Beechcraft (Բիչկրաֆտ[1]), Բիչ Էյրկրաֆտ (անգլ.՝ Beech Aircraft Corporation, նախկինում՝ Beechcraft Division of Raytheon), ամերիկյան քաղաքացիական և ռազմական ինքնաթիռներ արտադրող ապրանքանիշ, որը 2014 թվականից պատկանում է Textron Aviation-ին[2] և կենտրոնակայանը գտնվում է Կանզաս նահանգի Ուիչիտո քաղաքում։ Այն ի սկզբանե Beech Aircraft Corporation-ի՝ ընդհանուր նշանակության ավիացիայի, առևտրային և ռազմական ինքնաթիռների ամերիկյան արտադրողի ապրանքանիշն էր՝ սկսած թեթև միաշարժիչ ինքնաթիռներից մինչև երկշարժիչով տուրբոպտուտակային տրանսպորտային ինքնաթիռներ, բիզնես-դասի ինքնաթիռներ և ռազմական ուսումնամարզական ինքնաթիռներ[3][4]։ Ավելի ուշ Beech-ը դարձավ Raytheon-ի, այնուհետև awker Beechcraft-ի ստորաբաժանումը, նախքան սնանկության վաճառը ընկերությունն իր ակտիվները փոխանցեց Textron-ին (Ուիչիտոյում Beech-ի պատմական մրցակից Cessna Aircraft Company-ի մայր ընկերությունը)։ Այն շարունակում է մնալ Textron Aviation-ի ապրանքանիշը[5][6][7]։ «Beechcraft» ապրանքանիշի ինքնաթիռները շատ հուսալի ինքնաթիռների համբավ ունեն, բայց դրա հետ մեկտեղ նրանք ամենաթանկն են իրենց դասերում։

Բիչկրաֆտ ընկերություն
Beechcraft Corporation
Изображение логотипа
Տեսակինքնաթիռաշինական ընկերություն
Ընկերության տեսակմասնավոր, դուստր ընկերություն, Textron Aviation ընկերության ստորաբաժանումը
Հիմնադրված է1932
ՀիմնադիրWalter Herschel Beech?, Olive Ann Beech? և Ted A. Wells?
ՎայրՈւիչիտո, Կանզաս նահանգ, ԱՄՆ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
ԵրկիրԱՄՆ
Արդյունաբերությունընդհանուր նշանակության ավիացիա
Մայր ընկերությունHawker Beechcraft? և Textron?
Սեփականատեր
Կայքbeechcraft.txtav.com
 Beechcraft Վիքիպահեստում

Պատմություն

խմբագրել
 
Beechcraft-ի հիմնական գործարանը Ուիչիտոյում
 
Beech D17S Staggerwing 1943

Beech Aircraft Company-ն հիմնադրվել է Կանզաս նահանգի Ուիչիտո քաղաքում 1932 թվականին Ուոլթեր Բիչի կողմից՝ որպես նախագահ, նրա կնոջ՝ որպես քարտուղար Օլիվ Էն Բիչի կողմից, որպես ինժեներական գծով փոխնախագահ՝ Թեդ Ա. Ուելսի, որպես գանձապահ՝ Կ. Կ. Շաուլի և ներդրող և որպես փոխնախագահ՝ Կ․ Գ․ Յանկիի կողմից[8]։ Ընկերությունը սկսել է իր գործունեությունը ներկայիս մրցակցի՝ Cessna-ի չգործող գործարանում։ Դիզայներ Թեդ Ուելսի հետ նրանք նախագծեցին «Beechcraft» կոչվող առաջին ինքնաթիռը՝ դասական «Beechcraft Model 17 Staggerwing»-ը, որն առաջին անգամ թռավ 1932 թվականի նոյեմբերին։ Կառուցվել է ավելի քան 750 «Staggerwings», որոնցից 352-ը արտադրվել է ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի համար, իսկ 67-ը՝ Միացյալ Նահանգների ռազմածովային ուժերի համար Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ[9]։

