2023 թվականի մայիսի 4-ի կրակոցներ Սերբիայում

2023 թվականի մայիսի 4-ի կրակոցներ Սերբիայում, երեկոյան 21-ամյա սերբ տղամարդը, զինված ինքնաձիգով, ավտոմեքենայից կրակ է բացել Սերբիայի Բելգրադի Մլադենովացի մունիցիպալիտետի Դուբոնա և Շեպշին գյուղերում և Սմեդերևոյի Մալո Օրաշյե գյուղերում։ Զոհվել է առնվազն ութ մարդ, այդ թվում՝ մեկ ոստիկան, և վիրավորվել է տասնչորս մարդ։ Այնուհետև հանցագործը մեքենայով հեռացել է, մինչև ձերբակալվել է հաջորդ օրը Կրագուևացի մոտ։ Հրաձգությունը տեղի է ունեցել Սերբիայի մայրաքաղաք Բելգրադում տարրական դպրոցում տեղի ունեցած հրաձգության հաջորդ օրը։

2023 թվականի մայիսի 4-ի կրակոցներ Սերբիայում
Տեսակdrive-by shooting?, զանգվածային կրակոցներ, կրակոցներ և ահաբեկչական ակտ
Երկիր Սերբիա
ՏեղադրանքԴուբոնա, Շեպշին, Մլադենովաց քաղաքային մունիցիպալիտետ, Բելգրադ, Մալո Օրաշյե և Սմեդերեվո
Տարեթիվմայիսի 4, 2023
Զենքինքնաձիգ[1]
Զոհվածներ8 մարդ[2]
Վիրավորներ14[1]
Ահաբեկիչների քանակ1[3]
 4 May 2023 Serbia shootings Վիքիպահեստում

Նախապատմություն խմբագրել

Սերբիան ունի զենքի մասին խիստ օրենքներ, սակայն, այնուամենայնիվ, Եվրոպայում զենքի տիրապետման ամենաբարձր ցուցանիշներից մեկն ունի։ Հարավսլավական պատերազմներից հետո Արևմտյան Բալկաններում անօրինական զենքերը տարածված են[4]։ 2018 թվականին, 100 մարդու հաշվով 39,1 մասնավոր ատրճանակով, Սերբիան հարևան Չեռնոգորիայի հետ այս վիճակագրությամբ աշխարհում երրորդ տեղն է զբաղեցրել՝ զիջելով Միացյալ Նահանգներին և Եմենին[5]։ Սերբիայում զանգվածային կրակոցները հազվադեպ են[4]։ 21-րդ դարում ավելի վաղ երեք զանգվածային կրակոցներ են տեղի ունեցել՝ 2007 թվականին՝ Յաբուկովացի սպանությունները, որոնց ընթացքում ինը մարդ է սպանվել, հինգը վիրավորվել, 2013 թվականին Վելիկա Իվանչայի հրաձգությունը, որի ժամանակ զոհվել է 14 մարդ, և 2016 թվականին Ժիտիշչեում հինգը զոհվել է, 22-ը՝ վիրավորվել[4]։ Վլադիսլավ Ռիբնիկարի տարրական դպրոցում հրաձգությունը տեղի է ունեցել նախօրեին, ինչի հետևանքով Սերբիայի կառավարությունը առաջարկել է ավելի խիստ կանոնակարգեր հրազենի օգտագործման վերաբերյալ[6]։

Կրակոցներ խմբագրել

Կասկածյալը՝ 21-ամյա Ուրոշ Բլաժիչը[7][8] եղել է որոշ զոհերի հետ, երբ դպրոցի բակում վեճ է սկսվել[9]։ Ենթադրվում է, որ նա տնից հրացան է բերել և սկսել է կրակել Դուբոնայում, որից հետո գնացել է Մալո Օրաշե[10][11]։ Առաջին կրակոցներից հետո ոստիկանությունը նրան ձերբակալելու հրաման է տվել և որոնել Մալի Պոժարևացում, որտեղ վերջին անգամ տեսել են նրան[11][12]։ Ժամը 18:08-ին հարակից Շեպշին գյուղում կրակոց է գրանցվել[13][14]։ Այնտեղ ոստիկանները նկատել են կասկածյալին, և նա կրակել է նրանց վրա[9][13]։ Հրաձգությունից հետո փակվել են Մլադենովացի շրջակայքի բոլոր ճանապարհները դեպի Դուբոնա և Շեպշին[6][12]։

Կասկածյալը տաքսի է կանգնեցրել, որով հասել է Վինջիշտե, Կրագուևացի[15], որտեղ նա թաքնվել է, բայց ի վերջո ձերբակալվել է[16][17][18]։ Ենթադրվում է, որ կրակելու ժամանակ կասկածյալը միայնակ է եղել[19]։ Կասկածյալը մայիսի 5-ին բերման է ենթարկվել Սմեդերևոյի ոստիկանական բաժանմունք[20]։

