Աիդա Ֆերնանդես Ռիոս
Աիդա Ֆերնանդես Ռիոս (անգլ.՝ Aida Fernández Ríos, մարտի 4, 1947, Վիգո, Pontevedra Province, Գալիսիա, Իսպանիա - դեկտեմբերի 22, 2015, Մոանյա, Pontevedra Province, Գալիսիա, Իսպանիա)[2][3], Կլիմայական ակտիվիստ, ծովային կենսաբան, Իսպանիայի Ծովային հետազոտությունների ինստիտուտի (IIM) պրոֆեսոր, որը մասնագիտացել է Ատլանտյան օվկիանոսի ուսումնասիրության մեջ։ Հանդիսացել է Իսպանիայի ազգային հետազոտական խորհրդի (CSIC) տնօրենը, ինչպես նաև Գալիսիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիայի (RAGC) անդամ։
Աիդա Ֆերնանդես Ռիոս | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 4, 1947 Վիգո, Pontevedra Province, Գալիսիա, Իսպանիա |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 22, 2015 (68 տարեկան) Մոանյա, Pontevedra Province, Գալիսիա, Իսպանիա |
| Քաղաքացիություն |  Գալիսիա |
| Մասնագիտություն | ծովային կենսաբան և կլիմայաբան |
| Անդամակցություն | Real Academia Gallega de Ciencias?[1] |
| Ալմա մատեր | Սանտիագո դե Կոմպոստելա համալսարան |
| Տիրապետում է լեզուներին | իսպաներեն և գալիսերեն |
Կենսագրություն խմբագրել
Ֆերնանդեսի ծովային կենսաբանության հետազոտական աշխատանքները սկսվել են 1972 թվականին, որբ նա սկսել է աշխատել Ուրուգվայի Ձկնորսության հետազոտությունների ինստիտուտում (IIP)[4]։ 1992 թվականին Սանտյագոյի համալսարանում ստացել է կենսաբանության դոկտորի կոչում[4]։ 2006 - 2011 թվականների ընթացքում եղել է Իսպանիայի ազգային հետազոտական խորհրդի տնօրենը[5], նաև ղեկավարել Միջազգային աշխարհոլորտ-կենսոլորտային ծրագրի կոմիտեն, որը կենտրոնացած էր կլիմայի փոփոխության ուսումնասիրության վրա 2005 - 2011 թվականներին[6]։ 2015 թվականի հունիսի 6-ին միացել է Գալիսիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիային, որտեղ որտեղ նա հանդես է եկել ելույթով՝ ածխաթթու գազի պատճառով Ատլանտյան օվկիանոսի աճող թթվայնության վերաբերյալ, որը վերնագրված էր «Ծովի թթվայնացում. ածխաթթու գազի արտանետումների հետևանք»[7]։
Մահացել է 2015 թվականի դեկտեմբերի 22-ին Մաոնյայում ավտովթարի հետևանքով[4][8]։
Հետազոտություն խմբագրել
Համարվել է «Եվրոպայի առաջատար փորձագետներից մեկը» ածխածնի երկօքսիդի արտանետումների և օվկիանոսի թթվայնության միջև կապի վերաբերյալ[8], նաև ուսումնասիրել է օվկիանոսի խորությունը, որի վրա տեղի են ունենում ջրածնային ցուցիչի փոփոխությունները[9]։ Իր աշխատանքի միջոցով Ռիոսը պնդել է, որ Ատլանտյան օվկիանոսում ավելացած թթվայնության դիտարկումները լավագույնս բացատրվում են մարդու գործունեության արդյունքում, ոչ թե բնական աղբյուրներից առաջացող ածխաթթու գազի կուտակման փոփոխություններով[9][10]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ https://www.ragc.gal/es/node/502
- ↑ Ministerio de Educacion y Ciencia
- ↑ http://www.ragc.gal/gl/gl/novas/pasamento-da-academica-numeraria-profra-dra-da-aida-fernandez-rios Արխիվացված 2019-09-25 Wayback Machine Pasamento da Académica Numeraria Profra. Dra. Da. Aída Fernández Ríos]
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Los científicos lloran la pérdida de la bióloga Aida Fernández». Atlántico (Spanish). Rías Baixas Comunicación. 2015 թ․ դեկտեմբերի 24. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 2-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Aida Fernández, tercera mujer que ingresa en un año en la Academia Galega de Ciencias». La Voz de Galicia (Spanish). 2015 թ․ հունիսի 15. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 2-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Weinstock, Maia (2015 թ․ դեկտեմբերի 30). «Gone in 2015: Commemorating 10 Outstanding Women in Science». Scientific American. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 2-ին.
- ↑ Ocampo, Elena (2015 թ․ հունիսի 19). «La profesora Aida Fernández entra en la Academia de Ciencias». Faro de Vigo (Spanish). Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 2-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 8,0 8,1 «La bióloga del CSIC Aida Fernández Ríos es una de las fallecidas en el atropello de Moaña (Pontevedra)». La Informacion.com (Spanish). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 2-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 9,0 9,1 Martin Sastre, Laura (2015 թ․ սեպտեմբերի 25). «Acidificación oceánica, el alto precio de mitigar el cambio climático». Público (Spanish). Diario Público. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 2-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «La acidificación del Atlántico ha aumentado en las últimas dos décadas». El Servicio de Información y Noticias Científicas (SINC) (Spanish). 2015 թ․ սեպտեմբերի 9. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 2-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)