Այսլեբեն
Լյութերշտադտ Այսլեբեն, Լյութերշտադ Էյսլեբեն ( գերմ.՝ Lutherstadt Eisleben - Լյութերի քաղաք Այսլեբեն), քաղաք և համայնք Գերմանիայում, Սաքսոնիա -Անհալթ երկրամասի Մանսֆելդ-Զյուդհարց շրջանում, որտեղ մեծությամբ երկրորդ բնակավայրն է։ Ընկած է Հարց լեռների արևելյան մասում, Լայպցիգից 60 կիլոմետր դեպի արևմուտք։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Այսլեբեն | |||||
| գերմ.՝ Lutherstadt Eisleben | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Գերմանիա | ||||
| Մակերես | 143,87 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 114 մետր | ||||
| Պաշտոնական լեզու | գերմաներեն | ||||
| Բնակչություն | ▲22 639 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2022)[1] | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+1[2] և UTC+2 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 03475, 034773 և 034776 | ||||
| Փոստային դասիչ | 06295 | ||||
| Ավտոմոբիլային կոդ | MSH | ||||
| Պաշտոնական կայք | eisleben.eu(գերմ.) | ||||
| |||||
Պաշտոնական կոդը ՝ 15 2 60 017։
Մինչև 1946 թվականը կոչվում էր Այսլեբեն / Eisleben: Լյութերշտադտ բաղադրիչը ( գերմ.՝ Lutherstadt )՝ «Լյութերի քաղաքը» ավելացվել է ի պատիվ Մարտին Լյութերի, ով ծնվել, մկրտվել և մահացել է այս քաղաքում։ Այսլեբենում և Վիտենբերգում Լյութերին առնչվող հուշարձանները 1996 թվականից ներառվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում։
Համայնքը բաժանված է 12 շրջանների։
Պատմություն խմբագրել
Այսլեբենն առաջին անգամ հիշատակվել է 997 թվականին՝ որպես Իսլեբիա անունով տոնավաճառային վայր, իսկ 1180 թվականից հիշատակվել է որպես քաղաք։
1933 թվականին Այսլեբենի գիմնազիաներից մեկը ենթարկվել է գրոհայինների հարձակմանը, որը պատմության մեջ մտավ որպես գերմանական՝ այսլեբենյան արյունոտ կիրակի։
Մինչև 20-րդ դարի կեսերը Այսլեբենում հանքարդյունաբերությունը տնտեսության հիմնական ճյուղն էր։ Ներկայումս քաղաքի տնտեսությունը հիմնված է զբոսաշրջության վրա։ Բացի այդ, զարգացած են ճշգրիտ մեքենաշինությունը, քիմիական արդյունաբերությունը և հագուստի արտադրությունը[3]։
Ժողովրդագրություն խմբագրել
Արտագաղթի և ծնելիության նվազման պատճառով բնակչության թվաքանակը 1960-ականների կեսերից անշեղորեն նվազում է, թեև քաղաքի տարածքը անընդհատ ընդլայնվում է։
| Տարի | Բնակչություն | Տարի | Բնակչություն |
|---|---|---|---|
| 1964 թ | 44773 | 2010 թ | 25489 |
| 1971 թ | 41682 | 2011 թ | 25380 |
| 1981 թ | 37330 | 2012 թ | 24384 |
| 1989 թ | 35374 | 2013 թ | 24284 |
| 1995 թ | 31882 թ | 2014 թ | 24346 |
| 2000 թ | 29526 թ | 2015թ | 24198 թ |
| 2002 թ | 28848 | 2016թ | 23940 թ |
| 2004 թ | 28040 | 2017թ | 23651 |
| 2006թ | 27037 | 2018 թ | 23373 |
| 2008 թ | 26190 թ | 2020 թ | 22668 |
Քաղաքի կառուցվածքը խմբագրել
Լյութերշտադտ Այսլեբեն քաղաքը բաժանված է հետևյալ շրջանների.
| Տարածք | Բնակիչների թիվը | Համայնքը կազմավորվել է՝ | Այսլեբենի շրջաններ |
|---|---|---|---|
| Հելֆտա | մոտ. 6000 | 1. 1960 թվականի հունվար | |
| Ֆոլկշտադտ | 1.271 | 1. 2004 թվականի հունվար | |
| Ռոտենշիրմբախ | 672 թ | 1. 2005 թվականի հունվար | |
| Վոլֆեռոդ | 1.309 | 1. 2005 թվականի հունվար | |
| Պոլլեբեն | 1.079 | 1. 2006 թվականի հունվար | |
| Ուտերիսդորֆ | 461 | 1. 2006 թվականի հունվար | |
| Բիշոֆրոդե | 693 | 1. 2009 թվականի հունվար | |
| Օստերհաուզեն | 1.031 | 1. 2009 թվականի հունվար | |
| Շմալցեռոդե | 288 | 1. 2009 թվականի հունվար | |
| Հեդերսլեբեն | 755 | 1. 2010 թվականի հունվար | |
| Օբերիսդորֆ | մոտ. 200 | 1. 2010 թվականի հունվար | |
| Բուրգսդորֆ | 196 | 1. 2010 թվականի հունվար |
Քույր քաղաքներ խմբագրել
Անվանի այսլեբենցիներ խմբագրել
- Գերտրուդա Մեծ (1256–1302), կաթոլիկ սուրբ, գերմանացի միստիկ։
- Մարտին Լյութեր (1483–1546), բողոքական աստվածաբան
- Յոհան Ագրիկոլա (1494–1566), բողոքական աստվածաբան
- Ֆիլիպ Կրուսիուս ֆոն Կրուզենշտեռն (1597-1676), դիվանագետ, Կրուզենշտեռնների ընտանիքի հիմնադիր
- Ֆրիդրիխ Գոտլիբ Քյոնիգ ( 1774–1833), արագընթաց տպագրական մեքենայի գյուտարար
- Կարլ Անտոնովիչ Տրինիուս ( Կարլ Բերնհարդ Տրինիուս ) (03/07/1778 - 03/12/1844) - գերմանացի և ռուս բուսաբան, Սանկտ Պետերբուրգի Գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս (1823)։
- Էռնստ Լոյշներ (23.03.1826, Վալդենբուրգ - 05.03.1898 Էյսլեբեն), գերմանացի հանքարդյունաբերության պաշտոնյա, քաղաքական գործիչ։
- Տիմո Հոֆման (ծն. 1974), բռնցքամարտիկ։
Լուսանկարներ խմբագրել
-
Շուկայի հրապարակը -
-
Շուկայի հրապարակը -
-
-
-
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2022 (գերմ.) — DESTATIS, 2023.
- ↑ GeoNames — 2005.
- ↑ encyklopedia PWN|id = 3896904|tytuł=Eisleben|data dostępu=2021-06-25
- ↑ https://www.memmingen.de/buergerservice/politik/partnerstaedte.html
Գրականություն խմբագրել
- «Эйслебен». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Luther Memorials in Eisleben and Wittenberg UNESCO Official Website
- Luther Sites in Eisleben
- 3D - model of the Birthplace Luther
- Պաշտոնական կայքէջը
- Mansfeld Mining Railway Museum-ի կայքը (գերմ. Mansfelder Bergwerksbahn )
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Այսլեբեն» հոդվածին։ |