Ձերբակալվել են նաև կասկածյալի հորեղբայրն ու պապը[21]։ Կասկածյալի պապի տանը ոստիկանները հայտնաբերել են չորս ռումբ, հրացան, ավտոմատ, երկու խլացուցիչ, որսորդական դանակ և տարբեր զինամթերք[15][19][22]։

Տուժածներ խմբագրել

Զոհվել է առնվազն 8 մարդ, այդ թվում՝ 22-ամյա ոստիկան, նրա 19-ամյա քույրը, 21-ամյա մի երիտասարդ և 25-ամյա մի երիտասարդ[23][24]։ Տուժածներից առնվազն երկուսը մահացել են դեպքի վայրում, իսկ առնվազն երկուսը ավելի ուշ մահացել են հիվանդանոցում[10]։ Ներքին գործերի նախարարության տվյալներով՝ տուժել է ևս 14 մարդ, այդ թվում՝ երեխաներ[17][25][26]։ Տուժածներն ուղարկվել են Բժիշկ Դրագիշա Միշովիչ համալսարանական հիվանդանոց։ Տեղափոխված 2008 թվականին ծնված տղան մահացել է հիվանդանոցում[12][27]։ Առողջապահության նախարար Դանիցա Գրույիչիչը հայտնել է, որ բոլոր վիրավորների կյանքին վտանգ է սպառնում[28]։

Արձագանք խմբագրել

Հաղորդվում է, որ ժանդարմերիայի, հատուկ հակաահաբեկչական ստորաբաժանման և ուղղաթիռի ստորաբաժանումները ժամանել են Մլադենովաց և Դուբոնա գյուղեր[12]։ Սերբական լրատվամիջոցների հաղորդմամբ՝ զինված անձին որոնելիս ոստիկանության աշխատակիցները հսկիչ անցակետեր են տեղադրել և կանգնեցրել մեքենաները։ Ուղղաթիռներ, անօդաչու թռչող սարքեր և բազմաթիվ ոստիկանական պարեկներ ուղարկվել են նաև Դուբոնայի շրջակա տարածք[6]։ Հաղորդվում է, որ Դանիցա Գրույիչիչը և Անվտանգության հետախուզական գործակալության ղեկավար Ալեքսանդր Վուլինը մեկնել են տարածք[12][6]։ Առողջապահության նախարարությունը վիրավորների համար արյան դոնորություն է կազմակերպել[29][30]։

