Ալեքսանդր Ջուվանի
Ալեքսանդր Ջուվանի (ալբ․՝ Aleksandër Xhuvani, մարտի 14, 1889, Էլբասան, Elbasan municipality - նոյեմբերի 22, 1961, Տիրանա, Ալբանիա), ալբանացի գիտնական-լեզվաբան, մանկավարժ, պրոֆեսոր, գրող, հասարակական-քաղաքական և պետական գործիչ[1]։
Ալեքսանդր Ջուվանի | |
---|---|
Ծնվել է | մարտի 14, 1889 Էլբասան, Elbasan municipality |
Մահացել է | նոյեմբերի 22, 1961 (72 տարեկան) Տիրանա, Ալբանիա |
Քաղաքացիություն | Ալբանիա |
Մասնագիտություն | լեզվաբան, դպրոցի ուսուցիչ, բառարանագիր և լրագրող |
Պաշտոն(ներ) | Ալբանիայի խորհրդարանի պատգամավոր |
Ալմա մատեր | Աթենքի համալսարան |
Գիտական աստիճան | պրոֆեսոր |
Տիրապետում է լեզուներին | նոր հունարեն |
Ստորագրություն | |
Aleksandër Xhuvani Վիքիպահեստում |
Կենսագրություն
խմբագրելԱվարտել է հունական դպրոց։ 1902-1906 թվականներին սովորել է բանասիրություն Աթենքի համալսարանում։ Ավելի ուշ մեկնել է Իտալիա, որտեղ Նեապոլում միացել է ալբանական ազգային շարժմանը։ Ուսանել է Կալաբրիայում, իսկ հետո՝ հայրենիքում։
1910 թվականին Օսմանյան իշխանությունները ստիպեցին նրան լքել Ալբանիան, և Ջուվանին տեղափոխվել է Կահիրե, որտեղ աշխատել է որպես լրագրող։ 1916 թվականին վերադարձել է հայրենիք, զբաղվել ալբաներեն լեզվի դասագրքերի ստեղծմամբ։ 1918 թվականին դարձել է «Qarku letrar and Elbasanit» մշակութային միության ղեկավարը։
1921 թվականին որոշ ժամանակ ղեկավարել է Ալբանիայի կրթության նախարարությունը։ 1922-1929 թվականներին եղել է Էլբասանի մանկավարժական դպրոցի վարիչը։ 1933 թվականից աշխատել է որպես ուսուցիչ իր հայրենի քաղաքում։
Ջուվանին եղել է Ալբանիայի Թագավորության հիմնադիր ժողովի և Ալբանիայի խորհրդարանի անդամ, որտեղ զբաղեցրել է նախագահության փոխնախագահի պաշտոնը մինչև իր կյանքի վերջը։
1945 թվականին վերադարձել է կրթության նախարարություն, շարունակել է աշխատել ալբաներեն լեզվի դասագրքերի վրա։ 1947-1953 թվականներին՝ որպես պրոֆեսոր, գլխավորել է Գիտությունների ինստիտուտի (հետագայում՝ Տիրանայի համալսարան) լեզվի և գրականության բաժինը։
Գիտական գործունեություն
խմբագրելԶբաղվել է ալբանական լեզվի ստանդարտացմամբ, ալբանական լեզվի մի քանի դասագրքերի և բառարանների հեղինակ է։ Նրա աշխատանքները հրապարակվել են 1980 թվականին ութ հատորներում։
Ընտրված հրատարակություններ
խմբագրել- «Për pastërtinë e gjuhës shqipe» (1956)
- «Parashtesat» (1956)
- «Fjalorit të gjuhës shqipe» (1961)
- «Prapashtesat e gjuhës shqipe» (1962)
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Më 14 mars 1880 lindi Aleksandër Xhuvani, gjuhëtar dhe pedagog i shquar». VOAL - Voice of Albanians (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ մարտի 14. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Կենսագրություն(ալբ.)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսանդր Ջուվանի» հոդվածին։ |