Ալեքսանդրա Աննենսկայա

Ալեքսանդրա Աննենսկայա;
Ծնվել է	հունիսի 29 (հուլիսի 11), 1840[…]
Ծննդավայր	Պսկովի մարզ, ՌԽՖՍՀ
Մահացել է	մայիսի 6 (19), 1915 (74 տարեկան) կամ մայիսի 19, 1915 (74 տարեկան)
Մահվան վայր	Պետրոգրադ, Ռուսական կայսրություն
Գերեզման	Լիտերատորսկիե մոստկի
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Մասնագիտություն	մանկագիր, գրող, լրագրող և թարգմանչուհի
Ամուսին	Nikolai Annensky?

Ալեքսանդրա Աննենսկայա (ռուս.՝ Алекса́ндра Ники́тична А́нненская, հունիսի 29 (հուլիսի 11), 1840^[1]^[2]^[3]^[…], Պսկովի մարզ, ՌԽՖՍՀ - մայիսի 6 (19), 1915^[1]^[3]^[4] կամ մայիսի 19, 1915(1915-05-19)^[3]^[4], Պետրոգրադ, Ռուսական կայսրություն), 19-րդ դարի և 20-րդ դարի սկզբի մանկավարժ և հայտնի մանկագիր։

Պյոտր Տկաչյովի քույրը և Ն. Աննենսկու կինը^[6]։

Կենսագրություն խմբագրել

Ալեքսանդրա Աննենսկայան ծնվել է 1840 թվականին։ Հոր՝ ճարտարապետ Նիկիտա Տկաչյովի մահից հետո մոր հետ մեկնել է Սանկտ Պետերբուրգ, սովորել է գերմանական գիշերօթիկ դպրոցում 1851-1856 թվականներին և 16 տարեկանում քննություններ է հանձնել տնային ուսուցչուհու կոչման համար։

1865 բացել է մասնավոր դպրոց փոքր տարիքի երեխաների համար (1867 թվականին փակել է այն` անբավարար միջոցների պատճառով), այնուհետև դասավանդել է կիրակնօրյա դպրոցում։ 1861 թվականին բնակություն է հաստատել քեռու՝ Ֆ. Աննենկսու ընտանիքում, որպես փոքր դուստրերի ուսուցչուհի։ 1866 թվականին ամուսնացել է իր զարմիկ Ն. Աննենսկու հետ, 1880 թվականին նրան հետ մեկնել է աքսորի։

Մասնակցել է շատ ուսուցողական ստեղծագործությունների թարգմանության և ակտիվորեն համագործակցել է սանկտպետերբուրգյան «Ընտանիք և դպրոց» ամսագրի հետ։ Նրա` երեխաների համար գրած վիպակներն ու պատմվածքները տոգորված են 1860-ական թվականների գաղափարներով։

Դանիել Դեֆոյի «Ռոբինզոն Կրուզո» գրքի նրա թարգմանությունը բազմաթիվ անգամներ վերահրատարակվել է։ Պավլենկովի կենսագրական գրադարանի համար Ա. Աննենսկայան կազմել է Նիկոլայ Գոգոլի, Չարլզ Դիքենսի և Ֆրանսուա Ռաբլեի կենսագրությունները, մանկական գրադարանի համար գրել է «Բենջամին Ֆրանկլինի մանկությունն ու պատանեկությունը»։

Մահվանից կարճ ժամանակ առաջ գրել է իր հուշերը` «Անցյալ տարիներից» վերնագրով աշխատությունը, որտեղ նրա հուշերն էին 1912 թվականին մահացած ամուսնու մասին։ Ալեքսանդրա Աննենսկայան մահացել է 1915 թվականին։ Թաղված է Սանկտ Պետերբուրգի Վոլկովսկոյե գերեզմանատանը, ամուսնու կողքին^[7]։

Գրական հանրագիտարանում այսպեղ է նկարագրվում Ա. Աննենսկայայի գրական ներդրումը. «Հեղափոխությունից առաջ Ա.-Ի գրքերը յուրաքանչյուր մանկական գրադարանի հիմնական կորիզի մաս էին կազմում։ Նրա կենսագրությունները, ճանապարհորդությունները և արտասահմանյան գրականության փոփոխումները դեռևս չեն հնացել»^[8]։