Ներքին գործերի նախարար Բրատիսլավ Գաշիչը և Սերբիայի նախագահ Ալեքսանդր Վուչիչը հրաձգությունը որակել են որպես ահաբեկչություն[26][31]։ Մայիսի 5-ին կայացած մամուլի ասուլիսում Վուչիչը հայտարարել է նոր միջոցառումների մասին և ավելացրել, որ կասկածյալը «այլևս չի տեսնի արևի լույսը», որ «նա դուրս չի գա բանտից», և որ բոլոր մարդիկ, ովքեր զենք ունեն, կենթարկվեն աուդիտի[31]։ Առաջարկված նոր միջոցառումները ներառում են ատրճանակի թույլտվությունների մորատորիում, ավելի շատ բժշկական և հոգեբանական ստուգումներ զենքի տերերի նկատմամբ և դպրոցներում 1200 ոստիկանների աշխատանքի ընդունում[6]։ Նա նաև հայտարարել է, որ նոր միջոցառումները «գրեթե ամբողջությամբ կզինաթափեն Սերբիան»[12][32]։ Միջոցառումները կառավարության կողմից ընդունվել են հայտարարության օրը[33]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 https://nova.rs/vesti/hronika/policajac-i-njegova-sestra-ubijeni-sedmoro-ranjeno-medju-njima-i-deca-sve-raspolozive-snage-policije-tragaju-za-naoruzanim-napadacem/
  2. Milovanović T. Osmoro mrtvih u krvavom piru kod Mladenovca, 13 ranjenih: Potera za napadačem traje satima, SAJ i Žandarmerija na terenu, helikopter nadleće područje (серб.)Нова.рс, 2023.
  3. Crisp J. Mass shooting suspects ‘will never see the light of day’, says Serbian president (բրիտ․ անգլ.) — 2023. — ISSN 0307-1235
  4. 4,0 4,1 4,2 «Belgrade shooting: Huge police operation after Serbia school attack». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2023 թ․ մայիսի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 3-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 3-ին.
  5. Sekulić, Sara (2023 թ․ մայիսի 3). «Srbija na trećem mestu u svetu po broju oružja u rukama civila». N1 (սերբերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 3-ին.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Bubalo, Mattea; Gozzi, Laura (2023 թ․ մայիսի 5). «Second mass shooting in Serbia leaves eight dead». BBC News (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  7. «KATAKLIZMA U MLADENOVCU: 8 mrtvih, 13 ranjenih, potera za ubicom i dalje traje, policija blokirala okolna sela!». Blic (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 4-ին.
  8. Paunović, Jelena (2023 թ․ մայիսի 5). «Detalji hapšenja Uroša posle masakra kod Mladenovca: Sakrivao se u kući kod rođaka». Telegraf (սերբերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  9. 9,0 9,1 «Osmoro mrtvih u krvavom piru kod Mladenovca, 13 ranjenih: Potera za napadačem traje satima, SAJ i Žandarmerija na terenu, helikopter nadleće područje». NOVA portal (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 4. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  10. 10,0 10,1 Marjanović, Uroš; Paunović, Jelena; Bilić, Nikola (2023 թ․ մայիսի 5). «10 žrtava pomahnitalog Uroša, upucao 25: Jauci paraju nebo nad dva sela kod Mladenovca» [10 victims of crazed Uroš, shot 25: Screams tear the sky over two villages near Mladenovac]. Telegraf (սերբերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 4-ին.
  11. 11,0 11,1 «Pucnjava kod Mladenovca: Osam mrtvih, više ranjenih, MUP - teroristički akt». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 «UŽIVO Pucnjava kod Mladenovca: Osumnjičeni uhapšen u blizini Kragujevca, ubijeno osmoro, bar 14 osoba ranjeno». Danas (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  13. 13,0 13,1 «Nova pucnjava u Srbiji: Ubijene tri osobe, devet ranjeno». Hrvatska radiotelevizija (խորվաթերեն). 2023 թ․ մայիսի 4. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 4-ին.
  14. «Potraga za napadačem kod Mladenovca, pobio osmoro, najmanje 10 ranjenih». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  15. 15,0 15,1 «MUP objavio zvaničnu verziju sinoćnjih tragičnih događaja u okolini Mladenovca: Šta je pronađeno u vikendici osumnjičenog?». Danas (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  16. «B92.net saznaje: Uhapšen ubica iz Mladenovca». B92 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  17. 17,0 17,1 «Osumnjičeni za masovno ubistvo uhapšen nedaleko od Kragujevca». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  18. Savanović, Dunja (2023 թ․ մայիսի 5). «Detalji hapšenja osumnjičenog za ubistva kod Mladenovca: Sam se predao policiji». N1 (սերբերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  19. 19,0 19,1 «BLOG: Vučić - teroristički napad, ubica "neće videti bela dana"». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  20. «Osumnjičeni za pucnjavu kod Mladenovca doveden u PU Smederevo». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  21. «Uhapšeni ujak i deda napadača iz Mladenovca, kod njih se skrivao U.B.». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  22. «Prve fotografije MUP-a: U vikendici kod Mladenovca nađena velika količina oružja». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  23. Dragojlo, Saša (2023 թ․ մայիսի 5). «Second Mass Shooting in Two Days Stuns Serbia, Killing Eight». Balkan Insight (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  24. «Osam mrtvih u pucnjavi kod Mladenovca, kod napadača nađena velika količina oružja i bombe». Voice of America (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  25. Alam, Hande Atay; Banić, Vladimir; Pennington, Josh; Yeung, Jessie (2023 թ․ մայիսի 4). «Suspect in second Serbian mass shooting arrested after special forces launch overnight manhunt». CNN (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  26. 26,0 26,1 «Eight fatally shot in Serbia a day after deadly school shooting». Al Jazeera. 2023 թ․ մայիսի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  27. Pašić, Danijela (2023 թ․ մայիսի 5). «Dve osobe u "Mišoviću" životno ugrožene, u smederevskoj bolnici svi stabilno». N1 (սերբերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  28. «Svi ranjeni su još u životnoj opasnosti, Grujičić iznela detalje o pacijentima». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  29. «Hitan apel Ministarstva zdravlja nakon pucnjave - potrebni davaoci krvi». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  30. «Ljudi čekaju jutros u redovima da daju krv». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  31. 31,0 31,1 «Vučić: Izvršićemo gotovo potpuno razoružavanje Srbije». N1 (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  32. «Vučić najavio uvođenje novih mera nakon tragičnih napada na Vračaru i u Mladenovcu». Danas (սերբերեն). 2023 թ․ մայիսի 5. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  33. Stojković, Anđelija (2023 թ․ մայիսի 5). «Vlada usvojila Vučićeve mere». FoNet portal (սերբերեն). Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.