Ալեքսանդր Մոյզես

Ալեքսանդր Մոյզես (սլովակ.՝ Alexander Moyzes, 4 սեպտեմբերի, 1906, Կլոստեր Կյուխորն, Ավստրո-Հունգարիա (ներկայում՝ Կլաշտոր պոդ Զնիևոմ, Սլովակիա) – 20 նոյեմբերի, 1984, Բրատիսլավա, Չեխոսլովակիա, ներկայում՝ Սլովակիա), սլովակ երգեհոնահար, դիրիժոր, կոմպոզիտոր և մանկավարժ։

Ալեքսանդր Մոյզես
Բնօրինակ անուն	Alexander Moyzes
Ծնվել է	սեպտեմբերի 4, 1906(1906-09-04) Kláštor pod Znievom, Մարտին, Ժիլինայի շրջան
Երկիր	Չեխոսլովակիա
Մահացել է	նոյեմբերի 20, 1984(1984-11-20) (78 տարեկան) Բրատիսլավա, Սլովակիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, Չեխոսլովակիայի Սոցիալիստական Հանրապետություն
Ժանրեր	սիմֆոնիա և օպերա
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր և համալսարանի դասախոս
Գործիքներ	երգեհոն
Աշխատավայր	Կոմենսկու անվան համալսարան
Կրթություն	Պրահայի կոնսերվատորիա և Կատարողական արվեստի բարձրագույն դպրոց
Պարգևներ	ժողովրդական արտիստ
Alexander Moyzes Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Ալեքսանդր Մոյզեսը ծնվել է 1906 թվականի սեպտեմբերի 4-ին Կլոստեր Կյուխորնում, կոմպոզիտոր և մանկավարժ Միկուլաշ Մոյզեսի (սլովակ.՝ Mikuláš Moyzes, 1872-1944) ընտանիքում։ Սովորել է Բրատիսլավայի կոնսերվատորիայում։ 1925 թվականին ընդունվել է Պրահայի համալսարան, որտեղ սովորել է երգեհոն, դիրիժորություն ու կոմպոզիցիա. համալսարանում նրա դասախոսների շարքում են եղել Ռուդոլֆ Կարելը, Օտակար Շինը (կոմպոզիցիա), Օտակար Օստրչիլը (դիրիժորություն)։ 1929 թվականին Պրահայի համալսարանում ուսումն ավարտելուց հետո նա վարպետության դասեր է առել Վիտեզսլավ Նովակի մոտ. ավարտել է հաջորդ տարի՝ ստեղծելով իր Նվագախմբի համար ուվերտյուրան։ Հենց Վիտեզսլավ Նովակն է Ալեքսանդր Մոյզեսի ուշադրությունը հրավիրել սլովակյան ազգային երաժշտության վրա, որը հետագայում նրա համար դարձել է ներշնչանքի աղբյուր։

1929 թվականին Ալեքսանդր Մոյզեկը դասավանդել է Բրատիսլավայի Կատարողական արվեստի բարձրագույն դպրոցում. 1949 թվականին ստացել է պրոֆեսորի կոչում, իսկ 1965-1971 թվականներին եղել է ռոկտոր։ 1937-1948 թվականներին Մոյզեկը՝ որպես երաժշտական գլխավոր խմբագիր, աշխատել է Բրատիսլավայի ռադիոյում։ 1969-1970 թվականներին նա եղել է Սլովակիայի կոմպոզիտորներին միության նախագահ։ Մամուլում հանդես է եկել որպես երաժշտական քննադատ։ Մշակել է սլովակյան ազգային երգեր, գրել է երաժշտություն թատրոնի ու կինոյի համար։

Ստեղծագործություններ

• Սիմֆոնիա № 1 (1927)
• Սիմֆոնիա № 2 (1932, 2-րդ խմբ.՝ 1941)
• Սիմֆոնիա № 3 (1937)
• Սիմֆոնիա № 4 (1941, 2-րդ խմբ.՝ 1947)
• Սիմֆոնիա № 5 «Թանկագին հոր հիշատակին» (1948)
• Սիմֆոնիա № 6 «Պիոներներ» (1950)
• Սիմֆոնիա № 7 (1957)
• Սիմֆոնիա № 8 (1968-69)
• Սիմֆոնիա № 9 (1971)
• Սիմֆոնիա № 10 (1977-78)
• Սիմֆոնիա № 11
• Սիմֆոնիա № 12
• Սիմֆոնիկ ուվերտյուրա № 1 (1929)
• Սիմֆոնիկ ուվերտյուրա № 2 (1934)
• Դրամատիկական ուվերտյուրա «Նիկոլա Շուգայ» (1934)
• սյուիտ «Ներքև Վագա գետով» (1935-45)
• «Երեք երաժշտական էսքիզ Բրատիսլավայի մասին»
• Սիմֆոնիկ պոեմ «Յանոշեկի ընկերները»
• Սիմֆոնիկ պոեմ «Պարեր Տրոյական հովտից»
• «Փետրվարյան ուվերտյուրա»
• Համերգ դաշնամուրի համար նվագախմբի հետ (1939)
• կվինտետ պղնձե փողային գործիքների համար
• լարային կվինտետ
• կվարտետ փայտե փողային գործիքների համար
• պիես դաշնամուրի համար
• բեմական կանտատա «Սվյատոպլուկ» (1935)
• բեմական կանտատա «Ալ արշալույս - նոր գյուղ» (1949)
• կանտատա «Դեմոնտաժ» (1959, երկրորդ խմբ.՝ «Բալադային կանտատա»)
• երգերի շարք «Ճանապարհ» (1932-42)

Պարգևներ

• 1956 – Չեխոսլովակիայի ԽՍՀ Կ. Գոտվալդի անվան պետական մրցանակ (կանտատա Государственная премия ЧССР им. К. Готвальда (кантата «Демонтаж»)
• 1966 – Չեխոսլովակիայի ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ

Գրականություն

• Малая советская энциклопедия, 3-е издание. / Главный редактор Б. А. Введенский, Т. 6. — М., БСЭ, 1958. — с. 102.
• Музыкальный энциклопедический словарь / Гл. ред. Г. В. Келдыш. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — С. 350 — ISBN 5-85270-033-9

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսանդր Մոյզես» հոդվածին։