«Beechcraft»-ը Ուոլթեր Բիչի առաջին ընկերությունը չէր, քանի որ նա նախկինում ստեղծել էր «Travel Air»-ը 1924 թվականին, և Beechcraft-ում օգտագործված դիզայնի համարները հետևում էին «Travel Air»-ում սկսված հաջորդականությանը, և այնուհետև շարունակվեցին «Curtiss-Wright»-ում, այն բանից հետո, երբ Travel Air-ը 1929 թվականին ներգրավվեց ավելի մեծ ընկերության մեջ։ Բիչը դարձավ Curtiss-Wright-ի ինքնաթիռների բաժնի նախագահ և վաճառքի գծով փոխնախագահ, բայց դժգոհ էր, որ այդքան հեռու էր ինքնաթիռների արտադրությունից և թողեց Beechcraft-ը, օգտագործելով Travel Air-ի սկզբնական միջոցները և աշխատանքի ընդունեց նույն մարդկանց։ Մինչև 11/11000 մոդելի համարները արտադրվել են «Travel Air» անվան տակ, մինչդեռ «Curtiss-Wright»-ը արտադրել է CW-12, 14, 15 և 16, ինչպես նաև նախկինում հաջողված «Travel Air»-ի մոդելները (հիմնականում Model 4)[10]:

1942 թվականին Beech-ը բանակի և նավատորմի կողմից ստացավ իր առաջին Բանակ-Նավատորմի «E» արտադրական մրցանակը և դարձավ երկրի էլիտար ռազմական պայմանագրային ընկերությունների հինգ տոկոսից մեկը, որը շահել է հինգ անընդմեջ արդյունավետության մրցանակ հիմնականում «Beechcraft Model 18»-ի արտադրության համար, որը դեռ լայնորեն օգտագործվում է ամբողջ աշխարհում։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին «Beechcraft»-ը զբաղեցրել է 69-րդ տեղը ԱՄՆ-ի կորպորացիաների մեջ՝ ըստ ռազմական արտադրության պայմանագրերի արժեքի[11]։

Պատերազմից հետո «Staggerwing»-ը փոխարինվեց հեղափոխական «Beechcraft Bonanza»-ով` առանձնահատուկ V-աձև պոչով։ Թերևս «Beech aircraft»-ի ամենահայտնի ինքնաթիռը՝ միաշարժիչ «Bonanza»-ն, արտադրվել է տարբեր ձևափոխություններով 1947 թվականից[12]։ «Bonanza»-ն անցյալում թե ներկայում ունեցել է աշխարհի ամենաերկար արտադրությունը ցանկացած ինքնաթիռի համեմատ[13]։ «Beech aircraft»-ի այլ կարևոր ինքնաթիռներն են King Air և Super King Air երկշարժիչ տուրբոպտուտակային շարժիչներով շարքը, որոնք արտադրվում են 1964 թվականից[12], «Baron»-ը, որը «Bonanza»-ի երկշարժիչ տարբերակն է, և «Beechcraft Model 18»-ը, որն ի սկզբանե բիզնես-տրանսպորտային և ուղևորատար ինքնաթիռ էր 1930-ականների վերջից մինչև 1960-ականները, որը շարունակում է ակտիվ ծառայության մեջ մնալ որպես բեռնափոխադրող։

 
Beechcraft Bonanza F33C 1978

1950 թվականին Օլիվ Էն Բիչը նշանակվեց ընկերության նախագահ և գործադիր տնօրեն այդ տարվա նոյեմբերի 29-ին սրտի կաթվածից ամուսնու անսպասելի մահից հետո։ Նա շարունակեց մնալ գլխավոր տնօրեն մինչև որ «Beech»-ը գնվեց «Raytheon Company»-ի կողմից 1980 թվականի փետրվարի 8-ին։ Թեդ Ուելսին գլխավոր ինժեների պաշտոնում փոխարինեց Հերբերտ Ռուդոնը, ով այդ պաշտոնում մնաց մինչև իր թոշակի անցնելը՝ 1960-ական թվականները[14][15]։

