Ալմանախ

Ալմանախ (արաբ․՝ ألمناخ‎‎ - օրացույց), որևէ ընդհանուր հատկանիշով (թեմատիկ, ժանրային, գաղափարա-գեղարվեստական, տեղային) առնչված գրականություն։

1739 թվականի ալմանախ

Պատմություն

Միջնադարում ալմանախ էին կոչում արաբներից փոխառնված աստղաբաշխական և այլ կարգի գուշակումներ պարունակող հավաքածուները։ Աստիճանաբար դրանք լրացվեցին պատմական իրադարձությունների, տոնավաճառների, դրամափոխությունների մասին լուրերով, պատմվածքներով, անեկդոտներով։ Հետագայում դրանք դարձան կամ օրացույցային տեղեկատուներ, կամ էլ գրական հավաքածուներ։ Լինում են երաժշտական, թատերական, կանանց, մանկական և այլ ալմանախներ։

Գրական ալմանախներ

Գրական առաջին ալմանախը տպագրվել է Ֆրանսիայում` «Մուսաների ալմանախ» (Փարիզ, 1764-1833)։

• Վահան Տերյանը, Ալեքսանդր Ծատուրյանը և այլք Մոսկվայում 1910-1912 թվականներին հրատարակեցին «Գարուն» գրական ալմանախի երեք համարները։
• 1910-1915 թվականներին Թիֆլիսում հրատարակվում է «Պատանի» ալմանախը, որտեղ 1912 թվականին տպագրվում է Եղիշե Չարենցի «Ծաղիկները հեզ» բանաստեղծությունը։
• 1940 թվականին լույս տեսավ երիտասարդ գրողների ստեղծագործությունների ալմանախը՝ «Հայրենի վտակներ» խորագրով (կազմող և խմբագիր՝ Նաիրի Զարյան)։

Ռուսական հնագույն ալմանախներից հայտնի է «Բևեռային աստղ» գրական գեղարվեստական հավաքածուն, որը հրատարակել են 1823-1825 թվականներին դեկաբրիստ գրողներ Ալեքսանդր Բեստուժև-Մարլենսկին և Կոնդրատի Ռիլեևը։ Այդ ալմանախին մասնակցել են Ալեքսանդր Պուշկինը, Ալեքսանդր Գրիբոեդովը, Վասիլի Ժուկովսկին, Իվան Կռիլովը և այդ ժամանակի մյուս ականավոր գրողները։

Գրականություն

• Glick, Thomas F.; Livesey, Steven John; Wallis, Faith (2005). Medieval Science, Technology, and Medicine: An Encyclopedia. Routledge. ISBN 0-415-96930-1.{{cite book}}: CS1 սպաս․ postscript (link)

Արտաքին հղումներ

• American Almanacs collection, Ball State University Digital Media Repository, includes representative samples for almanacs published in the United States primarily during the 18th century.
• Time, Tide and Tonics: The Patent Medicine Almanac in America. United States National Library of Medicine.
• {{Wikisource-inline|list=
  • “The Plan of the Export Almanac Publishing Company,” Նյու Յորք Թայմս, January 5, 1888

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալմանախ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 181)։