Ընտրված մատենագրություն խմբագրել

«Ուրիշի հացը», վեպ (1871)
«Չարլզ Դիքենսի մանկությունը», վիպակ (1872)
«Գտածո», վիպակ (1872)
«Ուժեղ տղան», վիպակ (1872)
«Ընկերները», վիպակ (1873)
«Ձմեռային երեկոներ։ Պատմություններ երեխաների համար» (1876 և 1887)
«Եղբայր և քույր», վիպակ, (1880)
«Աննա» պատմվածք (1881),
«Իմ երկու զարմուհիները» (1882)
«Ընտանիքի հույսը» (1882)
«Զարհուրելի քույրը» (1882)
«Ծանր կյանք» (1884)
«Իմ ճանապարհով։ Պատմվածքներ և վիպակներ երեխաների համար» (1889)
«Գայլուկը» (1889)
«Անհաջողակը» (1889)
«Բարդ պայքար» (1889)
«Փոքր եղբայրը», վիպակ (1889)
«Հայտնի տպագրիչը», վիպակ (1892)
«Լույս և ստվերներ» (1903)
«Առանց տոհմի և ցեղի», վիպակ (1903)
«Գրիշան»
«Մանկության հիշողություններ»
«Կառամատույցում»
«Հրաշագործը»
«Օտար հողում»
«Միշան և Կոստյան»
«Մորաքույր Վերան»
«Երկու եղևնիներ»

Թարգմանություններ խմբագրել

«Քեռի Թոմի խրճիթը»
«Փոքրիկ փնթփնթանը» (1876)
«Ասիայի լույսը, կամ Մեծ ժխտումը» (1890)

Կենսագրական արձակ խմբագրել

«Ռոբիզոն Կրուզե։ Դե-Ֆոեի թեմայի նոր վերամշակում» (1889)
«Ն. Գոգոլ։ Կյանքը և գրական գործունեությունը» (1891)
«Չարլզ Դիքենս։ Կյանքը և կենսագրական գործունեությունը» (1892)
«Ֆրանսուա Ռաբլե:Կյանքը և կենսագրական գործունեությունը» (1892)
«Ժորժ Սանդ։ Կյանքը և կենսագրական գործունեությունը» (1893)
«Բենիամին Ֆրանկլինի մանկությունը և պատանեկությունը» (1893)
«Օնորե դե Բալզակ։ Կյանքը և կենսագրական գործունեությունը» (1895)
«Ֆրիտյոֆ Նանսենը և նրա ճանապարհորդությունը դեպի Գրենլանդիա և Հյուսիսային բևեռ»
«Սվեն Գեդինի ճանապարհորդությունը 1893-1897 թվականներին դեպի Պամիր, Տիբեթ և հարավային Թուրքեստան»
«Քրիստափոր Կոլումբոս. Ամերիկայի բացահայտումը»
«Միխայիլ Ֆարադեյ»
«Ջորջ Վաշինգտոնը և անկախության համար պատերազմը» (1899)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Русские писатели 1800—1917: Биографический словарь (русский) / P. Nikolayev — Moscow: The Great Russian Encyclopedia, 1989. — Vol. 1. — 672 p.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (ռուս.) / под ред. О. В. Богданова
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ПроДетЛит (ռուս.) — 2019.
↑ П. В. Б. Анненская, Александра Никитична (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1905. — Т. доп. I. — С. 122. — 956 с.
↑ «Анненская». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
↑ «Могила А. Н. Анненской на Волковском кладбище». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.
↑ http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_literature/269/%D0%90%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F

Արտաքին հղումներ խմբագրել

[_57b416470728c1ca-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_b605ebecfde1d595-2] 2,0 ^2,1 Русские писатели 1800—1917: Биографический словарь (русский) / P. Nikolayev — Moscow: The Great Russian Encyclopedia, 1989. — Vol. 1. — 672 p.

[_e891bf2bcf1df26b-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (ռուս.) / под ред. О. В. Богданова

[_3c36d368d2714a45-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ПроДетЛит (ռուս.) — 2019.

[_394f4de595c7da0d-5] П. В. Б. Анненская, Александра Никитична (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1905. — Т. доп. I. — С. 122. — 956 с.

[6] «Анненская». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[7] «Могила А. Н. Анненской на Волковском кладбище». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.

[8] ttp://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_literature/269/%D0%90%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Ալեքսանդրա Աննենսկայա

Ծնվել է	հունիսի 29 (հուլիսի 11), 1840^[1]^[2]^[3]^[…]
Ծննդավայր	Պսկովի մարզ, ՌԽՖՍՀ
Մահացել է	մայիսի 6 (19), 1915^[1]^[3]^[4] (74 տարեկան) կամ մայիսի 19, 1915(1915-05-19)^[3]^[4] (74 տարեկան)
Մահվան վայր	Պետրոգրադ, Ռուսական կայսրություն
Գերեզման	Լիտերատորսկիե մոստկի
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Մասնագիտություն	մանկագիր, գրող, լրագրող և թարգմանչուհի
Ամուսին	Nikolai Annensky?^[5]