20-րդ դարի կեսերից մինչև վերջ, «Beechcraft»-ը համարվում էր «Մեծ եռյակից» մեկը ընդհանուր ավիացիոն արտադրության ոլորտում՝ «Cessna»-ի և «Piper Aircraft»-ի հետ միասին։

1994 թվականին «Raytheon»-ը միաձուլեց «Beechcraft»-ը «Hawker» ապրանքային շարքի հետ, որը նա ձեռք էր բերել 1993 թվականին «British Aerospace»-ից՝ ստեղծելով «Raytheon Aircraft» ընկերությունը։ 2002 թվականին «Beechcraft» ապրանքանիշը վերածնվեց՝ կրկին անդրադառնալով Ուիչիտոյում արտադրված ինքնաթիռներին։ 2006 թվականին «Raytheon»-ը «Raytheon Aircraft»-ը վաճառեց «Goldman Sachs»-ին՝ ստեղծելով «Hawker Beechcraft»-ը։ Գործարքը չի ներառել Flight Options-ը և Raytheon Airline Aviation Services-ը (RAAS), որոնք մնացել են Raytheon-ի սեփականության ներքո։ Վաճառքն ավարտվել է 2007 թվականի մարտի 26-ին։ Իր ստեղծման օրվանից «Beechcraft»-ը գտնվել է Կանզաս նահանգի Ուիչիտո քաղաքում, որը նաև նրա մրցակից «Cessna»-ի հայրենիքն է, «Learjet»-ի և «Stearman»-ի ստեղծման վայրը, որոնց ուսումնամարզական ինքնաթիռները մեծ քանակությամբ օգտագործվել են Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։

2012 թվականի մայիսի 3-ին «Hawker Beechcraft»-ի սնանկացումը ավարտվեց նրա հայտնվելով 2013 թվականի փետրվարի 16-ին որպես նոր կազմակերպություն` «Beechcraft Corporation»-ի, ընդ որում «Hawker Beechcraft» անվան օգտագործումը դադարեցվեց։ Նոր և շատ ավելի փոքր ընկերությունն արտադրում է «King Air» շարքի ինքնաթիռներ, ինչպես նաև «T-6» և «AT-6» ռազմամարզական և հարձակման ինքնաթիռներ, ինչպես նաև «Bonanza» միաշարժիչ մխոցային ինքնաթիռներ և «Baron» երկշարժիչ ինքնաթիռներ։ Ռեակտիվ ինքնաթիռների արտադրությունը դադարեցվում է, սակայն նոր ընկերությունը շարունակում է աջակցել արդեն արտադրված ինքնաթիռներին՝ մասերով և ինժեներական ու թռիչքային պիտանիության փաստաթղթերով[5][16]։

2013 թվականի հոկտեմբերին ընկերությունը, որն այժմ ֆինանսապես հեղաշրջվել էր, հանվել էր վաճառքի[17]։

2013 թվականի դեկտեմբերի 26-ին «Textron»-ը համաձայնեց գնել «Beechcraft»-ը, ներառյալ դադարեցված «Hawker» ռեակտիվ ինքնաթիռների շարքը, 1,4 միլիարդ դոլարով։ Վաճառքն ավարտվել է 2014 թվականի առաջին կիսամյակում՝ կառավարության հավանությամբ։ «Textron»-ի գործադիր տնօրեն Սքոթ Դոնելլին նշել է, որ «Beechcraft»-ը և «Cessna»-ն կմիավորվեն՝ ձևավորելով թեթև ինքնաթիռների արտադրության նոր կոնցեռն՝ «Textron Aviation»-ը, ինչը կհանգեցնի տարեկան 65-ից մինչև 85 միլիոն ԱՄՆ դոլար խնայողության՝ ընկերություններն առանձին պահելու դեպքում[18][19][20][21]։ «Textron»-ը պահպանել է ինչպես «Beechcraft», այնպես էլ «Cessna» անվանումները որպես առանձին ապրանքանիշեր[22]։

