Բատչելորի լիցենզիայի ներքո, որը ներառում էր նաև Թոնի Ռոբինսոնի նկարահանած վավերագրական ֆիլմը։ [23]

2014 թվականին Network Distributing - ը թողարկեց ընկերության 60-ամյակի Blu-ray-ը միայն Մեծ Բրիտանիայում։ [24]

Ծանոթարություններ

խմբագրել
  1. ↑ http://collections-search.bfi.org.uk/web/Details/ChoiceFilmWorks/150066338
  2. ↑ 2,0 2,1 Orwell Subverted, Daniel Leab, p.11
  3. ↑ 3,0 3,1 Sibley, Brian. Audio commentary on UK 2003 'Special Edition' DVD release of Animal Farm
  4. ↑ Senn, Samantha (2015). «All Propaganda is Dangerous, but Some are More Dangerous than Others: George Orwell and the Use of Literature as Propaganda». Journal of Strategic Security. University of South Florida Board of Trustees. 8 (3): 151. doi:10.5038/1944-0472.8.3S.1483. JSTOR 26465253.
  5. ↑ Maurice Denham - IMDb
  6. ↑ Senn, Samantha (2015). «All Propaganda is Dangerous, but Some are More Dangerous than Others: George Orwell and the Use of Literature as Propaganda». Journal of Strategic Security. 8 (3): 149–161. doi:10.5038/1944-0472.8.3S.1483. ISSN 1944-0464. JSTOR 26465253.
  7. ↑ Senn, Samantha (2015). «All Propaganda is Dangerous, but Some are More Dangerous than Others: George Orwell and the Use of Literature as Propaganda». Journal of Strategic Security. 8 (3): 151. doi:10.5038/1944-0472.8.3S.1483. JSTOR 26465253.
  8. ↑ Rodden, John (September 1991). «Reputation, Canon-Formation, Pedagogy: George Orwell in the Classroom». College English. 53 (5): 505. doi:10.2307/377460. JSTOR 377460 – via JSTOR.
  9. ↑ Shaw, Tony (October 2003). «Some Writers are More Equal than Others: George Orwell, the State and Cold War Privilege». Cold War History. 4 (1): 145. doi:10.1080/14682740312331391774. S2CID 153507299 – via Research Gate.
  10. ↑ 10,0 10,1 Karl Cohen (7 March 2003). «The cartoon that came in from the cold | Culture». The Guardian. London.
  11. ↑ 11,0 11,1 «Animal Farm». AFI Catalog. Վերցված է 2022-10-15-ին.
  12. ↑ «How the CIA brought Animal Farm to the screen». www.telegraph.co.uk. Վերցված է 2022-10-15-ին.
  13. ↑ Orwell Subverted: The CIA and the Filming of Animal Farm, p. 38
  14. ↑ 14,0 14,1 Orwell Subverted: The CIA and the Filming of Animal Farm, pp. 75–79
  15. ↑ «ANIMAL FARM | British Board Of Film Classification». bbfc.co.uk. Վերցված է 2023-11-25-ին.
  16. ↑ «Animal Farm trailer». Youtube. Արխիվացված օրիգինալից 2021-12-19-ին.
  17. ↑ «How Hollywood became the unofficial propaganda arm of the U.S. military». CBC News. 2020-05-11. Վերցված է 2022-06-06-ին.
  18. ↑ Author unknown, "Animal Farm on the screen", The Manchester Guardian, 1955.
  19. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Variety» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  20. ↑ «Harold Whitaker». lambiek.net. Վերցված է 23 September 2017-ին.
  21. ↑ «An Ezine for record collectors and enthusiasts». Endless Groove. Արխիվացված է օրիգինալից 24 September 2015-ին.
  22. ↑ Animal Farm DVD, Վերցված է 2024-03-18-ին
  23. ↑ Amazon.com
  24. ↑ «Animal Farm». Amazon.

Աղբյուրներ

խմբագրել
 
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Անասնաֆերմա_(մուլտֆիլմ)&oldid=10050001» էջից