Արտադրանք

խմբագրել

Քաղաքացիական ինքնաթիռներ

խմբագրել
 
Beechcraft 2000 Starship
 
Beechcraft Baron 58

Ռազմական ինքնաթիռներ

խմբագրել
 
Beechcraft T-6 Texan II-ը ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի Ռենդոլֆ ռազմաօդային բազայում։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «Бич» // Авиация: Энциклопедия / գլխ․ խմբ․ Գեորգի Սվիշչև. — Մոսկվա : Ռուսական մեծ հանրագիտարան, 1994. — 736 с. — ISBN 5-85270-086-X.
  2. «Textron Completes Acquisition of Beechcraft». Textron. 2014 թ․ մարտի 14.
  3. Phillips, Edward H., aviation historian, BOOK: "Beechcraft: Pursuit of Perfection: A History of Beechcraft Airplanes," 1992, Flying Books, 0911139117, 9780911139112, retrieved May 16, 2017
  4. Green, William, Gordon Swainborough, and John Mowinski, BOOK: "Modern Commercial Aircraft," 1987, Portland House, New York, 0-517-63369-8
  5. 5,0 5,1 Niles, Russ (2013 թ․ փետրվարի 19). «Beechcraft Corporation Emerges From Bankruptcy». AVweb. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-24-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 19-ին.
  6. Ostrower, Jon and John Kell, "Textron in $1.4 Billion Deal to Acquire Beechcraft: Deal Would Combine Small Plane Maker Into Industrial Conglomerate," updated December 26, 2013, Wall Street Journal, retrieved May 16, 2017
  7. McMillin, Molly, aviation reporter, "Textron buys Beechcraft in $1.4 billion deal," December 26, 2013, Wichita Eagle, retrieved May 16, 2017
  8. Phillips, Edward H. (1996). The staggerwing story : a history of the Beechcraft model 17. Eagan, Minn.: Flying Books International. ISBN 9780911139273.
  9. United States Air Force Statistical Digest World War II, p.113
  10. Akery, Tom. «Beechcraft Aircraft Corporation». Free Flight Archives (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 11-ին.
  11. Peck, Merton J. & Scherer, Frederic M. The Weapons Acquisition Process: An Economic Analysis (1962) Harvard Business School p.619
  12. 12,0 12,1 Hawker Beechcraft production lists, 1945 – present Արխիվացված Ապրիլ 11, 2009 Wayback Machine retrieved November 29, 2008.
  13. «Hawker Beechcraft Corporation Celebrates Beechcraft 75th Anniversary, American Management Technology». 2008 թ․ հուլիսի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 20-ին.
  14. «Beech Aircraft Corporation, Wichita». napoleon130.tripod.com. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  15. «Artist Page». medallicartcollector.com. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  16. Pew, Glenn (2012 թ․ մայիսի 3). «Bankruptcy For Hawker Beechcraft». AVweb. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-04-11-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 19-ին.
  17. Niles, Russ (2013 թ․ հոկտեմբերի 17). «Beechcraft For Sale». AVweb. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.(չաշխատող հղում)
  18. AVweb Staff (2013 թ․ դեկտեմբերի 26). «Textron Confirms Beech Acquisition». Avweb. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.(չաշխատող հղում)
  19. Niles, Russ (2013 թ․ դեկտեմբերի 30). «Textron Fleshes Out Beech Deal». AVweb. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-23-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
  20. Textron buys Beechcraft in $1.4 billion deal Արխիվացված Դեկտեմբեր 27, 2013 Wayback Machine
  21. Waldron, Greg (2013 թ․ դեկտեմբերի 27). «Textron to buy Beechcraft parent for $1.4bn». Flight Global.
  22. «Textron Looks To Keep Beechcraft As Separate Brand». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 15-ին.

Գրականություն

խմբագրել

Արտաքին հղումներ

խմբագրել